Lesbók Morgunblaðsins - 04.09.1966, Blaðsíða 15

ið löbbuðum inn í Alþingis-
húsið og upp á áheyrendapall. Þing-
fundur stóð yfir, en fátt manna var á
áheyrendapöllu'm. Við settumst fremst
við grindurnar, en brátt stóð ég á fætur
og hallaði mér fram á handriðið til þess
að geta séð yfir allan þingsalinn. Pabbi
gerði enga athugasemd við þetta svo
að mér hlaut að vera óhælt að hegða
mér þannig.
Ég hafði nú séð svo margt merkilegt
þennan dag, að ég fann að ég varð minna
og minna hissa, þó að eitthvað stórvægi-
legt bæri fyrir augu mér. Ég var með
öðrum orðum farinn að þreytast á öllu
þessu nýja og furðulega, sem fyrir aug-
un bar. En þreytan hvarf óðara, er ég
leit yfir þingsal Aliþingis. Ég vissi fyrir-
fram, að Allþingi var eitthvað afskaplega
mikið, og þess vegna var ekki að furða
þó að salurinn, sem ég horfði niður í,
væri sá stærsti salur, sem ég hafði
nokkru sinni augum litið. En ég var svo
sem ekkert sérlega hissa á að sjá hann.
Fannst merkilegra að sjá alla þessa
karla, aliþingismennina, sem sátu í saln-
um. Ég vissi, að þeir voru allir stór-
burgeisar. Ég hlakkaði mikið til þess að
geta sagt krökkunum á nágrannabæjun-
Um frá því, að ég hefði komið inn á þing
og séð alla þingmennina.
Einn allþingismann varð mér sérstak-
lega starsýnt á, vegna þess, hve skraut-
kiæddur hann var. Hann var með loga-
gyllta borða á dökkum fötunum og með
skínandi gyllta skúfa á öxlunum alveg
eins og kóngarnir á myndunum í Þjóð-
vinafélagsalmanakinu. Hann var nauða
sköllóttur, og sýndist mér skallinn á
honum ótrúlega langur. Hann var grind-
horaður í andlitinu.
Einn af þingmönnunum var að halda
ræðu. Ekki tók ég eftir, hvað hann
sagði. Þegar hann hafði lokið ræðu
sinni, stóð skrautklæddi maðurinn, sem
pabbi sagði mér að væri amtmaðurinn,
á fætur og hélt ræðu. Mér fannst það
liggja í augum uppi, að langfínasti al-
þingismaðurinn mundi segja einhverja
sérstaka speki. Og viti menn. Hann
sagði eitt orð, sem ég hafði aldrei heyrt
áður. Hann var að andmæla siðasta
ræðumanni og tala um eitthvert laga-
frumvarp sem væri þannig, skildist mér,
að í því fælist tilhneiging til mjög var-
hugaverðrar stefnu, sem væri kölluð
kommúnismus.
Kommúnismus, kommúnismus, hugs-
aði ég. Mér fannst þetta svo skrítið orð,
að ég tuggði það upp hvað eftir annað
með sjálfum mér í hálfum hljóðum.
Amtmaðurinn fór svo hörðum orðum um
þessa stefnu, að mér var Ijóst, að hún
væri mjög háskaleg. Einmitt þess vegna
langaði mig til að vita hvernig hún væri
eða hvað þetta, sem kallað var stefna,
væri í raun og veru. Ég hafði heyrt og
lesið um útilegumenn og ræningja. Mér
datt nú í hug að þessi „stefna“ væri
einhvers konar útilegumannaboðskapur,
sem allir góðir menn yrðu að forðast.
Vel gat líka verið, að þessi stefna væri
komin frá Tyrkjum, því að þeir áttu
auðvitað heima í útlöndum og voru
alltaf vísir til alls ills.
Amtmaðurinn lauk ræðu sinni og sett-
ist niður. Þessir tveir ræðumenn höfðu
talað rólega og ekki mjög háum rómi.
E n nú reis úr sæti maður einn,
sem mér sýndist vera mundu heljar-
karl. Hann var í svörtum síðjakka. Mér
sýndist hann vera mjög stórskorinn í
andliti með miklar augabrúnir og stórt
arnarnef. Augu hans voru dökk og mjög
hvöss. Sýndist mér sem gneistar flygju
úr augum hans beint til amtmannsins.
