Lesbók Morgunblaðsins - 26.05.1968, Side 1
Óskar Aðalsteinn:
ÚTSKAGA
MYNDIR
I. Svartar sœkindur
Það er ekki útiSkagavetur, eÆ hann
hríðar efcki dögum og vifcum saman.
Nú hafa langvarandi byljaveður haml-
að því, að hér yrði komið á land vist-
um. É-g sé ekki fram á, að neitt muni
úr rætast á næstunni. En hvað skeður
ekki einn daginn?
Það er komið skip.
Það hefur birt til landsins og dregið
úr storminum. En sjá þeir ekki, að
aldan gnauðar Lotulaust við landtöku-
klettinn, og flandrar Mafckandi um
allar fjörur? — Skip — Tii hvers?
Hvað eru þeir að vilja? Er meiningin
að reyna landtöku?
Það er svo.
Þessu trúi ég ekki — fyinr en ég sé
gúmbátinn fara fyrir borð. ALlt gerist í
Skjótri svipan. Þrír menn stökkva frá
skipinu um borð í gúmbátinn. Utan-
borðsmótorinn fer strax í gang, og nú
eir haldið að landi. Lengst af leiðinni
®é ég óglöggt til þeirra fyrir öMu-
gangi og særoki. Þeir nær því stöðva
mótorinn sfcamimt undan landtökuiáker-
iinu: virðast ætla að bíða lags. En það
kemur ekkert lag. Það er sífelMur
öMugangur og brimgos við klappir og
stórgrýti. Þeir hljóta að snúa aftur.
Nei, þeir snúa ekki aftur.
Þeir bíða held/ur ekki niema stutta
stund, enda öll bið tilgangslaus. Þeir
koma á talsverðri ferð inn með sker-
inu. Sjóirnir virðast hvolfa sér yfir þá.
En báturinn fer vel í sjó, og þræðir
ölduna mjú'klega.
Hér verður snögg breyting á.
Steinsnar frá landi fylLir bátinn af
sjó. í sömu svifum stökkva bátsverjar
útbyrðis: þrír bráðunigir menn, frosk-
menn, líkari svörtum sjókindum en
mennsfcum mönnum. Þeir svamla í krinig
um bátinn, bafa allir hönd á honum,
tekst að halda honium réttum, snúa allia
vega í öldurótinu með tilþrifámiklum
snöggum hneyfingum —, og reka upp
glaðleg hlátrasköll. Vita líka hvað þeir
mega sín. Koma bátnum fljótlega und-
an sjó, _og hafa engu týnit af farangr-
inum. Ég segi við þá, að þetta sé of
mikið á sig lagt, til þess að færa mér
björg í bú.
— Þetta er ekki neitt, segja þeir
glaðbeiittir. — Maður er alvanur svona
slarki. Veirst að varan blotnaði. Það
reddasit vonandi.
Þeir hvolfa sjónum úr bátnum, snúa
honum síðan réttum, stinga honum í
ölduna, sitökkva um borð og setja á
fullia ferð. Nú má láta fara sem horf-
ir í geignum brimskafla og boðaföl'l.
Það er enginn farangur lengur, sem
þarf að hafa gát á. Þeir eru fljótir út
að skipinu og fljótir um borð: skrípi-
legar svartair eækindur núna, annars að
sjálfsöigðu mestu myndarstrákar ... Ég
horfi á eftir Skipiniu, þar til það
hverfur mér sj ónum í dimman veðra-
mökkinn. Svo horfi ég á sjóblautan
varninginn. Ég er gliaður. Ég er þakk-
Látur svörtu sækindumum, sem hafa rétt
mér nauðþurftirmar upp úr öldurótinu.
Þetta er engin gæðavara lengur, en þó
allri gæðavöiru betri — einis og á stend-
ur.
2. Heimkoman
Maður fer að heiman til að komast
heim, en aldrei hið gagnstæða, þótt svo
virðist jafnan.
Það er eiun iöngu liðinn júnídag. Um
sinn hef ég dvalizt erlendiis. Nú er
þassu ferðartápi að ljúka. Ég er kominn
til Súgandafjarðar. Brátt kernst ég heim
til sjálfs mín. En þessa stundima sit ég
í bókastofu vinar míns, læknisinis á
Suðureyri. Við gleymum ofckur við
bókaspjall. Þó gleyrni ég því enga
stund, að ég er rétt ókominn heim, að
etftir tímakorn ætlar gömul sjókempa
að flyfja mig út í vita á trilLunni
sinni. — Nú tala ég tungum í stoáu
læknisins. Hann hefur ekki roð við mér,
fjandinn hafi það. Tilhlötokunin efltir
að komast heim tendrar í mér glaðan
eM.
Og þarna er sjókeimpan komin.
Árum saman hefur þessi karl stundað
handfæraveiðar og aflað manna bezt.
