Lesbók Morgunblaðsins - 28.01.1968, Blaðsíða 12

Hannes Jónsson
Framh. af bls. 5
Morguninn eftir var saana hríðin. Þó
brutust þá fjórir menn frá Sporði upp
að Þóreyjamúpi, þeir Þorsteinn Kon-
ráðsson frá Eyjólfsstöðum í Vatnsdal,
Þorgrímiur á Kárastöðum, Stefán á
Sauðadalsá og Bjarni á Neðra-Vatns-
•hornL Þeir fóru upp með læknum og
sögðu þær frétrtir, að Jón í Sporði og
son hans vantaði, svo og allt féð. Þeir
'komu með orðsendingu frá Margréti
(konu Jóns, að hún bæði mig að fara
(fram í Sporðshús, og vita hvort þei"
tværu þar ekki.
Þá eins og á stóð voru 8 karimenn
á Þóreyjarnúpi, en ég fór einn, enda
«nun engum hafa þótt fýsilegt að fylgja
on.ér. Ég fór fyrst niður að Sporði,
bvo fram í Sporðshús og þar voru þeir
Ækki. Ég leitaði í hverju skjóli í Sporðs-
tungunni og var að leita fram í rökk-
ur, en varð einskis var, og kom ekki
(heim fyrr en farið var að dimma, og
(þóttust allir hafa heimt mig úr helju.
Þetta var á laugardag. Á siunnudag
ivar svipuð hríð, en á mánudag var
(bÍTt upp, og þá var farið að leita að
fénu. Það var ljót sjón, og ósköp að
sjá skepnurnar, sem maður var að
finna. Sumt lá upp í loft, hafði siegið
ftwn, margar ærnar voru með saman-
ifrosnar afturlappir, af nokkrum duttu
lappirnar, og af öðrurn losnuðu klauf-
lirnar. Af sauðunum missti ég einn, en
iaf ánum 38 eða 39, sem var ýmist dautt
ieða varð að aflífa strax. Og það sem
JLifði varð vonarpeningur, það sást
ihaustið eftir.
Eftir hríðina var safnað mönnum tíl
lað leita feðganna frá Sporði, en það
icom fyrir ekki, hvernig sem leitað var.
Á.f fénu frá Sporði fannst fátt lifandi,
íaf 120 kindum var ekki eftir nema
6 milli 40 og 50. Eins og áður var
eagt, var svarta kvígan lifandi og varð
(væn kýr. Það varð því happ að hún
,var ekki drepin.
Allan þennan vetur var verið að
leita feðganna, eftir hvern hlákublota,
en ekkert fannst. Á mánudaginn fyrst-
tan í sumri kom gömul kona að Þór-
,eyj arnúpi, sem Sigurlaug hét og var
(frá Grund. Pétur bróðir var látinn
(fylgja henni, og er þau gengu á barð-
4nu fyrir ofan Djúpulág, segir garnla
(konan: Er ekki prik þarna upp úr
tskaflinum? Pétur hljóp niður á skafl-
',inn og dró þar upp stafprik, sem hann
ikom með heim. Það var farið með
prikið niður að Sporði, og þekktist þar
(prikið óðar, sem Jón heitinn hafði
(gengið við.
Við fórum fimm saman að grafa upp
akaflinn, og fundum líkin von bráð-
iar. Ég tók eftir hvort nokkurt hol
tværi frá vitum þeirra, og var rétt
(að ég gat komið fingri við nasaho-ið.
,Var á því auðséð, að mennirnir hafa
idáið strax. Enda voru líkin rétt hui-
un af skarafönninni um dagsetrið, er
þeir hafa lagzt fyrir.
Jón Gunnarsson var góður hagyrð-
ingur. Um veturinn, nokkru áður en
(hann varð úti, fór hann vestur á Borð-
leyri. Hann fór seint um kvöld yfir
Miðfjarðarháls og kom við í Sporðshús-
unum og ræddi við Rósant. Jón hafði
þá yfir vísu, sem hann kvað um kvöld-
!ið. Það er eins og lagst hafi í hann
(fyrirboði un bráðan dauða. En visan
ier svona:
Vonar skíma veiklast fer,
af vindi Ými hrollur sker,
kuldastím er kvíðvænt mér,
koldimm gríma að sjónum ber.
