Lesbók Morgunblaðsins - 15.06.1969, Blaðsíða 10

Lesbók Morgunblaðsins - 15.06.1969, Blaðsíða 10
Heimsfrægir söngvarar og hliómlisfarmenn hfálpa flóttafólki ÞAÐ varff aff samkomulagí milli Flóttamannahjálpar Sam- einuffu þjóffanna og Rauffa kross íslands aff fjármunum þeim sem inn kæmu fyrir flóttamannaplötuna yrffi variff til hjálpar flóttamönnum frá portúgölsku Guineu sem leitaff hafa hælis í héraffinu Casamance í Senegal. Koma um 60 þúsund flóttamanna í héraffiff hefur veriff of þung byrffi fyrir héraff sem ekki hefur af miklu aff státa fyrir. Flóttamannastofnunin hefur í samvinnu viff affrar hjálp- arsrtofnanir veitt ýmsa hjálp til héraffsins í því skyni aff gera flóttamönnunum kleift aff bjarga sér sjálfir. Þaff verkefni sem Rauffi kross íslands hefur tekiff aff sér er aff sjá um innkaup á lyfjum, sjúkratækjum og bólu- efni til notkunar í sjúkrahjálparbifreiffum í héraffinu og ef eitthvaff verffur umfram af því sem hér safnast verffi þeim fjármunum variff til byggingar sjúkraskýlis í héruffun- um Dabo og Saré Teneng. Um leið er til þess ætlazt aff innfæddir ibúar í héraðinu njóti góffs af hjálpinni. Væntir Flóttamannastofnunin þess aff meff því átaki sem nú er veriff aff vinna í Senegal geti stofnunin dreg- iff sig í hlé þvi utanaffkomandi hjálp verffi óþörf. ÉC ER SVO að þakka, hvað okkur hefur liðið vel hérna. — Og Jón tekur undir þessi orð konu sinnar. — Það verður aldrei ofmik- ið gert úr því, hvað samkomu- lagið er gott, og er það alveg í anda þeirra manna, sem bjuggu hér á undan okkur Við frekari umræður um bú- skapinn, kemur í Ijós, að þau hjón byrjuðu með kúarúskap, höfðu allt upp í 30 kýr enda þótt alifuglaræktin værí líka stunduð. — En þegar ég var kcrr.inn undir fertugt, segir J5n fennst mér þetta allt of erlitt að standa í að mjólka 30 kýr kvölds og morgna, mér íannst það erfitt og bindandi Um þetta leyti vildi svo til, að ég fékk tækifæri til að komast til Ameríku með Karlakór Feykja víkur, þegar hann fór f söng- för sína, en ég hef alltaf verið meira og minna viðíoðandi í kórnum. Þá fannst mér tilval- ið að nota tækifærið og kynna mér nýjungar í alifug’arækt- inni og á grundvelli mír.s fyrri náms í Bandaríkjunum var mér boðin 2ja mánaða námsdvöl ó- keypis, og þá ferðaðist ég milli skóla og stofnana, og varði í þetta alls fjórum mánuðvm. M.a. kom ég til Madison, þar sem ég hafði verið 15 áru:n áður og fólkið veifaði til rriín á gtöu og kallaði Halló, Jón. eins og ég hefði aldrei farið burt af staðnum. Ég hafði mjög gaman af þessu. En helztu nýj- ungarnar, sem ég kynnti mér þá og flutti heim með rr.ér voru tvær. Það var í fyrtsa lag: fram lieilðsla á fugiaikjöti almennt og verkun á því, og þá sérstak- lega framleiðsla á svontfndum „broilers“, sem hér hafs verið kallaðir kjúklingar. Ég er ekki ánœgður með þá nafngift, því að „broilers" er fuglakjöt. sem sérstaklega er ætlað til glóðar- steikingar. Ég hef viljað koma á orðinu ,,glæðir“, til þess að leggja áherzlu á, að hér er um sérstaka tegund kjúklinga að ræða. Stofninn þarf að vera af kjötfuglum, en það er visst kyn notað til eggjaframleiðsiu ann- að til matar og svo eru til skrauthænsn, sem eru ein- göngu fyrir augað. Ég má kannski minna á, að ég sýndi 11 tegundir hænsna á land- búrvaðansýninigunmi í fyrra, en þar á meðal voru skrauthænsn, sem ég hafði komið mér upp á undanförnum tveim árum ein- göngu fyrir landbúnaðarsýn- inguna. Eitt af þeim var par austan úr Öræfum, ég fékk hana af einum bæ og hænu af öðrum. Þessi smáhænsn eru merkileg fyrir þær sakir. að all ar líkur eru á, að þau megi rekja allt aftur til lardnáms- aldar, því að ekki er vitað til, að ný hænsn hafi "ærið flutt inn í öræfin fyrr en á allra síðustu árum. Nú, og í öðru lagi, við vorum víst að tala um námsdvöl mína í Bandaríkjun- um, þá kynnti ég mér einnig notkun fúkkalyfja gegn ýms- um sjúkdómum, sem herja á hænuunga, eins og t.d. hnýsla- sótt. Nú berst talið að félia<gislífi og málefnum Mosfellssveitar, því að ég hef fyrir satt, að þau hjónin geri meira en sinna bara sínu, þótt mörgum fynd- ist það ærinn starfi eingöngu. Jón hefur verið