Lesbók Morgunblaðsins - 22.05.1966, Blaðsíða 13

að hafa alltaf til hnífs og skeiðar.
En nú er öldin önnur: atvinnulíf
blómlegra, velmegun meiri, menning
þroskavænlegri en nokkurn bjart-
sýnismann gat órað fyrir á þeim
tímum.
Aðrir munu verða til að bregða
upp framtíðarmyndum af útgerð-
ar-, iðnaðar- og verzlunarborginni
Reykjavík. Það sýnist raunar ekki
þurfa mikla framsýni til að gera sér
nokkra hugmynd um viðgang borg-
arinnar á þeim sviðum, ef hliðsjón
er höfð af þeim stórstígu framför-
um og framkvæmdum, sem orðið
hafa á síðustu áratugum. Hið eina,
sem þar gæti haft veruleg áhrif til
hins verra, væri langvinnur afla-
brestur eða markaðsvandræði, nátt-
úruhamfarir eða sú ógæfa, að sundr-
ungaröflin næðu stjórn borgarinnar í
sínar hendur. Við skulum vona, að
ekkert af þessu verði. Þá er líka
auðvelt að hugsa sér Reykjavík í
sívaxandi mæli miðstöð vísinda og
fagurra lista.
Reykjavík er nú þegar „stærri'*
en nokkur útlend borg með sömu
íbúatölu. Það markast af því fyrst
og fremst, að menningarlíf er hér
fjölbreyttara og gróskumeira en á
nokkrum öðrum sambærilegum stað.
Ég held að fullyrða megi, að aðsókn
að tónleikum, leikhúsum, myndlist-
arsýningum og öðrum slíkum við-
burðum sé hvergi hlutfallslega meiri.
Og hún mun enn aukast, þegar Borg-
arleikhúsið rís og myndlistarhúsið
á Miklatúni. Þess mun ekki langt
að bíða, að settur verði á stofn vísir
að íslenzkri óperu. Og bráðum koma
handritin heim.
JÓN AUÐUNS
Frh. af bls. 12.
í fögrum garði við húsið. „Hér á að
búa einhver ríkur Spánverji", —
sagði ég við arkitektinn, elskulegan
mann, sem sýndi okkur húsið. „Nei,
— svaraði hann —, por familia ing-
lesa: fyrir enska fjölskyldu“.
Enn varð mér hugsað til Reykja-
víkur, og enn sigraði hún í sam-
keppninni. Hér eru byggð mörg fall-
eg einbýlishús, en ekki fyrir erlenda
eigendur til að búa í nokkrar vik-
ur eða mánuði ársins, heldur fyrir
borgarana sjálfa til að eiga og búa
L
Það er ánægjulegt að fara um
gamlar borgir með sínum snyrti-
legu steinlögðu götum, sínum grónu
görðum og gamalli menningu. En
þó er enn meira lokkandi að lifa í
borg, sem er að verða til og ber
merki iðandi lífs og uppbyggingar,
því nær hvar sem augum er litið.
En þannig er Reykjavík. Þannig
er hún í dag. Og sumir eru óánægðir
með þessa upprifnu borg, þar sem
svo margt er ógert enn eða hálf-
unnið.
Reykjavík er borg fárra gamalla
minja. Samt er hún borg mikillar
sögu allt frá Ingólfs tíð. En þetta
iðandi líf, þessar skemmtilegu áköfu
framkvæmdir, þessi öra útþensla,
þetta allt gefur fyrirheit um Reykja-
yík sem borg stórrar framtíðar.
Við eigum gott, sem byggjum hana
1 dag. Við vonum, að þeir eigi enn-
þá betra, sem búa í henni og hafa
hana fyrir augum eftir 50 ár. Hver
er sá, að hann vildi ekki mega sjá
þá sjón í dag?
Páll V. G. Kolka:
Eitt breytist vonandi aldrei
Ég kom fyrst til Reykjavíkur 1908,
ungur skólasveinn, og þá var hér
öðru vísi um að litast en nú. Engin
höfn, aðeins bátabryggja, farþegum
róið í land. Engin vatnsveita, held-
ur brunnar, vatnskarlar og vatns-
kerlingar. Engin skolpleiðsla, heldur
opnar göturennur, Lækurinn milli
tjarnarinnar og sjávar óbyrgður.
Engin vatnssalerni, heldur útikamr-
ar þar sem bezt lét. Ekkert rafmagn
né gas, en meðfram helztu götunum
steinolíuluktir. Enginn bíll, heldur
lestar klyfjahesta á kauptíðum.
Reykjavík var bárujárnsborg, þótt
nokkrar opinberar byggingar væru
hlaðnar úr steini og nokkrir lág-
kúrulegir bæir úr torfi og höggnu
grjóti. Ég minnist í svipinn ekki
annarra vezlunar- eða íbúðarhúsa úr
steinsteypu en Ingólfshvols og Giml-
is.
Síðan hefur Reykjavík tífaldazt að
fólksfjölda og breytt um svip, en ég
fell ekki í stafi, þótt einhversstaðar
sjáist enn ómalbikaður vegarspotti
eða einstaka hús með bárujárnshýði.
Breytingarnar eru samt ótrúlegar.
Þeir, sem nú eru böm að aldri,
munu ef til vill sjá eins miklar
breytingar á borginni sinni eftir
önnur 60 ár, ef þeir lifa svo lengi.
Það er tilhlökkunarefni fyrir upp-
rennandi kynslóð að halda fram
þeirri nýsköpun, sem hefur farið
svo glæsilega af stað.
Þrátt fyrir fátækt þjóðarinnar og
ótrúlega harða lífsbaráttu einstakl-
inganna, átti Reykjavík í byrjun
aldarinnar samt marga ágæta mennta
menn, stórhuga stjórnmálamenn og
atorkusamt fólk í öllum stéttum.
Þetta hefur ekki breytzt og breyt-
ist vonandi aldrei.
Jón Þórarinsson:
Miðstöð
vísinda og
fagurra
lista
Ef til vill er sú almenna bjart-
sýni, sem hér er ríkjandi í landi,
einhver dýrmætasti fjársjóðurinn,
sem okkur hefir safnazt á þessum
síðustu og beztu tímum. Sjaldan
heyrist nú á það minnzt, að við sé-
um „fáir, fátækir, smáir“, eins og
áður fyrr var sagt til afsökunar
flestu, sem betur mátti fara eða
áfátt var í einhverju. Við, sem aldir
erum upp á kreppuárunum svo-
nefndu, vitum, að þessi orð voru ekki
alltaf sögð út í bláinn, enda þótt við
höfum ef til vill verið svo heppnir
22. maí 1966
■LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13