Lesbók Morgunblaðsins - 08.09.1968, Blaðsíða 12

SKÁK
LEÍDRÉTTING
í síðasta skákþætti birtist röng stö'ðu-
mynd úr skák þeirra R. Byrne og Frið-
riks Ólafssonar. Eftirfarandi staða kom
upp í skák þeirra eftir 30. leik hvíts.
Sort
I september hefst lokaþáttur áskor-
endakeppninnar, sem verður 12 skáka
einvígi milli þeirra Boris Spassky, sem
nú er 31 árs og Viktor Kortsnoj, sem
er 37 ára. Sigurvegarinn msetir heims-
meistaranum Tigran Petrosjan næsta
vor í 24 skáka einvígi um heimsmeisit-
aratitilinn. Bæði þessi einvígi fara fram
í Moskvu. Spassky byrjaði á því að
sigra landa sinn Gelller með 5Ms—2Vz
og Kortsnoj sigraði Reshevsky frá
Bandaríkjunum einnig 5%—2Vz. Síð-
an mætti Spassky Larsen og sigraði
einnnig með sömu tölu 5Vz—2Vz, þó
svo sá sigur hafi ekki verið eins auð-
veldur og úrslitin gefa til kynna. Korts
noj sigraði Tal með 5%—4%, eða
heldur naumlega. Fyrir síðustu skák-
ina stóðu leikar 5-4 og varð því Tal
að vinna þá skák til þess að halda
möguleikanum á sigri í einvíginu. Hann
lagði því allt í sölurnar fórnaði peði
og reyndi kóngssókn, en Kortsnoj varð
ist vel og jafntelfi var samið í 61
leik. Kortsnoj hefur teflt geysisterkt
undanfarið og spá margir honum sigri
í væntanlegu einvígi og þá sem líklegri
heimsmeistara. Hinu má ekki gleyma
hversu glæsilega Spassky teflir og hinni
hörðu mótspyrnu hans í keppninni um
heimsmeistaratitilinn við Petrosjan 1966.
Verðuir fylgzt með báðum þessum keppn
um með mikilli eftirvæntingu.
Eftirfarandi staða kom upp í skák
þeirra Kortsnoj — Tal sem áður var
minnst, 10. skákinni.
Hvítur: Kortsnoj Kg3, Dc3, Bg2, Rc2,
Hel Peð: h3, f4, e2, d5, b4, a5
Svartur: Tal Kh7, Df7, Rh6, Bd7, He8
Peð: g6, f5, d6, c5, b5, a6.
f þessari stöðu lék Tal 32. — g5?)
Hann fórnar peði í von um sókn. Ef
til vill hefði 32. - Df8 gefið betri raun
og reyna að bíða betri fseris, en þó
virðist staðan gefa svarti heldur litla
möguleika til sigurs). Framhaldið varð
þannig: 33. fxg5 Hg8 34. Kf2 Hxg5 35.
bxc5 dxc5 36. Dxc5 Dh5 37. De7 Hg7
38. Df6 Hg6 39. De7 Hg7 40. Df 6 Hf7
41. Dc3 Dh 42 Dg 3 Dc 4 43. Dd3 Df4
44. Kgll Hg7 45. Hfl Dg5 46. Hf2 Rf7
47. De3 Dg6 48. Rel Rg5 49. Rd3 Svart
ur hefur reynt að skapa sér sóknar-
færi, en hvítur er alltaf á varðbergi.
Síðast hótaði sv. f4 sem hv. kemur auð-
veldlega í veg fyrir) 49. — e4. 50.
Rf4 Dg5 51. Hfl b4 (Svartur snýr sér
nú að drottningarvængnum, þar sem
kóngssóknin hefur að engu orðið). 52.
Rih2 R@3 53. Hf3 Re4 54. Hfl Rg3,
55. Hf3 Rh5 56. Df2 (Náttúrlega ekki
56. Rxh5 Dxg 2 mát). 56. — Rf6 57. Hb3>
Dh6 (Hótar 58. — Rg4 og vinnur Dr.)