Nóttina sem Jón varð úti dreymdi
(Rósant að Jón kæmi til sín og kvæði
Ivísu, og mundi Rósant hálfa vísuna.
(Séra Þorva'ld á Melstað dreymdi Jón
teinnig sömu nótt, og kvað Jón einnig
vísu, og mundi séra Þorvaldur hálfa
(vísuna. Séra Þorvaldur var á ferð og
ihitti Rósant. Og er þeir báru saman
vísuhehningana, sem hvor mundi, varð
,úr því þessi vísa:
Þungt er aflið þjáninga,
þröngt um haflatals meiða,
drjúgir kaflar drápshríða,
djúpir skaflar örlaga.
Það var eins og Jón hafi verið að
kvarta yfir, að þröngt væri um þá
feðga í skaflinum. En vísan er rétt
kveðin og merkileg.
Hannes Jónsson.
ÁRNI ÓLA:
Fram'hald af bls. 9
Þetta er líka talið í „Dalvísu": Fífil-
brekka, gróin grund, grösug hiíð, berja-
lautir, flóatetur, fífusund, smáragrund,
grasa hnoss, heyjavöllur. Allt á þetta
við á þessum stað. „Sá eg ei fyr svo
fagran jarðargróða".
Svo verður skáldinu litið til fossins:
„Gljúfrabúi, gamli foss, gilið mitt í
klettaþröngum". Ég hefi orðið þess var,
að fjöldi manna misskilur þetta og
heldur að skáldið sé að tala um „gilið
sitt“. Orðið „mitt“ er hér ekki eignar-
fornáfn heldur atviksorð og þýðir
„í miðju“. Fossinn er í miðjum kletta-
þröngum, og það á við um Gljúfrabúa
fremur en nokkurn annan foss. Þetta
er furðulega vel meitluð mynd í fáum
orðum, eins og allir geta sannfærzt um,
ef þeir skoða fossinn. Hann er sannar-
lega í miðjum klettaþröngum, umgirtur
klettum á aUa vegu.
Þá víkur skáldið sér að Fljótshlíðinni
er það minnist á „bláan og tæran bunu-
iæk, bakkafagra á í hvammi . . . í daln-
um frammi". Þarna er átt við lækina
og Bleiksá í Innhlíðinni, eins og ölium
má vera Ijóst. Síðan horfir skáldið
hærra og þá kemur útsýnin: „Hnúka-
fjöllin hvít og blá, hamragarðar, hvítir
tindar". Hnúkafjöll blána inn af daln-
um og þar sér einnig á hvíta jökul-
hnúka; hamragarðar eru fram með
Eyjafjöllum eins langt og auga sér, en
yfir þá gnæfa hvítir tindar Eyjafjalla-
jökuls. Myndin er fullkomin. f „Gunn-
arshólma" er talað um „silfurbláan
Eyjafjallatind"; þar merkir silfur hvítt,
hann er bæði hvítur og blár.
Og þar sem talað er í „Gunnars-
hólma“ um „sælan sveitarblóma í fögr-
um skógardal", þá er hliðstætt því
„Sæludalur, sveitin bezt“ í „Dalvísu“,
jafnvel að orðalagi.
♦ ♦
Bjarni skáld Thorarensen dó 25.
ágúst 1841. Var Jónas á ferð um Húna-
vatnssýslu er hann frétti lát hans og
orkti þá þegar hið gullfagra erfiljóð:
„Skjótt hefir sól brugðið sumri“.
Mun Jónas ekki hafa minnzt Bjarna
þegar hann ferðaðist um „sveitina
hans“ sumarið eftir, og eins hins, að
Bjarni bað harm að yrkja um Fljóts-
blíð? Getur því ekki vel verið, að „Dal-
vísa“ sé fremur orkt að bón Bjarna, en
þeirra Fjölnismanna?
