Lesbók Morgunblaðsins - 05.12.1965, Side 14

JÓL
>
i
i
i
i
;
'i
i
i
i
I
i
i
!
!
Eftir Steingerði Guðmundsdóttur
Þau leiðu mistök urðu í síðustu
Lesbók, að tvö síðustu erindin urðu
viðskila við ljóð Steingerðar Guð-
mundsdóttur, „Jól“, og er ljóðið því
birt hér í heild aftur.
Ungur sveinn og einföld jata
öllum gleymd.
Þjóðin mín er guði að glata
í gullsins eymd.
Heilög nótt í hlýjum ranni
horfin er.
Geysist um með gervimanni
galdraher.
Öllu sem er til skal tjalda!
Tröllafans.
Breka feðra börnin gjalda
blind í dans.
Etum — drekkum allt sem flýtur!
Okkar skál!
Aldinn þulur einskis nýtur.
Allt er prjáL
Stekkur engin straumi móti
stillir f ör
aldarfars, svo æskan hljóti
önnur kjör?
Nemum staðar. Stjarnan bjarta
stafar milt —
boðar frið í hóflaust hjarta
heimanvillt.
Sorgblítt — hljóður horfir yfir
heimsins tál —
hann sem elskar allt sem lifir
allra sál.

V'ISINDI
Framhald af hls. 13.
þannig aililt að 90 sinnum í hring.
Samt er vatnsþörfin svo mi'kil að á
mörgum stöðum er vatninu dœlt úr
neðanjarðarlindum, sem stundum hef-
ur tekið aildir að fylla, og er eýðslan oft
miklu hraðari en náttúran getur fyl'lt
þessa geyma aftur. Þar af leiðir, að vatns
birgðir á þessum stöðum fara minnk-
andi.
Afsöltunaraðferðir gætu bætt svo úr
vatnsskortinum á þessum svæðum, að
hægt væri a'ð varðveita grunnvatn
þeirra. Á öðrum stöðum, þar sem upp-
sprettuvatn er nægilegt á venj uiegurn
tímum, en miklir þurrkar geta komið,
hvenær sem er, væri hægt að stofna
vara-afsöltunarstöðvar, sem hægt væri
að grípa til í neyð, á svipaðah hátt og
toppsiöðvar eru notaðar við rafmagns-
framleiðslu.
Þó að kostna'ðurinn við afsaltað vatn
sé enn of mikill til að geta keppt við
grunnvatn, víðast hvar, hafa mörg dæmi,
víðs vegar að, sýnt, að jafnvel núverandi
afsöltunartæikni getur viíða um heim ver-
ið mikids virði.
Sem dæmi miá nefna, að í borginni
Coalinga í Kaliforníu var dælt vatni frá
fjarlægum lindurn með kostnaði, sem
nam um 400 krónum á hvert þúsund
gailóna. Borgin bygg'ði sjálf afsöltunar-
stöð. Nú drekíka íbúamir afsaltað fersk-
vatn úr sínum eigin lindum, fyrir aðeins
um 60 kr. hvert þúsund gallóna.
í sveitarfélaginu Buckieye í Arizona
neyddist fólk til að drekka bragðvont
vatn, sem innihélt 2000 hluta saits í
hverjum milljón hliutum vatns. Þeir
buðu út skuldabréfalán, ©em nam um
12 mil'lj. kr., til að koma upp afsöltunar
stöð, sem gæti framleitt 650.000 gallóna
ferskvatns á dag. Stöðin er nú starf-
andi og hefur minmkað seltuna niður í
500 bluta á milljón, sem má teljast
mjög viðuna'nilegt.
Hagalagöar
Fráfærur á ísafirði
Margir höfðu ær, sem þeir færðu
frá. Man ég ýmsar húsmæður, sem
fóru með örlitlar fötur kvölds og
morgna, upp í kvíar, þar sem nú
stendur skrúðgarður ísfirðinga,
hreyttu ærnar sínar þar og fengu
þannig sauðamjólk fyrir heimili sín.
Allmargir áttu geitur og sum heim-
ili munu nær einvörðungu hafa notað
geitamjólk. Geitur áttu, þegar þær-
hömdust, að ganga með ánum, en
kindasmali bæjarins annaðist hóp-
inn og geymdi í nátthaga á nóttum.
(J. Auð.: Æskuslóðir).
í hæfilegan máta
Sr. Hálfdan Einarsson vígðist að
Kvennabrekku 1830 og var bar í 5 ár.
Þar missti hann Álfheiði konu sína,
sem hann syrgði mjög. Undi hann
lítt í Dölunum eftir lát hennar, sótti
um Brjánslæk og fékk veitingu fyrir
honum 1835. Flutti hann þangað það
sama vor bú sitt allt. Hafði þá Guð-
rún Vernhargsdóttir, ekkja sr. Run-
ólfs er þar var áður, ráðið öll sín hjú
til handa honum og búið al'lt sem bezt
hún kunni í hag fyrir hann, en kaus
þar sjálfri sér húsmennsku og fékk
hún það. Og er sr. Hálfdan sá, hve
vel hún hafði umbúið fyrir hann,
fékk hann ást til hennar og þýddist
hún það í hæfilegan máta og kom þá
svo, að þau giftust sumarið 1836 um
fjallgangnaleytið og urðu góðar sam-
farir þeirra.
(Sighv. Gr. Borg).
Langar að kyssa
Langar mig að fara á fætur
fallegar kyssa bændadætur,
en það leyfist ekki mér.
Læknirinn sagði: Liggðu Gísli,
láttu af öllu kvennasýsli,
annars batnar aldrei þér.
