Lesbók Morgunblaðsins - 04.06.1967, Qupperneq 9

tilf'inmngan'ælm. Adenauer minntist
aldirei á þennan missi. Samt fór hann.
'honum aldrei úr huga.
„Hindenburg, aá hálfbjáni. I>að var
hann sem kom Hitler til valda“.
15 andaríkjamenn hurfu burt úr
Köln, en í stað þeirra komu brezkar
hersveitir. „Stórfylkisforinginn Barra-
louigh fyrirskipaði mér 6. okt. 1945 að
segja lausu borgarstjóraembætti mínu
lá þeirri forsendlu, að ég væri óhæfur
til starfans. Það er honum að þakka að
’ég er orðinn kanslari“, sagði Adenauer
siðar.
í sama ski.pti bárust í tal heimsóknir
hans til de Giaulles, en þær taldi hann
meðal hins skemmtilegasta, sem hann
hafði að minnast. Þegar við spurðum
hann hverju hann teldi það vera að
þakka, svaraði hann: „Það er svo frjá^s-
legt hjá honum. Að koma til hans er
því nær eins og að koma heim, Hers-
höfðinginn er yndislegur maður og svo
ó'hátíðlegur sam mest má vera. Mér
fannst ég mega segja við hann upþhátt
hvað eina sem í hugann slæddist. Mér
hefur aldrei liðið jafn notalega hjá
neinum þjóðhöfðingja“. — Síðan nefndi
hann nokkra fræga menn, sem honum
þóttu merkilegir: ChurohiU, Dulles,
ÍFrancois-Ponoet.
„En Hindenburg?“
„Sá hálfbjáni. Það var hann sem kom
Hitler að“.
Bulganin virðulegur, Molotov sviplítill,
Aldrei kom það fyrir að Aden-
auer kæmi ekki spyrjanda sínum á
óvænt með svarinu.
„Hérna var ég staddur“, sagði hann
við bandarískan blaðamann, sem hann
var að sýna garðinn sinn, „þegar ég sá
ykkar menn koma handan yfir Rín ár-
ið 194)5. Sprengikúlurnar þutu framhjá
mjög nærri mér. Hér má enn sjá förin
eftir þær“.
„Bjuggust þér við að þeir mundu
miða á yður?“
i „Já. Þeim var öllum miðað á mig“,
sagði hann eins og þetta væri alveg
sjálfsagt, Bandaríkjamanninuim til
mestu furðu.
Oft átti hann úr vöndu að ráða með-
an á þeim samningaumleitunum stóð,
sem hann átti hlufdeild í. Það var í
Moskvu í september 1955, gagnaðilax
voru Bulganin og Krúsjeff. Honum
tókst að fá Rússa til að sleppa úr haldi
þýzkum stríðsföngum, sem enn voru í
haldi. Oft var stormasamt á fundum
þessum..
Bulganin kom Adenauer fyrir sjónir
sem mjög virðulegur gamall maður,
vel að sér og góðviljaður. En bak við
þennan góðlátlega svip dylst það sem
hann kallar „egghvassan ski'lning".
Molotov hinsvegar, sem einkenndi með
sínu „njet“ allar alþjóðlegar ráðistefn-
ur á þessum köldustu árum hins kalda
stríðs, virtist honum „litlaus“, og í
engu meiri en meðalmaður. Þegar
vínið var borið fram skiptu þeir á glös-
um, Adenauer og Hikita Krúsjeff, og sér
itii furðu sá Adenauer að í glasi hins var
ekki annað en tært vatn. Þá sagði hann:
„Ættum við ekki helduir að drekka úr
sömu flösku?“
Klukkan níu að morgni var starfsdagur
hans liálfnaður .
Adenauer hafði kvefazt á ferð
sinni til Miinchen. En hann vildi ekki
við það kannast að hann væri lasinn
og hélt áfram að lesa skrifara sínum
fyrir úr endurminningunum. Honum
fannst liggja á því......
