Lesbók Morgunblaðsins - 31.07.1966, Blaðsíða 13

mmwm
• i'
vk <dw mm ííuriu$onar
T<.IKI1: HAHUÞIKIWSOfl-
ÍR.ÆSIRW Sfl.AT 1>lFRINN VAR CMDI/JN AT
FULLU, t>'A TÓKU ÞEIR TÍSTIN4, LR r0R U/\R Fj'ÓTR-
INi;M, ER QELQjft MElTlR' OK ÖROQU UftNft QÍQti-
UM HEJLLU yuKLft.— SU UElTIR QJÖLL,- 0< FESTU
HEUWHA UftNQT T dÖRÐ NIÐR. Þ’flTÓKU ÞEIR MIVC1NN STEJN OK
SKOTU ENN UENQRA T JÖRÐlNA,— S'ft HElTlR ÞVlTl, — OK HÖFÐU
WNN STEIN TVRIR FESTARNÆUNN,
- J»EIR SKUÍU í MUNN HOaJUM SUERT>I NÖVCKURRU.
1 NEMfl HTÓLTIN Vlt> NEÐRfl CÓMI, EN EFRfl
' GÓMI &L'0£>R£FILLINN. ÞlTi EK QÓMSPA|?R| ItóNS.
v HflNN QRENJflR ILLILl^A, OK SLEFft RENNUR *OR
| /iUNNl HANS. RAT £R 'A SO, ER VÁN NElTlR-
ÚLFRINN QflPTI 'AKAFLiqfl OIC FEKKSK UM MJÓK
OK VILDI O.TTA Þfl.
MR LiqqR HANMTlL RAQNARÖWRS.
ÞA Mlíitl qflNqLERI: FURt>UILLfl
DflRNflElqNqflí LOKI. EM ÖLL
ÞESSl SVSTKIN MIKIL FYRIfl
SER. EN HVÍ DRftPU ÆSIR EIQl
ULFINN, ER ÞEIM ER ILLS VflN
flF HONUM?
HflRR SVflRAR: SVfl MlK'ILS VlRDU GOÐIN VÉ >
STN OKqRIÐASTflDI(flT EIQI VILÖU ÞflU
SflURGA Þfl MEDftL-DÐl OtFSlNS, ÞÓTT Svfl
SEGI SPflRNAR, AT HflNN MvMl VERÐfl AT DflNA
ÖBNl. ,
er, að þróunin gengur of mikið í þá átt
að Ijóð ver'ði akademísk, of tilbúin. Of
mótuð af lærdómi. Þá er hætt við að
seltan fari úr þeim. Ljóðlistin á að vera
dramatísk og áhrifamikil, eins og Ijóð
Voznésenskís, svo ég nefni hann aftur“.
■CatS lokum töluðum við um list og
einræði, og Stephen Spender sagði:
„Ég held að öll list sé óvinur einræðis.
Mér sýnist unga kynslóðin í Sovétríkj-
lunum vera orðin leið á einræðinu. Aftur
á móti er það stór spurning, hvort nokk-
ur kommúnismi sé eða hafi verið í Sovét-
ríkjunum. Ég held það sé réttara að kalla
stjórnarfarið þar þjóðernisstefnu og bjú-
xókratí. En þessi kommúnismi, sem þeir
vilja kalla svo, er steindauður; hann
minnir helzt á skóla eða nefnd. En mjög
slæmir hlutir geta staðið mjög lengi eins
og austurríska keisaradæmið, löngu
dautt úr öllum æðum þegar það féll
loks .... Já, lögregluríki geta staðið
lengi. Einvaldar tjalda ekki alltaf til
einnar nætur.
Ég var kommúnisti í borgarastyrjöld-
lnni spænsku. Ég vildi verja spænska
lýðveldið, og kommúnistar voru þar
sömu skoðunar og ég. Nú er ég and-
kommúnisti, það er a‘ð segja: ég hata
ekki kommúnista, ég lít bara á þá eins
Og lögreglu. Ég hata ekki lögregluna, en
«>ft finnst mér hún vera þar sem hún
•etti ekki að vera. Ég get vel skilið Ung-
verja sem hata kommúnista, því þar er
lögreglan alls staðar. Þar er allt hættu-
legt, svo við tölum nú ekki um meðferð-
ina á þjóðinni þegar hún reyndi að
hrista af sér klafann. Ég hataði nazism-
ann á sínum tíma, og mér fannst með
sjálfum mér, að ég gæti myrt hvaða
nazista sem var. En ég lít ekki sömu
eugum á kommúnista; ég hata þá ekki.
Ég held við eigum að vera vel á verði, en
láta tímann sjá um þá. Og á meðan eig-
um við að gera allt til a'ð styðja að
frelsi, ekki sízt frelsi rithöfundarins“.
EINN A FERÐ
Framhald af bls. 9
þá var títt, og þau urðu að hafa á öllu
góða gát, því við systkinin vorum fimm,
sem komumst tij aldurs. Þegar mamma
dó varð mikið skarð á heimilinu og úr
vöndu að ráða. Þá var það ráð tekið
að koma mér að heiman, því ég var
yngstur, aðeins ellefu ára, og því máttar-
minnstur til bjargráða. Ég var svo hepp-
inn að komast á afbragðsheimili, Kollsá
í Strandasýslu. Húsráðendurnir voru
Jón Tómasson og kona hans, Gróa Jóns-
dóttir. Jón var góður smiður og smíðaði
niikið af búsáhöldum, byttum, skjólum
og amíboðum, því á þeim tíma var þeirra
hluta mikil þörf í sveitunum. Efnið var
nærtækt, það valdi hann úr rekaviði.