Bílanýjungar
„NýjungabílT, sem sýndur var á
bílasýningunni í Chicago 1965, getur
ef til vill gefið nokkra huigmynd um,
hvert stefnir á þessu sviði.
Með því að þrýsta á hnapp, má
breyta bílnum úr lokuðum bíl í op-
inn bíl.
Þakið er allt úr gleri, að frátalinni
miálmstöng eftir miðjunni, fjögurra
til átta þumlunga brei'ðri. Þessi stöng
er til stuðnings glerrúðunum í þak-
inu, sem hægt er að láta hverfa nið-
ur i bílinn.
Glerið er ljósnæmt og dökknar eft-
ir því sem birtan verður sterkari. Á
drungalegum dögum og að nætur
þeli verður það sjálfkrafa bjartara.
Þessar breytranig verða á nokkrum
sekúndum.
Framsætin eru með sjálfvirkum
höfuðstuðningi. Aftursætin eru hall-
andi, eins og flugvélasæti, og hreyfast
einnig á sjálfvirkan hátt.
í bílnum er líka sjónvarpstæki, sem
komfð er fyrir á brettinu, sem er far-
þegans megin. Farþeginn getur séð á
það og þeir, sem sitja í aftursætinu,
en ökumaðurinn ekki.
Milli framsætanna tveggja er skáp
ur, sem kemur ofurlítið upp úr gólf-
inu, þar sem farþegarnir geta talað
í sima, lesið fyrir bréf eða tekið á
móti viðskiptaorðsendingum af segul-
bandi. Stjórntækin fyrir útvarp og
sjónvarp eru á þessum skáp, sem hef
ur auk þess inni að halda nestiskassa
með bollum og hitabrúsa í.
Mælaborðið gefur ökumanninum
miklu fleiri upplýsingar en nú er
Ihægt í nokkrum venjulegum bíl. í
stað spegils, til að sjá í aftur fyrir sig
í, er eins konar sjónvarpsskermur,
sem gefur ökumanninum heildar-
mynd af veginum aftur undan.
Aðrir mælar sýna ökumanni elds-
neytiseyðsluna við þennan hraða eða
hinn, og hversu langt hefur verið
ekið sfðan ferðin hófst. Þessi áhöld
koma til viðbótar öllum hinum venju
legu, sem sýna hraða, hitastig vélar-
innar, olíuþrýstinginn, eldsneytis-
magnið og galla á rafmagninu.
Að utan er bíllinn með glitrandi
málningu, sem breytist frá ljósrauðu
í eirrautt, aJilt eftir því, hvernig ljós-
íð skín á hana. Og glitrandi blær er
á litnum frá gagnsæjum kristöllum,
sem settir eru í miálninguna.
Nýjungabíllinn var teiknaður og
smíðaður af Ohrysler-Plymouiíh deild
inni hjá Ohrysler-bílasmiðjunum.
Ekki hefur fyrirtækið nein áform
um áð framleiða svona bíl til sölu,
hel'dur er verið að gera tilraunir með
hin margvíslegu tæki til hugsanlegra
nota í framtíðinni.
Sumt af þeim útbúnaði, sem notað
ur er í sýnishorninu á sýnimgunni, er
enn á tilraunastigi, og ekiki til sölu.
Simaviðtal
Framhald af bls. 7.
ir, en ég var alltaf á sjónum og
vildi ekki sinna þessu. Ég kunni
betur við sjómennskuna. En svo
kom a'ð því, að ég fór í land
eins og aðrir gamlir sjómenn,
þá búinn að vera skipstjóri í
45 ár — á alls konar fleytum.
— Og hafa orðið breytingar
á blökkinni síðan þér byrjuðuð
að fást við innflutninginn, sem
raunverulegur umboðsmaður?
— Já, þeir vinna stöðugt að
endurbótum og lagfæringum.
Ég hef alltaf staðið í sambandi
við verksmiðjurnar síðan ég var
fyrir vestan um árið og tók
fyrstu blökkina með mér heim.
Ég var eins konar ráðgjafi
þeirra þótt ég hefði ekki um-
boðið og annaðist ekki innflutn
inginn. Þess vegna hef ég fylgzt
með málinu frá upphafi. Fyrst
voru þeir með 28 tommu blökk
og hún var ekki jafn aflmikil og
þær, sem við notum núna, enda
vorum við þá með 45—50 faöma
nætur hér heima. Nú eru þeir
komnir með 90 faðma nætur og
allt að 1.100 gramma blýþunga
á faðm. Dráttarafl fyrstu blakk
anna var 1300 kíló — nú eru
þessar venjulegu blakkir með
um þriggja tonna dráttarafl og
31 tommu hjól. Það nýjasta á
þessu sviði fyrir utan þriggja
hjóla samstæ’ðuna, sem þér
nefnduð í upphafi, er 38 tommu
blökk með 4—8 tonna dráttar-
afli. Hún er á sérstaklega gerð-
um armi, sem er 3,6 metrar að
lengd og hann er hægt að
hreyfa 130 gráður lárétt og 90
gráður lóðrétt. Þetta nýja hjól
er þannig gert, að jafn auövelt
er að draga litlar nætur sem
stórar. Norðmenn eru komnir
með 110 faðma djúpar síldar-
nætur — og hér dýpka þær stöð
ugt.
— En þriggja hjóla samstæð-
an?
— Hún er ætluð stærstu skip-
um, er örlítið dýrari. Hún hef-
ur ekki veriö reynd hér á
landi, en þeir setja hana í sina
stærstu báta, Norðmennirnir.
14 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS -
40. tbl. 1965