Honum verður ekki skotaistould úr því
að flytja mig fljóta ferð heim. Eitthvað
er hann nú samt glottaraleguir, þar sem
hann stendur í dyriunum og horfir á
mig og lækninn. Það er eims og hann
vilji segja: Hvað vitið þið, hvað skiljið
þið —, með hugann fyrir sunnan sól
og austan mána? ... Það humrnar í
honum, hnussar í honum. Síðan kveður
hann upp þann örlagadóm, að komin
sé útsynningsfýla og orðið ólendandi
við vitann. Eg, og læknirinn líka, meg-
um skrifa hann fyrir þessu, segir hann.
Það ryiki úr honum á firðinum, þó
mætti kannski ennþá takast að Skjóta
mér upp á Galtarblíðina.
Þetta tefcst, þótt ekki megi það tæp-
ara standa.
Og þarna Stend ég einn í fjörunni
handan fjarðarins. Þetta er skammt frá
eyðibýlinu Gelti, sem er aLlutarLega á
hlíðinni. Ég er klæddur eins og þegar
ég fyrir fáeinuim dögum sprangaði um
erlendar sóligkims borgir, langstígur og
lyfti mér hátt upp á tábergið, ósvik-
inn borgarbúi í húð og hár — og vissi
ekki lengur í útneisj.aheiminn. Nú skipti
ég aftiur um persónuleika, þar sem ég
stend í fjörugrjótinu. Kann ekki lenig-
ur að hugsa og hreyfa mig einis og
borgarbúi. Jafnvel þorpið fyrir handan
fjörðinn er orðið mér framandlegt. Ó-
svi'kinn útnesj akar linn eir hlaupimn í
mig, með sitt örugga næmi fyrir ölLum
veðrabrigðuim og ósnortinni náttúru, og
fótaburð og aðrar líkamshræringar, sem
hæfa grýttri götu. Ég þefa af útsymn-
ingnum og bragða á honum. Honum er
full alvara núna, svo mikið veit ég.
Hann er sem óðast að herða á vind-
strengjunum, og þenja út segl sín hin
miklu: éljaskýin. Og það er buliandi
aðfall — og sjóinnir stæfcka óðflugia.
Er kanmski orðið ófært fyrir fjallið?
Engair úrtölur. Nú get ég hlaupiðeims
og stirákur. Er líka laus og liðugur, hef
aðeins meðferðis litla handtösku og
fimöttótta krukku mieð tághöldu.
Rrukkan er nær því full af vatni.
Þama synda fjórix sprel'ltfjörugir gull-
fiskar. Eg hafði ekki brjóst í mér til
að skilja krukkuna eftir á Eyrinni.
Heima bíða mín, auk konunmar, þrír
synir okkar, allir á drengjaaldriinum.
Þeir eiga strax að fá að sjá guLlfiska-
ballið. Og áfram nú . ..
Fallið er upp að fytrstu sjávarhömæ-
unum, sem mig ber að. En þarna má
hiaupa fyrir ofan á mjóum þræðingi.
Og enn herði ég á hlaupunum þegar
ég kem aftur í fjöru. Stundum verð
ég að bíða á milli sjóa til að komast
fyrir næsta klettaneí. En mjög fljót-
Lega lokast leiðin með öllu. Hér er sú
torfæra, sem ekki verður unnin, hversu
heimfús sem ég annars er, og mátti ég
raumar vita þetta fyrir. Þarna þrurna
sjóirnir á ókleifu bjarginu. Löðurtung-
urnar sLeikja hátt upp eftir því, lítot
og þæir vilji gleypa í sig standbergið.
Ég horfi fastf í ölduna og segi róm-
ste rk ur:
— Djöflaistu bara, fyrst þér sýnist
svo: ég fer ytfir fjallið.
Við þessa heitstrengingu rennur á
mig talisverður móður. Mér skilar vel
áfram sömu leið til baka. Fljótlega
h.ieyp óg fram hja Galtarbænum. Rétit
innan til við þetta eyðikot er þröng
glufa í kle-ttarið fjalisbrúnarinnar. Um
þeftta sfcarð má komast upp á fjallið.
Ég set mig þegar á brattann.
Þá skelliuir á með svartaél.
Það snögigkólnar í élinu, lákt og kom-
inn sé hörtouvetur. Ég held áfram eins
hratt og ég kemst, í von um að upp
birti hið fynsta. Þegar sú von bregzt,
leita ég skjólis undir steini í hlé við
veðrið. Ekki hef ég set-ið lengi, þegar
ég kenni kuldans heldur óþyrmileiga.
Þá m-an ég eftir gullfiskakrukkunni.
Fynsit þykist ég hólpinn, þegar ég sé,
að ekki hefur skvetzt upp úr krukk-
unni, þr'átt fyrir öll mín gönuhlaup. En
þegar ég aðgæti betuir, bregður mér illa.
Það er vairla að þeir bæri ugga:
Framh. á bls. 5