Eftir tveggja ára dvöl mína á Kollsá
dó Gróa húsmóðir mín, og hætti Jón þá
búskap, en sonur hans, Búi, tók við
búsforráðum. Kona hans va.r Guðrún
Brandsdóttir prests að Ásum í Skaftár-
tungu, en þeir Jón Tómasson og séra
Brandur voru bræður. Ég réðst hjá
ungu hjónunum og fermdist þaðan um
vorið að Prestbakka, og borgaði Jón
ferminguna sem kostaði tvær krónur.
Eftir ferminguna var ég tvö ár á Kollsá.
ar egar ég var á 17. ári, var ég
sendur frá Búa húsbónda mínum með
vinnumanni hans, sem Halldór hét, og
skyldum við leita að trippum á Laxár-
daisheiði, en hún liggur milli Laxár-
dals í Dalasýslu og Hrútafjarðar, og mun
vera nálægt þriggja stunda gangur yfir
heiðina. Við lögðum af stað fyrir dag,
og var ætlunin að koma heim með
trippin að kvöldi. Veður var gott, logn
og vægt frost, snjóföl á jörð og gang-
færi svo sem bezt varð á kosið. Við
bjuggumst við að finna trippin á miðri
heiði, en það fór á annan veg; við leit-
uðum þeirra víðs vegar um heiðina fram
eftir degi án þess að finna þau, og vor-
um þá komnir alla leið í Laxárdal í
Dalasýslu, og enn var sama blíðviðrið.
Að áliðnum degi komum við að Sáms-
slöðum þar í dalnum og spurðum um
trippin án árangurs, og tókum við því
það ráð að biðjast þar gistingar, og var
það auðsótt mál. Klukkan 9 morgunirm
eftir vorum við ferðbúnir, og sagði Hall-
dór iþá að bezt væri að við skildum;
ætlaði hann að leita að trippunum niðri
í dalnum, en roér sagði hann að halda
heimleiðis og taka í leiðinni þrjár kind-
ur á bæ þeim, er Sólheimax heitir, og
reka þær yfi.r heiðina. Ég tók þessari
ráðalbreytni hans sem sjálfsögðum hlut
og lagði þegar af stað; veður og gang-
færi var enn hið sama, svo ég hugði gott
til ferðarinnar. Ég var svo búinn, að ég
var fremur léttklæddur, en í skinnsokk-
um með leðurskó utanyfir; sá fótabún-
aður var þá mikið notaður, einkum í
snjó og bleytu; derhúfu hafði ég á höfði
sem bretta mátti niður og olíukápu
stutta til hlífðar fyrir vætu. í för með
mér var hundur, sem Skjöldur hét;
hann hafði komið að Kollsá sem flæk-
ingshvolpur fyrir fjórum árum; þar var
hlúð að honum og reyndist einkar auð-
velt að venja hann og kenna honum
góða siði; hann var af hreinu íslenzku
kyni, sperrt eyru og hringað skott bar
þess glöggt merki; á litinn var hann
svartflekkóttur og á bakinu hafði hann
stóran, svartan skjöld og var nafnið
dregið þar af. Skjöldur reyndist afbragðs
fjárhundur, en einkum sýndi hann dugn-
að sinn og vitsmuni við rekstra. Þarna
var siður að reka heyibandshesta af
engjum, en ekki teyma þá í lest, eins
og gert var á Suðurlandi; þá var Skjöld-
ur jafnan með í ferð og gætti þess
vandlega að víkja hestunum á rétta leið,
ef þeir beygðu af henni, sem oft bar
við, og hins sama gætti hann við fjár-
rekstra. Skjöldur var ákaflega elskur
aö mér og fylgdi mér hvert sem ég
fór, ibæði að þörfu og óþörfu, og ef hann
mátti ekki fylgja mér vegna anna heima,
varð að hindra það með sérstökum ráð-
stöfunum.
Mf egar ég kom að Sólheimum bar
ég upp erindi mitt við bóndann, en hann
tók því flálega og sagði að vart mundi
mér takast að reka kindurnar frá húsi,
er« hann skyldi samt reyna að fylgja
mér áleiðis. Þegar við höfðum farið
drjúgan spöl höfðu kindurnar reynzt
svo bágrækar, að hann sagði að ég
mundi ekki koma þeim einn yfir heið-
ina; skildi þar með okkur, hann rak
kmdumar til baka, en ég hélt áfram
ferð minni og varð feginn þessum úr-
skurði.
Þetta umstang hafði tafið drjúgum
ferð mína, en nú var ég orðinn einn
á ferð með Skildi mínum og hugsaði
gott til fljótrar ferðar yfir heiðina, því
ég var óþreyttur og léttur á fæti á þeim
árum. Ég fór nú að líta í kringum mig;
enn var veður og gangfæri hið sama,
en nú sá ég að í norðri hafði dregið
upp svartan bakka sem lokaði öllu út-
sýni til þeirrar áttar, og eftir litla stund
fór að rigna eða fenna með krapaslúð.
Ég varð strax votur um hnén og lærin
og vissi að skinnsokkarnir mundu fyll-
ast; ég tók því það ráð að fara úr þeim
og binda þá á bak mér og herti svo
31. júlí 1966
■LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13