Lesbók Morgunblaðsins - 06.02.1966, Síða 3

—----------------
Flibbaþrællinn
Eftir Örn H. Bjarnason
í SKJÓLI FJALLA
(Tileinkað Skaftfel/ingum )
Eftir Eirik Einarsson, Réttarholti
-------------------------------------------1
Þú att fagrar blómabrekkur
björgin há og fossaniðinn.
Aldrei brast þinn auðnuhlekkur
ýms þó gerðust sjónarmiðin,
Elda sína Katla kyndir,
kunn af landsins fornu sögum.
Þú átt einnig mætar myndir
menningar, frá liðnum dögum.
'Skaftfellsk byggð í skjóli fjalla
skrúðgræn tún og engjar fríðar,
þar sem straumhörð fljótin falla
fram úr gljúfrum, niður hlíðar.
Minjar elds og ísa geymir
úfið hraun og gráir sandar.
Ólga þér í æðum streymir
imdir jöklum, fram til strandar.
Móti sólu byggðin breiðir
brjóstafögur arma sína,
og um geimsins löngu leiðir
ljóssins geislar á þig skína.
Að þér hafsins öldur falla,
átt þú jökultindinn hæsta.
Vertu frjáls um framtíð alla
fjöllum krýnda sveitin glæsta.
Ir að var í miðjum nóvember og
hann var að koma úr mat. Langur gang-
urinn teygði úr sér framundan og úr
honum lágu dyr til beggja handa. Á
bak við næstum hverja hui-ð var lít-
jll afkimi bældra kveinstafa. Hon-
um fannst gangurinn lengjast dag
hvern. Stimpilklukkan var langt að
baki, en þó bergmálaði tikkið úr henni
enn hátt í eyrum hans. Stundum var
engu líkara en hjartsláttur fólks-
ins í húsinu rynni saman við þetta tikk
og gangarnir fylltust ógurlegum háv-
aða, sem sagði tikk-íikk-tikk-út-út-út.
Átakanleg biðlund var í andliti fólks-
ins, sem hann mætti. Stirðnuð bros í grá-
um magaveikisandlitum liðuðust upp
og niður endalausa stiga. Hver og einn
gekk vélrænt inní sinn pappírsheim
þar sem hann myndi bíða þangað til
klukkan yrði fimm.
Hann var kominn að skrifstofunni
sinni. Hurðin var úr kuldalegri ljóseik
og hann tók upp kippu með tveimur
lyklum. Hann var lengi að fá lykilinn
til þess að rata í skrána. Það var ekki
að sjá, að hann hefði átt leið um þess-
ar dyr næstum því á hverjum degi í
fimmtán ár. En svo var hann kominn
inn. Frakkinn á herðatréð, hatturinn á
naglann, fimm skref að stólnum, allt
ósjálfrátt. Hann speglaði sig í glugga-
rúðunni um leið og hann renndi fingr-
unum í gegnum þunnt hárið. Síðan gáði
hann í höndina, hvort nokkurt hár hefði
orðið þar eftir. Skrifborðið var þakið
fylgiskjölum og bréfadrasli, og hann
verkjaði i allan líkamann af tilhugs-
uninni um að setjast niður og fara að
vinna. Takkarnir á reiknivélinni störðu
á hann eins og augu upp úr fjöldagröf,
og yfirþyrmandi tómleiki læsti sig um
hverja taug. Nú þoli ég þetta ekki leng-
ur, hugsaði hann. í kvöld fer ég til yf-
irbókarans og segi upp. Þetta var ekki
í fyrsta skipti, sem þessi hugmynd
læddist inn hjá honum. Á sumrin, þeg-
ar skrifstofan var eins og málm-
þræðsluofn og léttklæddar stúlkurnar
spigsporuðu á gangstéttunum og horfðu
ó sjálfar sig endurspeglast í augnaráði
piltanna, hafði hann oft verið kominn
á fremsta hlunn með að haetta. í dag
var örvænting hans þó öðruvísi, dá-
lítið eins og ismoli, sem rennur óvænt
niður eftir bakinu. Hann settist þó og
hugsaði með sér, að bezt væri að gera
eitthvað svona síðasta daginn. Hann tók
þrílitan tíukrónu kúlupenna upp úr vas-
anum, og bjó sig undir að fylla út kvitt-
anir, en þegar hann sá fingurna krepp-
ast um pennann fékk hann viðbjóð á
sjálfum sér. Hér sat hann fertugur mað-
urinn, og hafði ekki énn fundið lífi sínu
viðunnanlegan tilgang. Hann fann það
betur nú en nokkru sinni fyrr að papp-
írsstríðið, sem hann háði hér að mestu
einn og afskiptur, átti engan snerti-
punkt við lífið úti fyrir.
