Lesbók Morgunblaðsins - 05.11.1967, Blaðsíða 4

TRUONG DINH
.
Truong Dinh Dzu ásamt aSstoðarmanni sínum. Hér er Dzu að flytja eina af mörg-
um kosningaræðum sínum.
ruong Dinh Dzu, fimmtug-
ur lögfræðingur, sem bauð
sig fram í forsetakosningunum í
Suður-Víetnam 3. september sl.
vakti alheimsathygli, er hann varð
næstur Thieu forseta að atkvæða-
magni. Hlaut hann alls 17% at-
kvæða eða um 800.000 og var nærri
hálfdrættingur á við Thieu. Kom
það mörgum mjög á óvart, að Dzu
skyldi bera sigurorð af keppinaut-
um sínum úr hópi óbreyttra borg-
ara, þeim Phan Khac Suu og Tran
Van Huong, sem báðir eru fyrrver-
andi forsætisráðherrar. Var Huong
talinn hættulegur andstæðingur
Thieus fyrir kosningarnar, en fáir
höfðu gert ráð fyrir nokkru veru-
legu fylgi við Dzu.
Árum saman hefur Truong Dinh
Dzu aðeins verio óþekktur lögfræð-
ingur, en við kosningarnar reis hann
upp sem nýtt afl í stjórnmálum Suð-
ur-Víetnam. Hann var friðarframbjóð-
andi eins og það var orðað, merki
hans í kosningabaráttunni var hvít
dúfa. í áróðri sínum lagði Dzu á-
herziu á, að friður væri nauðsynlegur,
ef unnt ætti að reynast að byggja upp
lýðræðisríki, friður væri nauðsynleg-
ur til að tryggja bætt lífskjör og í
þriðja lagi væri friður nauðsynlegur
til að byggja upp efnahag landsins.
Haiin sagði fyrir kosningarnar, að
bann hefði haft samband við stjórn-
ina í Hanoi og einnig sett sig í sam-
band við Viet Cong til athugunar á
friðarmöguleikum í Víetnam. Og þpgar
Dzu var spurður álits á velgengi sinni
1 kosningunum sagði hann: „Maður
gæti ætlað að fólkið vildi frið“.
T roung Dinh Dzu er fæddur í
Quirhon í Binh Dinh héraðinu í Mið-
Víetnam 10. nóvember 1917. Faðir hans,
Truting Dinh Van, var fátækur mennta-
maður, sem lagði stund á kínverska
iæknisfræði, þ.e. lækningar með jurt-
um og grösum. „Ég á föður mínum
líf að launa“, segir Dzu. „Hann kenndi
mér kínversku og Konfúsíanisma, sem
er enn heimspekigrundvöllurinn hér,
svipað þvi sem grísk heimspeki er sá
svrundvöllur sem heimspeki Vestur-
landa byggist á. Samkvæmt kenningu
Konfúsíusar verður hver maður að
ástunda lærdóm og þjálfun unz hann
hefu.r náð valdi yfir lífi sínu og at-
hölnum. Hver maður verður að eiga
sér köllun í lífinu. Eins og ég“.
I broti úr sjálfsævisögu, sem Dzu
ritaði í kosningabaráttunni, og er 12
síður að lengd, segir, að hann hafi
gerzt skáti 16 ára að aldri' og „ferð-
azt víðs vegar um Indókína á reið-
hióii. Hann kunni einstaklega vel að
meta útiveruna og tók virkan og lif-
andi þátt í félagsstarfinu. Hvert sumar
fór hann víða á hjólinu sínu og þannig
aflaði hann sér víðtækrar þekkingar".
Þcssa tilvitnun er að finna í áður-
nefndu ævisögu.broti, en sagt er, að
uppiýsingarnar þar séu líkar Dzu, dá-
lítið naprar, skemmtilegar og ekki
al’.t of áreiðanlegar.
D zu fór fyrst i- menntaskóla í
Hu, en síðar fór hann til háskólanáms
i Hanoi. Þar var hann um skeið rit-
stjóri stúdentablaðs og að eigin sögn
tók hann um þessar mundir þátt í
neðanjarðarstarfsemi stúdenta gegn
„frönsku nýlendusinnunum". Að
minnsta kosti nokkrir af skólafélög-
um Dzus við háskólann í Hanoi eru
nú hátt settir embættismenn hjá
stjórninni þar. Lét Dzu þetta í ljós
í einkasamtölum fyrir kosningarnar og
iét að því liggja, að þetta mundi auð-
veloa honum að semja við stjórn Norð-
ur-Víetnam.
egar Dzu var tuttugu og fimm
ára hélt hann aftur til ættmenna sinna
í Can Tho og setti þar upp lög-fræði-
skrifstofu. Þaðan fluttist hann síðan
til Saigon. Þar var hann dag nokkurn
kaliaður til að veita lögfræðilega að-
aðstoð í máii, sem einn af ríkustu
mórnum norðurhéraðanna, Von Doan
Gia. átti hlut að. Þessi afskipti Dzus
af málinu urðu hverfipunktur örlaga
hans. Meðan hann vann að þessu máii,
hitti hann dóttur Vo Doan Gias, Den-
ise, grannvaxna og fallega stúlku.
Tókust ástir með þeim og giftust þau
árið 1942. „Tenigdafaðir minn var auð-
ugur maður og velþekktur”, segir Dzu“,
hann hafði gott vit á lögfræði og við-
skiptum og hann hjálpað mér“. Vinir
Dzus orða þetta á annan, óvinsam-
legri hátt. Einn þeirra segir: „Það var
tengdafaðir Dzus, sem kom undir hann
fótunum fjáirhagslega". Og annar segir:
„Hann á allt tengdaföður sinum að
þakka“.