58. Khl Rg4 (Tal leikur honum samt, ef
laust til að flækja taflið í tímahraki).
59. Dg3 (En Kortsnoj hafnar öllum
flækjum). 59. — Rf6 60. Df2 Rg4 61.
Rg63. Jafntefli.
SMÁSAGAN
Framh. af bls. 5
mér fellur í geð, get ég ekki munað
hana, og hvernig á ég að hafa yndi af
því, sern ég get ekki hugfest?
Ég get lært ljóðin. Orð, sem ég hef
mætur á, get ég haft yfir án ofláts. Ég
get meira að segja sungið lögin við þau
á minn sérstaka hátt, hræðilega falskt
að vísu, en þessi hræðilegu hjlóð veita
mér sérstakan unað.
Ég nef veitt því athygli, að þegar ég
skirfa, fer ég ósjálfrátt að raula lög eða
lagstúfa. Kannski er veröld tónanna
mjög nálægt minni veröld, þó að ég geti
ekki greint þá af einhverri undarlegri
ástæðu.
Allan daginn glymur hljómlist á
heimili okkar. Hann hefir útvarpið í
gangi allan daginn. Ellegar glymskratt-
ann. Ég mótmæli stundum, og bið um
smáhlé til að vinna, en hann segir, að
jafndásamleg hljómlist hljóti að hvetja
mig við vinnuna.
Hann hefir keypt ótrúlegan sæg af
plötum. Hann segist eiga eitt fullkomn-
asta piötusafn í heimi.
A morgnana, þegar hann kemur úr
baði, hripar baðvatnið niður úr sloppn-
um hans, hann kveikir á útvarpinu,
sezt við ritvélinia, og hinn viil'lti og
stormasami vinnudagrp: hefst. Hann er
stórbrotinn í öllum tiltektum: hann fyll
ir baðkerið, unz út úr flóir, teketilinn
og tebollann, unz út úr þeim flóir.
Hann á ókjörin öll af skyrtum og bind-
um. En hann kaupir mjög sjaldan skó.
Móðir hans segir, að hann hafi verið
einstaklega þrifinn og hreinlegur dreng-
ur, eins og ásannaðist, þegar hann varð
eitt sinn að vaða yfir fljót í leysingu úti
á landi, á rigningardegi, klæddur í
hvítt og í hvítum stígvélum, og úr
þessu ferðalagi kom hann svo hreinn,
að það sást ekki minnsti blettur á fötum
hans eða stígvélum. Nú veit enginn,
hvað hefir orðið af þessu hvítþvegna
engilbarni. Föt hans eru alltaf óhrein.
Hann er orðinn versti sóði.
En hann geymir vandlega aliar nót-
urnar frá gasfélaginu. Ég finn þær enn-
þá niðri í bórðskúffum, þó að þær séu
frá stöðum sem við höfum löngu yfir-
gefið, en hann neitar að fleygja þeim.
Og ég finn eldgamla og skorpna
Tuscanvindla, ásamt með vindlamunn-
stykkjum úr rósaviði.
Ég reyki Stop sígarettur, þessar
löngu og filtlausu. En hann reykir
stundum þessa Tuscanvindla.
Ég er verulega óþrifin. En ég hef orð
ið þrifnari með árunum, og stundum
þvæ ég skápa af miklum eldmóði. Ég
held, að það stafi frá minningunni um
mömmu Ég þvæ lín og dúklegg skápa,
og á sumrin fóðra ég allar skúffurnar
með hreinu bréfi. Ég er sjaldan hirðu-
söm urn skrifblokkir mínar, því að móð-
ir mín, sem fékkst ekki við skriftir, átti
engar skrifblokkir. Hreinlæti mitt eða ó-
hreinlæti stafar af alls kyns iðrun,
samvizkubiti og sálarflækjum. En hann
er hreykinn af sóðaskap sínum. Hann
hefír komizt á þá skoðun, að mennta-
maður eins og hann þurfi alls ekki að
skammast sín fyrir óreiðuna á skrif-
borði sínu.