Ðagurinn sníglaðist áfram, og
hann var stöðugt ókveðnari að segja
skilið við þetta fyrirtæki í eitt skipti fyr-
ir öll. Þegar klukkan nálgaðist fimm
fór hann í frakkann og setti upp hátt-
inn. Hann sneri sér við í dyrunum, og
horfði í síðasta sinn í herbergið. Skjala-
skápur, Hanzagardínur og innanhús-
sími, allt á sínum stað. Möppur fullar
af fylgiskjölum þöktu einn vegginn.
Hann hugsaði um allar þær kvittanir,
sem hann hafði fyllt út hér í þessu her-
bergi. Þær myndu áreiðanlega nægja
til þess að betrekkja húsið hátt og lágt.
Hann lét aftur hurðina af mikilli á-
nægju. Að baki var myrkvað herbergið,
en framundan bjartur og víður gangur-
inn. Fólkið stóð 'við stimpilklukkuna og
beið eftir því að hún yrði fimm. Hann
ætlaði að fara að híma með því, en svo
áttaði hann sig. Hann var svo gott sem
hættur. Aldrei framar skyldi hann láta
dauðan hlut kúska sig, eins og þessi
stimpilklukka hafði gert.
Skrifstofa aðalbókara var á næstu
hæð fyrir neðan. í fyrsta skipti síðan
hann byrjaði að vinna hjá fyrirtækinu,
svipti hann upp hurðinni án þess að
banka. Aðalbókarinn var lítill og vis-
inn með allt að því fjólublátt andlit.
Stórt skrifborðið, sem hann sat á bak
við, var iðjuleysislega snyrtilegt. Hann
var með snör og greindarlega augu, en
nefið á honum minnti á útgönguljós í
leikhúsi, svo rautt var það.
„Hvað get ég gert fyrir þig Þráinn
minn?“ spurði hann.
„Ég er hættur,“ sagði Þráinn og lagði
skrifstofulykilinn á borðið.
„Svo.“
„Já, ég stíg aldrei framar fæti mín-
um í þetta hús.“ Hann fann einhvern
ánægjufiðring hringsóla í kringum hné-
skelina.
„Einmitt það já,“ sagði aðalbókarinn
smeðjulega.
„Og þið megið fara í mál við mig ef
þið viljið.“
„Þú ættir að hugsa þig vel um áður
en þú stígur þetta örlagaríka spor. Þú
veizt væni minn hvað þú nýtur mikils
öryggis hérna hjá okkur.“ Það var auð-
heyrt á rödd aðalbókarans hvorum
megin við borðið lögin voru staðsett,
ef í það fór.
„Ég þakka þér fyrir samstarfið,“ sagði
Þráinn fljótmæltur, eins og hann treysti
ekki ákvörðun sinni út í meiri háttar
orðahnippingar. I því hann lét aftur
hurðina sagði aðalbókarinn blíðlega.
„Þú heyrir frá okkur væni minn.“
L yftuvörðurinn var farinn heim
til sín, og lyftan var niðri á fyrstu hæð.
Hún hékk í sömu þykku stálvírunum
í dag og fyrir þrjátíu árum síðan. Svona
óslítandi þyrftu taugar fólksins að vera
til þess að þola þetta hús. Þvottakon-
urnar voru búnar að dreifa sér um
stiga og ganga. Hann gekk fram hjá
þeim þar sem þær lágu með fötur sínar
og tuskur og það var eins og hann sæi
í fyrsta skipti, að þetta voru lifandi
verur. Áður hafði honum fundizt þær
vera partur af stigaganginum
og rósóttir slopparnir runnið saman við
mynstrið í gólfdúknum. Stritandi til-
gangsleysið var markað í andlit þeirra,
en í augunum leyndist kergjuglóð, og
honum þótti vænt um þessar gömlu
konur. Nóvemberkulið kom á móti hon-
um, og hann hafði flakandi frá sér.
Notalegur gusturinn lék um inniþvalan
líkamann. Hann tyllti sér á bekk
skammt undan og horfði á steinbáknið,
sem geymdi kúfinn af minningum und-
angenginna fimmtán ára. Einstaka ljós
skein á lotið bak, sem paufaðist yfir
einhverju bréfadrasli. Húsið gnæfði tíu
hæðir upp af jafnsléttu: þögull
minnisvarði um innihaldslaust líf fólks-
ins, sem átti leið um það. Flonum fannst
smánarleg fortíð sín opnast eins og tóm
skel. En svo hríslaðist nýendurheimt
Framhald á bls. 14
6. febrúar 1966
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 3