Það var haldið í Rínarlöndum að
hann mundi Iifa nokíknu lengur. Þar var
hann kailiaður „ofjarl allra refa“, og
með því var átt við það, að hann hefði
jafnan haft betur í viðureign við sjúk-
dóma.
„Farið þér snemma á fætur?“ epurði
ég hann einu sinni.
„Hve snemma haldið þér?“
Arfurinn sem Adenauer tók við: Þýzkaland í rústum eftir stríðið.
„Fyrir klukkan níu, gizka ég á“.
„Klukkan níu er dagurinn hálfnaður
fvrir mér. Á hverjum mor.gni mæti ég
kluklkan sjö á skrifstofunni minni í þing-
húsinu“.
Hann stendur uppréttur, beinum fóit-
um, hár til hnés, rólegur á svip, og
þetta andlit, sem minnir svo mjög á
Sioux-indiánahöfðin.gja, hefur lit gamals
bókfells og virðist fela í svipnum reynslu
og vizku margra alda. Hreyfingar og
málrómur lýsa furðulegu fjöri og þrótti
hjiá svona gömlum manni. Þegar ég spyr
'hann hvað honum finnist mest um vert
að hafa, svarar hann: „Þolinmæði og ró-
semi“. En hann svaraði ekki viðstöðu-
laust, heldur hugsaði sig um stundar-
korn.
Þessi maður, sem aldrei bar einkennis-
búning, líktist mest hershöfðingj.a, sem
farinn er úr einkennisbúningnum. Hann
elskaði þjóð sína ekki nema að nokkru
marfri, enda samsamaði hann sig henni
ekki nema að nokkru miarki.
„Ef ég hefði verið páfi á 16. öld,
þá hefði ég látið kalla Lúther fyrir mig“
A.ldrei boðaði hann hefndir— þó
að Rússar segi hann hafa gert það. En
samt var hann eklki sá „góði gamli mað-
ur“ sem hann var kallaður samkivæmt
þjóðsöigunni. Svör hans voru greið, hann
hafði þau á reiðum höndum — hvöss,
stimdum hættuleg andstæðingnum.
Ég efast mjög um að það sé's-att sem
sagt er, að Adenauer hafi ekki lesið
tvöhundruð bækur um ævina, það af-
sanna þau próf, sem hann tók í lögfræði,
og þroskaferill hans í lögfræðistarfinu.
Hann var óvenju gáfaður maður og
hafði egghvassan skilning, svo langt bar
af því sem venjulega gerist. Við þetta
og annað, sem manninn prýddi, bættist
öruggt sjálfstraust og fullkomið hlut-
leysi gagnvart áliti almennings, persónu-
töfrar samsettir úr skopskyni og nöpru
háði og hugrekki til að mæta óvild lýðs-
ins. Preiátar kiilkjunnar sögðu honum
einu sinni að þeir væru ekki samþykkir
éætlun, sem þeim var ætlað að fara
eftir. Þá svaraði hann: „Ég skipti mér
elcki að því hvort kirkjunnar menn segja
heldur „já“ eða „nei“. Ég ætlast ek'ki
til að þeir segi annað en amen“. Þó að
Adenauer væri kaþólskur trúariðkandi,
var hann minna prestlega sinnaður en
emvaldskonungur á Upplýsingatáman-
um. „Lúther", sagði hann, „var mesti
•skynsemdarmaður; ef ég hefði veriS
páfi, hefði ég látið kalla hann fyrir
mig“.
Adenauer ræktaði rósir, dálæti hans
voru gotneskar jómfrúr, úr og kluikkur,
Sehubert, Haydn og frægt lag eftir
Carnaval: „Einu sinni var húsari einkar
trúr“.
„Mestur af Kennedy-f jölskyldunni
i— það er ættfaðiriim“
Adenauer „hinn hugrakki", f
bezitu merkingu þess orðs, honum er
Fram'hald á bls. 11
4. júní 1967
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 9