Han.i gerir ekkert til að auka sjálfs-
traust mitt, vinna bug á sektarvitund
minni og framtaksleysi. Hann hlær og
stríðir mér, verði mér á smáskyssa. Ef
ég fer í búðir að verzla, eltir harm mig
stundum á laun og njósnar um mig. Eft-
ir á skopast hann að því, hvernig ég
haga mér við innkaupin, hvernig ég
handleik glóaldin og velti vöngum, áð-
ur en ég vel spekingslega þau verstu,
sem f ást í allri verzluninni (eins og hann
orðar það), hlær að mér fyrir að verja
klukkutíma í búðasnatt, á einum stað
kaupi ég laukinn, melónuna á öðrum, og
eplirn á þeim þriðja. Stiuindum annast
hann ínnkaupin til að sýna mér, hvern-
ig eigi að Ijúka þeim í hvelli. Hann
kaupir allt á sama stað, án þess að hika
andartak, á eftir semur hann við búðar-
manninn um að senda vöruna heim.
Hann kaupir ekki melónu, af því að
hann getur ekki borið hana.
Þetia kemur mér til að finnast ég ó-
duglegri en nokkru sinni áður. En kom-
ist ég að því, að honum hafi mistekizt
eitthvað, læt ég hann heyra það, unz
hann stekkur upp í vonzku. Því að
stundum get ég verið hræðilega þreyt-
andi.
Hann gýs stundum upp í vonzku, eins
og froða á bjórglasi. Hann hefir öra
lund, sem er fljót að sefast. Ég hef líka
öra lund, sem er heiftrækin og bíður
færis að klekkja á óþolandi fóiki, eins
konar beiz'kt vín.
Stundum græt ég vegna ofsa hans, og
í stað þess að sefa og róa skap hans,
auka tár mín reiði hans. Hann segir, að
þau séu fölsk, og ef til vill er það rétt.
Þvi að þrátt fyrir tiár mín og reiði hans,
hef ég fulla stjórn á mér.
Þegar sorg mín er sönn græt ég
aldrei.
Einu sinni var ég vön að henda disk-
um og' lieh-taiui í góMilð, þegair ég fékk
æðisköst. En ég geri það ekki lengur.
Kannski hef ég þroskazt með árunum
og orðið stilltari í skapi, og það hvarfl-
ar ekki að mér að brjóta diskana okk-
ar, sem ég er hreykin af og við keypt-
um í London, einn daginn, í Portobello-
götu.
Andvirði þessara diska, og alls ann-
ars, sem við höfum keypt, er vandlega
greipt í minni hans. Vegna þess,
að hann vill lifa í þeirri trú, að hann
sé mjög sparsamur og geri góð kaup. Ég
man, að við keyptum borðbúnað, sem
kostaði sextán pund, en hann segir, að
hann hafi kostað 12 pund. Ég man líka
eftir myndinni af Lear konungi, sem
hangir í borðstofunni okkar, hann
keypti hana einmitt í Portobellogötu,
og hreinsaði hana með lauk og kartöflu,
og nú segist hann hafa gefið fyrir hana
upphæð, sem ég man, að var miklu
hærri.
Fyrir ári keypti hann tólf smámott-
ur í Standards. Hann keypti þær, af því
að þær voru ódýrar og honum fannst,
að við ættum að eignast þær, hann gekk
hátíðlega frá kaupunum, og áleit, að
ég væri klaufi að kaupa til heimilisins.
