Lesbók Morgunblaðsins - 03.11.1968, Page 14

A
erlendum
bókamarkaöi
A Sentimental Journey through France
and Italy by Mr. Yorick to whidh are add-
ed the Journal to Eliza and a Political
Romance. Laurence Sterne. Edited with
Introductions by Ian Jack. Oxford Uni-
versity Press. Oxford Englist Novels. 1968
20 —.
Sterne birtist líkt og ein kómeta á bók-
menntahimni Englendinga þegar Tristram
Shandy tók að koma út 1759, Sterne var
þá 47 ára gamall og hafði til þess tíma
rækt kall sitt sem sveitaprestur, lítt kunn-
ur utan sóknar. Hvert heftið rak annað af
Tristram og síðan koma Sermons of Mr.
Yorick og þessi bók, 1768.
í Tristram Shandy hæðir Sterne fyrir-
brigðið skáldsögu, eins og hún skyldi vera
um miðja 18. öld og í Sentimental Jour-
ney hæðir hann hinar venjubundnu ferða-
sögur þeirra tíma, en ferðasögur voru mjög
vinsælar á þessum tímum á Englandi. Eng-
lendingar ferðuðust óspart til meginlands-
ins og ferðabókafaraldurinn fór í taugarn-
ar á Sterne svo að hann skrifaði þessa
and-ferðasögu, sem er fremur hálfgerð
skáldsaga en ferðalýsing. Hér er einnig
útgefin „Journal to Eliza“ og satíran „Poli
tical Romance". Sterne var mikill fram-
úrstefnuhöfundur á 18. öld og áhrifa hans
gætir hjá Joyce og fleirum. Útgáfan er
mjög vönduð og fylgja bókfræðilegar at-
huganir og góðir inngangar.
Dichtung und Glaube. Probleme und Ge-
stalten der deutschen Gegenwartsliteratur.
Wilhelm Grenzmann. Athenáum Verlag
1967. DM. 14.80
Höfundurinn er prófessor í nýrri þýzk-
um bókmenntum við háskólann í Bonn.
Hann hefur sett saman rit um nýrri bók-
menntir og meðal þeirra er þessi bók. í
henni segir hann sögu nútíma bókmennta
á Þýzkalandi með rannsókn sinni á við-
fangsefnum helztu höfunda, sem ritað hafa
á þýzku, meðal þeirra eru, Thomafe Mann,
Gottfried Benn, Hermann Kasack, Her-
mann Hesse Franz Kafka, Hans Carossa,
Stefan Anders, Franz Werfel. Höfundur
ritar einkar fróðlegan og greinagóðan inn-
gang að bók sinni, þar sem hann rekur
þróun og myndbreytingar þýzkra bók-
mennta það sem af er þessari öld. Bók
þessi er talin með merkari bókmenntasögu
verkum og hefur verið gefin út sex sinnum
frá 1964. Þýzkar bókmenntir spegla nútím-
ann, and9tæður og neind mennskrar til-
veru hefur óvíða birzt jafn skarpt og í
þýzku samfélagi, að því er menn bezt vita
enn sem komið er.
Fear No More. Hester W. Chapman. Jon-
athan Cape. 1968 30 — .
Hester W. Chapman spinnur hér upp
sögu Ludvíks sonar Lúðvíks 16. Höfundur
rekur atburði frönsku byltingarinnar með
augum þessa óhamingjusama ríkiserfingja,
sem veslaðist upp í höndunum á „hinni
nýju stétt“ borgarastéttinni, sem tekur
völdin í byltinguni. Margir koma hér við
sögu, fjölskylda drengsins, framsæknir og
dyggðugir framámenn byltingarinnar og
þjónustuflók. Bókin er liðlega skrifuð, en
reyfarakyns.
Knaurs Sittengeschchte der Welt. Paul Fri-
sohauer. Droemer Ztirich 1968.
Höfundurinn er Austurríkismaður og
rithöfundur, bækur hans hafa verið þýddar
á fjölda tungumála og í þessu riti tekur
hann til meðferðar siði og venjur í sam-
skiptum karls og konu. Bókin ber undir-
titilinn „Vom Paradies bis Pompeiji" og
fjallar höfundur um efnið fram á daga
Rómverja. Höfundur Skrifar liðlega og hef-
ur tekizt að safna heimildum frá flestum
þjóðum, sem hafa skilið eftir heimildir um
þessi efni bæði í myndum og máli. Hann
hefur raðað þessu niður og umskrifar text-
ana eða lætur þá halda sér, þegar þeir
falla í nútíma smekk um læsilegan stíls-
máta. Mikill fjöldi mynda er í bókinni og
prentun og pappír með miklum glæsibrag.