Frá lokum síðari heimsstyrjaldar
og fram til ársins 1954 gaf Dzu sig
eingöngu að lögfræði, einkum^ verzl-
unarrétti og stjórnarfarsrétti. Á þess-
um árum segist hann einnig hafa bar-
izt af krafti gegn yfirráðum Frakka.
í ævisögubrotinu, sem hann tók saman
í tiiefni kosninganna, er þetta orðað
þanr.ig: „Hann hafði bjargað mörgum
mönnum frá því að vera dæmdir til
dauða. Þannjg óx álit hans meira og
meira og meira, en það varð einnig
til pess, að margir fylltust öfund gagn-
vart honum og hötuðu hann, þeir biðu
eftir tækifæri til að smána hann. Sem
góður maður gerði hann ekki á hluta
riokkurs manns“.
D lómaöld var í Saigon á milli
1950 og 1960 og sagt er að Dzufjöl-
skyldan hafi ekki farið varhluta af
því. Seint á morgnana ók frú Dzu með
dökk gleraugu í kadilakk niður Rue
Caíinat til að horfa á frönsk föt í
gluggum tízkuverzlana og ná í nýjustu
eintök af Paris Match og Cinémonde.
Á kvöldin mættu Dzuhjónin í veizlum
eða héldu veizlur, skemmtu sér og
spiluðu póker. Þau áttu sex börn og
hvert barnið hafði sína eigin fóstru,
kinverska. „Þau lifðu eins og Evrópu-
menn“, sagði Víetnambúi, sem lengi
hefur þekkt fjölskylduna. Það þykja
ekki meðmæli með neinum í Víetnam.
\^ ið lok Indókínastríðsins, 1954,
fór Dzufjölskyldan í ferðalag til Eng-
lands, Frakklands, Þýzkalands, Japan
og Bandaríkjanna. I ævisögubrotinu
segir að tilgangur fararinnar hafi ver-
ið að kynnast viðfangsefnum þessara
þjóða, menningarmálum, fjármálum,
fræðslumálum og félagsmálum. Að
nokkru leyti var þessi ferð farin á
vegum Rotary, en Dzu hefur staðið
íramarlega í þeim samtökum. Þannig
var hann framkvæmdastjóri Rotary
kiúbbs Suðaustur-Asíu árið 1961. Hann
fór oftar til Bandaríkjanna á vegum
Rotary og einnig fór hann þangað í því
skyni að kynnast betur annarri
starfsemi, sem hann hafði hrifizt af,
Siðvæðingarhreyfingunni, eða Moral
Rearmament. „Mér fellur vel við regl-
ur Siðvæðingarinnar", segir Dzu.
„Markmið þeirra er að stuðla að friði
og breyta heiminum með því að breyta
mönnunum. Fyrsta skrefið er að hver
maður finni sjálfur frið, innri frið. Ég
biðst fyrir á hverjum morgni og leiði
hugann að sjálfum mér. Hugsanir mín-
ar skrifa ég niður og gagnrýni mig
sjáúan. Sá maður sem sjálfur hefur
íur.dið frið, er fær um að miðla öðrum
friði og hann er fær um að miðla heim-
inum friði. Við þörfnumst slíkrar hug-
myndafræði".
fyrsta blaðamannafundinum
við upphaf kosningabaráttunnar talaði
Dzu viðstöðulaust í tvær klukku-
stundir. Hann hélt síðan áfram að
tala, nær því viðstöðulaust, allan næsta
mánuð. „Fól'kið hreifst af honum fyrir
það að hann þorði að ráðast á stjórn-
ina og gera hverja árásina á fætur ann-
arri“, hefur Víetnammaður látið hafa
eftir sér. Og hann bætir við: „Fólk
greiddi honum atkvæði af því að hann
var eini frambjóðandinn, sem varpaði
svúvirðingum að Thieu og Ky. Hann
sagði að þeir væru fyrirlitlegir land-
ráðamenn. Hann sagði að þeir væru
svikarar. Hvað er langt síðan þessu
likt hefur verið sagt í Víetnam?"
Dzu segist hafa átt þá köllun frá
því hann var átta ára að verða leið-
togi í Víetnam: „Þegar ég var líti'll
drengur sagði faðir minn mér, að ég
cky’di ekki taka mér starf fyrr en ég
væri fimmtugur og fullþroska. Nú er
ég fimmtugur. Og ég er tilbúinn að
gegna köllun minni“. Hann segir, að ef
hanr, verði einhverntíma kosinn þjóð-
arieiðtogi, muni hann láta það verða
sitt fyrsta verk að fara í heimsókn til
Bandaríkjanna og bætir við: „Ég ætla
að votta bandarísku þjóðinni þakklæti
mitt, þjóðinni, sem sendir syni sina til
að berjast og falla í þessu landi“. Svo
grætur Dzu dálítið því að horium vökn-
ar oft um augu er viðkvæm mál ber
á góma, en hann er einnig fljótur að
taka aftur gleði sína.
r ramtíð Dzus í stjórnmálum Suð-
ur-Vietnam er óljós. Flokkurinn, sem
hefur hefur stutt hann, Tan Dai Viet,
er ekki talinn líklegur til mikilla áhrifa.
Og hann á litlu fylgi að fagna innan
hersins og meðal stúdenta. Þeir sem
bezt fylgjast með stjórnmálum í Suð-
ur-Víetnam, segja að megingalli Dzu
sé sá, að hann tali of mikið, en segi of
’.ít'ð Engu að síður hefuT hann þegar
skapað sér þá aðstöðu í stjórnmálum
lands síns ,sem ekki er líklegt að
gleymist í bráð.
4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
5. nóvember 1967