Maður þessi var með lítinn skalla á blá-
hvirflinum, annars með mikið hár, sem
var mjög úfið og reis í allar áttir, og
datt mér strax í hug að hann væri ofsa-
reiður. Sá grunur minn styrktist líka
þegar hann tók til máls því að mér
fannst líkast því sem nú væri skollið
á þrumuveður í þingsalnum. Sá ég að
þihgmenn ókyrrðust mjög í sætum sín-
um og litu oft til ræðumanns. Ekkert
man ég úr ræðunni en ég skildi, að hann
væri að svara amtmanninum. Horfði
amtmaður stöðugt á ræðumanninn, og
þegar nokkuð var komið ræðunni sló
amtmaður bylmingshögg í borðið, sem
hann hafði fyrir framan sig, og greip
fram í fyrir ræðumanni. Ekki man ég
hvað amtmaðurinn sagði, en ræðumað-
ur espaðist nú enn meir. Reis þá amt-
maður á fætur og sagði eitthvað, sem
hleypti hreinum fítonsanda í ræðumann-
inn. Fannst mér nú sem ræðumaðurinn
væri að hirta amtmanninn. Dró ég þá
ályktun af því, að amtmaðurinn lét ekki
á sér bæra framar undir ræðunni. Tal-
aði ræðumaður alllengi ennlþá með æ
vaxandi áherzlum og rokum. Svo þagn-
aði hann allt í einu eftir stærstu rok-
una, og datt þá allt í dúnalogn í þing-
salnum.
Ég spurði pabba, þegar við vorum
komnir út úr þinghúsinu, hvort karlinn
hefði verið svona reiður, þegar hann
var að tala.
Pabbi brosti og svaraði:
— Það er ekkert að marka, þó að
þeir sýnist reiðir þegar þeir eru að tala.
Þetta er siður þeirra að láta svona.
Þetta var líka hann Benedikt Sveinsson
bróðir hennar Þorbjargar, sem þú sást
áðan hjá háyfirdómaranum.
Þótt ýmislegt bæri nú við í ferðinni
eftir þetta, þá fannst mér það allt svo
lítilfjörlegt á móti því, sem ég hafði
þegar séð og heyrt, að ég festi það ekki
í minni.
Veðrið hélzt hið sama, logn og blíða.
Urðu menn að róa alla leiðina heim
eins og suður um morguninn. Man ég
ekkert af heimferðinni að segja, því að
þegar komið var kippkorn norður fyrir
Engey, sofnaði ég og svaf alla leiðina.
Vaknaði ég við það, að báturinn sargaði
í mölinni heima, er verið var að lenda.
Var þá komið fram yfir háttatíma.
Ég hafði frá mörgu að segja dagana
á eftir. Mér fannst ég vera orðinn miklu
meiri maður eftir þessa ferð, enda var
ég nú orðinn peningamaður, því að
tvær krónurnar frá frú Fredriksen kom
ég með heim.
En í endurminningu minni sátu tveir
risar, annar dularfullur og óræður, hinn
áþreifanlegur og hrikalegur. Risarnir
voru kommúnismusinn og peningahrúg-
an.
Hagalagöar
Hlunnindi á Reykhólum.
Söl, hrognkelsi, kræklingar,
hvönn, egg, dúnn, reyr, melur
kál, ber, lundi, kolviður
Kofa, rjúpa, selur.
Eleztu hrepparnir
Orðið hreppur er til í norskum og
og sænskum mállýzkum, en ekki
verður séð, áð það hafi haft neina
stjórnarlega merkingu. Þetta orð hef-
ur borizt hingað til íslands á land-
námsöld, og þar varð það, af ein-
hverri ástæðu einnig, þegar landinu
var skipt í umdæmi til héraðsstjórn-
ar. (manneldis). Elztu hreppanöfn,
sem hafa varðveitzt eru í Landnáma-
bók. Þau eru Gnúpverjahreppur og
Hrunamannahreppur, einu nafni kall-
aðir Hreppar, Hranngerðingahi-epp-
ur og Kaldnesingahreppur, báðir í
Flóa. Nöfnin munu sprottin af því
að samkomustaðir hreppanna hafá
verið á Gnúpi, í Hruna, Hraungerði
og Kaldaðarnesi.
(Jón. Jóh.: Islendinga Saga).
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 15
4. september 1966