What Freud Really Said. David Stafford-
Clark. Penguin Books 1967. 5 — . Freud
and Christianity. R.S. Lee. Penguin Books.
1967. 4. 6.
í fyrri bókinni má finna úrdrátt þess,
sem höfundur telur hafa verið inntakið í
kenningum Freuds, tjáð með hans eigin
orðum. Þetta er þörf bók, því að margur
telur sig vita helztu kenningar þessa sál-
fræðings, án þess að hafa lesið orð eftir
hann sjálfan. Höfundi hefur tekizt að drepa
á margt það, sem Freud taldi mikilvægt í
sálfræði. Draumar, undirvitund, kynlíf, geð-
röskun, sálgreining listir bókmenntir og
tilgangur mannlegs lífs er tekið til meðferð
ar í kverinu. Tilvitnanir höfundar eru í
heildarútgáfuna á ensku sem Hogarth
Press og Institut of Psychoanalysis gefur út.
Höfundur síðara kversins er Ástraliu-
maður og prestur. Hann ræðir hvort kenn-
ingar Freuds geti samrýmst kenningum
kirkjunnar. Höfundur er gjörkunnugur
kenningum Freuds og telur að þær séu
enganveginn andstæðar kristinni trú, held-
ur geti þær staðfest margt í kristinni trú-
fræði og ættu að geta orðið tengill trúar-
legrar heimsmyndar og vísindalegrar. Bók
in kom í fyrstu út 1948. og er nú endur-
prentuð af Penguin útgáfunni.
Near the Ocean. Robett Lowell. Faber and
Faber 1967. 18 — .
í þessari bók eru nokkur kvæði sprott-
in upp úr umhverfi höfundar og svo önnur,
sem hann kallar „imitations" stælingar og
lauslega þýdd kvæði gamalla meistara.
Horatiusar, Dante, Juvenals og nokkrar
spænskar sonnettur. Lowell er með réttu
talinn meðal beztu skálda sem nú eru uppi.
Alcremy. E. J. Homyard. Penguin Books
1968. 6 — .
Starfsemi og áhugi náttúruskoðara, kukl-
ara og ýmissa gruflara á fyrri öldum
beindist oft að því að leita töfrasteinsins
sem breytti öllu í gull. Leitin var ekki
aðeins bundin miðöldum Evrópu, heldur
var þessi leit ástunduð eins í Kína og
löndum Spámannsins. Guilgerðarlistin var
efnafræði miðalda, galdurinn var á næsta
leiti svo að gullgerðarmenn urðu að gæta
sín á hjátrú fjöldans. Þeir tóku því að
ráð, að hylja fræði sín í táknmál og dul-
mál. Leitin að töfra eða vizkusteininum
vakti grufl með mönnum, sem var ekki
í samræmi við kenningar trúarbragðanna
og gat af sér heimsmynd, sem hefur orð-
ið rannsóknarefni nútima sálfræðinga
(Jung). Gullgerðarlistin er mjög gömul,
alkemía er komið úr arabísku, „alkomia",
getur bæði runnið frá ,kem“ eða „chem“
sem var nafn Forn-Egypta á landi þeirra
og merkir „svarta landið" eða ,chyma“ á
grísku sem merki að bræða (málma). Al-
kemía barst frá Aröbum trl Evrópu þjóð-
anna snemma á miðöldum, svo að upp-
hafsmenn fræðanna voru úr löndum Spá-
mannsins. Áhugi manna á þessum fræðum
fræðanna vegna náði ekki aðeins til iðkend-
anna heldur einnig til manna, sem ágætt-
ust fyrir visjndalegan áhuga, svo sem Bac-
ons og Newtons og á siðustu árum hefur
Jung fundið margt áhugavert varðandi sál-
fræði í kenningum alkemista. Höfundur þess
arar bókar stundaði nám í Cambridge og
starfaði lengi við útgáfu náttúruvísindarits-
ins „Endeavour" og var einn af ritstjór-
um „A History of Technology".
14 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 3. nóvember 1968