Þetta voru strámottur á litinn eins og
edikssýra, og urðu fljótt leiðinlegar:
þær urðu stífar og óþjálar, og mér bauð
við þeim, þar sem þær héngu á snúr-
unni á eldhússvölunum. Ég var vön að
hampa þeim framan í hann sem dæmi um
léleg kaup, en hann afsakaði sig með
því, að þær hefðu kostað hlægilega lít-
ið, næstum ekki neitt. Það leið nokkur
tími, aður en mér heppnaðist að fleygja
þeim i ruslið: af því að þær voru svo
margar, og þegar ég ætlaði að setja
rögg á mig og fleygja þeim, fór ég að
hugsa um, hvort ég gæti ekki notað
þær sem skóþurrkur. Við eigum bæði
erfitt með að fleygja hlutum. Hjá mér
hlýtur það að stafa af gyðinglegri fast-
heldni og skorti á einbeitni, hjá honum
er það vörn gegn eyðslusemi og fljót-
ræði.
Hann kaupir bætiefni og höfuðverkj-
artöflur í stórum skömmtum.
Stundum verður hann veikur, ein-
kennilega veikur, hann getur ekki
Skýrt frá því, hvað að honum gengur,
■hann liggur allan daginn í rúminu, á
bólakafi í rúmfötum, allt, sem upp úr
stendur, er skegg hans og rauður nef-
broddurinn. Þá tekur hann aukaskamt
af bætiefnum og höfuðverkjartöflum, og
segir, að ég sé eins og feitu munkarn-
ir, sem geti staðið í regni og roki án
þess að verða meint af, en hann sé
hins vegar fíngerður og viðkvæmur og
þjást af dularfullum sjúkdómi. En um
kvöldið er honum batnað, og fer fram í
eldhús til að matreiða spaghetti .
Hann var myndarlegasti piltur, grann
ur og spengilegur, skogglaus, nema
hvað hann hafði langt og mjúkt yfir-
skegg, og hann líktist mjög leikaranum
Robert Donat. Þannig leit hann út um
tvítugt, þegar ég sá hann fyrst: og ég
man, að hann gekk í tíglóttum skyrtum
úr floneli, ákaflega fallegum. Og ég
man, að hann fylgdi mér eitt kvöldið
heim í gistihúsið, sem ég bjó þá í, við
gengum saman eftir Nazionaleveginum.
Þá fannst mér ég vera gömul, þrúguð
af reynslu og veraldarvizku, og mér virt
ist hann bara drengur, og á milli okk-
ar óendanlegt djúp.
Hvað okkur fór á milli þetta kvöld á
Nazionaleveginum, man ég ekki lengur,
sjálfsagt ekkert merkilegt, og þeirri
fjarstæðu, að við yrðum eitt sinn hjón,
hvarflaði ekki einu sinni að mér. Svo
misstum við sjónar hvort af öðru, og
þegar við hittumst á ný, líktist hann
ekki lengur Robert Donat, en svipaði
meir til Balzacs. Þegar við hittumst aft-
ur, gekk hann enn í skyrtunum góðu, en
nú fannst mér hann eins og eskimói í
þeim. Hann var skeggjaður, og með
beyglaðan tauhatt, og allt útlit hans
fékk mann til að halda, að hann væri
brátt á förum til Norðurpólsins. Því þó
að hann sé mjög heitfengur, klæðir
hann sig oft, eins og hann sé umlukt-
ur ís og snjó og hvítabjörnum, eða þá
að hann klæðir sig, eins og brasilísk-
ur kaffiframleiðandi, en alltaf öðru-
vísi en allir aðrir.
Ef óg minni hann á þessa kvöldgöngu
okkar á Nazionalevegi fyrir mörgum ár-
um, kveðst hann muna eftir henni, en
ég veit, að hann skrökvar því, og man
ekki neitt, og stuindiuim furða ég miig á
því, að við skyldum vera þessi tvöung-
menni fyrir nærfellt tuttugu árum á
Nazionalevegi, tvö ungmenni, sem rædd
ust við svo hátíðlega og kurteislega, ná-
lægt sólsetri, sem ræddu um allt og
ekkert, tveir góðir félagar, tvö ung
gáfnaljós á kvöldgöngu, svo ung, svo
kurteis og viðutan, svo reiuðbúin að
dæma hvort annað mildilega, svo reiðu-
búin að kveðjast um eilífð, nálægt þvi
sólsetri, á því götúhorni.
12 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 8. september 1968