SMÁSAGAN
Framhald af bls, 5
— V nur minn, hvers vegma hefur þú
rakað höfuð þitt á þessum tíma árs,
þegar silíkt tíðkast ekki meðal brah-
mana?
En Vararudji svaraði ekki með orð-
um, heldur hneggjaði bara eins og
hestur.
Þá setti komunginn hljóðan og hann
sneri sér hið bráðasta að stjórnarer-
indum.
Torfey Steinsdóttir þýddi.
RABB
Framihald af bls. 16
síðum blaSanna? Kannske, en
hversvegna er þá svo miklu síðri
hlutur annarra listamanna? Þess
ber að minnast, að leikarar eru túlk
andi listamenn, en á myndbirtingar
listanum er aðeins einn skapandi
listamaður: Halldór Laxness, og
hann er í 30 sœti. Ef Þjóðviljinn
er að styðja við bakið á listunum
í landinu með því að sýna lesend-
um sínum Arnar Jónsson 20 sinn-
um á 10 mánuðum, þá má geta
þess, að það sama blað birti þrí-
vegis myndir af nóbelskáldinu.
Myndatiltala leikara kemur að
verulegu leyti tiL af þeirri stað-
reynd að blöðin segja margfalt ná-
kvæmar frá leiklistarviðburðum en
öðrum listviðburðum. Það þykir
sjálfsagt að skrifa mjög ítarlega um
leikritauppfrœðslur og vissulega er
það góðra gjalda vert. Ástœða er
til. að óska leikurum til hamingju
með þá hylli og þá viðurkenningu,
sem þeir augljóslega njóta. En
skrýtið er, að skapandi listamenn
skuli síður teljast fréttnœmir hjá
blöðunum.
Það er ýmislegt fleira fróðlegt
í samantekt Vikunnar um menn
sviðsljóssins. Sumir standa föstum
fótum á öllu vígstöðvum, en aðrir
eru heilmiklir spámenn í sinu föð-
urmnai og tans metnir a öðrum
slóðum. Þannig er farið vinsœldum
Ólafs Ragnars Grímssonar, hagfrœð
ings; þœr eru sorglega misjafnar.
Ólafur fékk aldrei birta mynd af
sér í Alþýðuolaðinu, aldrei í Morg-
unblaðinu, aldrei í Vísi, en 35
sinnum i Tímanum.
Gísli Sigurðsson.
J. O. J.
BÆN
Komdu heitþráða sól.
Sendu geisla þina
beint í brjóst þeirra
er blæðir.
Þú bræðir sorgir
Þú græðir vanheila.
Logbjarta sól,
vefðu sál barnsins
hlýlund þinni.
Sendu brakandi heimi
brugðinn kyndil
kærleikans.
6. sept. 1967.
hagalagdar
Heima var hann
Þegar Jón biskup Gerreksson heim-
sótti Teit ríka í Bjarnanesi og fór með
yfirgangi um Hornafjörð, segja sagnir
í Nesjum, að hann ætlaði að reka burt
bóndann af Árnanesi. Bóndi fékk njósn
af ferðum biskups og rak sjálfur burt
af bænum allan búsmala sinn og var
tötralega búinn. Mætti biskup honum
og spurði hvort bóndi væri ’neima í
Árnanesi. Bóndi mælti: Heima var hann
áður en ég fór, rak síðan féð upp á dal,
en stóð sjálfur bak við Mígandifoss,
meðan biskup og sveinar hans voru á
bænum. (Þ. Th.: Ferðabók).
Gestrisnir og góðir drengir
Fyrir mynni Reyðarfjarðar liggur
smáeyjan Seley. Þar var verstöð Reyð-
firðinga og annarra, sem sjóinn sóttu á
þessum slóðum. — Um vermenn í Seley
kvað Páll Ólafsson:
Skrúðurinn er sælusjón að sigla
kringum
og margt er sagt af Seleyingum.
Að þeir séu að sér bezt í Andrarímum
og boli mest í bændaglímum.
Sumir eru sagðir nokkuð sopafengnir
en gestrisnir og góðir drengir.
12 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
28. janúar 1968