oddviti sveit- arinnar í tvö kjörtímabil. í hreppnum búa um 1000 manns, og hér er starfandi margvis- legur félagsskapur, kvenfélag, ungmennafélag, búnaðarfélag og fl. Mér skilst á Jóni, að kvenfélagið sé eiinna öflugast og hann vísar til konu sinnar, sem segist reyndar ekki vera stjórnarkona þar, en hún tek- ur virkan þátt i starfsemi þess. — Það eru helzt mannúðar- málin, sem kvenfélagið lætur til sín taka, segir hún, mannúðar- og kirkjumál. Félagið hefur stutt skólann og það gaí fé til siuinidlaargiarbyggiinigairi'nniar og félagsheimilisins á sínurn tíma. Og svo heldur það námskeið fyr ir konurnar í ýmsa gagnlegu og fræðandi. Ég spyr um skólann hvort það sé heimavistarskóli. Flest börn búa heima og sér- leyfishafinn sér um flutning skólabarna. Tvö börn þeirra hjóna sækja skóla i Reykja- vík, Guðmundur fer í 4 bekk í Menntaskólanum í Reykjavík í haiust, en Helgia er í Kvenma- sikólaniuim og fer í 3. baklk. Yngri drengirnir eru enn í Brú arlandsskóla. Bjarni og Helga hafa bæði stundað nám í Tón- listarskólanum, enda þótt Helga hafi nú hætt þar í bili að minnsta kosti. Öll hefur fjöl- skyldan yndi af tónlist. en Bjarni þó mest. Aðallega hefur hann lagt stund á píanónám, en leikur á bassa í lúðrasveit skólans. Sjálfur hefur Jón sung- ið í kirkjukórnum í Lágafells- kirkju frá 1939 nema þegar haaxn er fjanri heiimáliiniu. — Vinir mínir spyrja mig stundum að því, hverrig í ó- sköpunum ég nenni þessu, en ég svara þá á þami veg, að prestsstarfið hljóti að vera vain þakklátt og erfitt. Við viljum að presturinn sé hér til að skíra og femma börnin okikar og það er þá það minnsta sem við getum gert, að veita honum þá aðstoð sem við getum. Það hlýtur að vera erfitt fyrir nýj- an prest að koma í ókunnan stað. Það kemur upp úr kafrnu, að Jón starfaði líka að kirkjumál- um vestur í Bandaríkjunum, þegar hann var við háskóla- nám. — Hann hafði nú bara mat- arást á kirkjunni þar segir konan hans. Nú hlær Jón. — Þeir byrj- uðu á þvi, að spyrja mig hvaða trúfélagi ég tilheyrði. Trúfé- lagi? sagði ég, ég tnii bara á Guð hvar sem hann er að finna. En hvaða kirkju sækrrðu? spurðu þeir. _ T.d. þessa þarna, sagði ég og benti yfir götuna þar sem stóð reisuleg kirkja. Og þeir settu bara upp hneykslunarsvip og spurðu hvort þeir ætto virki- lfiga að trúa því, að ég sækti Congregational-kirkj una. Ég fer bara þangað sem er stytzt, sagði ég. En samt fór svo, að ég sótti Meþódistakirkjuna og söng í henni á hverju sunnudags- kvöldi, af því að ég íékk þar svo framúrskarandi máltíð á eftir. — En nú höfum við rætt svo mikið um störfin. Hvað gerið þið ykkur helzt til dægrastytt- ingar? — Tíminn endist illa og við erum bæði heimakær, segir frú in, Jón vill helzt vera heima, ef hann á fríkvöld, en þau eru fá kvö.ldin, sem haran getur ver- ið heima. Það er svo mörgum félagsskyldum að sinna En báðum kemur saman um, að þau njóti bezt að sækja söngleiki í Þjóðleikhúsinu, af þeim vilja þau helzt ekki missa, og svo er farið í útreiðartúra, hvenær sem þ ví verður við komið. Jón hefur komið sér upp ofurlitlu stóði undan verðlauna hryssunni Venus, og á nú und- an henni 2ja vetra kynbótahest, enn ótaminn, ljómandi fallegan. — Hrossin eru mér ákaflega kær, segir Jón, og inér þykir einstaklega gaman að fást við þau, bæði í kynbótum og fóðr- un, en einnig og ekki síður við kappreiðar. Á yngri árum stundaði ég nokkuð íþróttir og æfði þá hlaup, köst o.fl. Nú legg ég mig fram um að æfa fola fyrir kappreiðar. Synir mínir eru hins vegar miklu gefnari fyrir tamningar og eru mjög lagnir við að ríða hestum til „gangs“ sem maður segir. Tölt og skeið eru gangtegund- ir, sem þeir legja mikið upp úr, en minna um hraða á stökki. Ég hef nokkuð lamigt mig fram um að rækta gæðinga í hvítum eða ljósum lit. Svo hef égmjög gaman af að aka léttikerru, sem er ekki síður vandasamt en t.d. skeið. Koliskeggur, reiðhestur, sem ég átti á árunum 1954—64 var mjög vakur og skeiðaði bezt 1958 á landsmóti í Skóg- arhólum á 24,8 sek. Við frekari samr-eður um hesta og hestamennsku kemur í ljós, að í Þelamörk í Ncregi er komið upp ofurlítið stóð ís- lenzkra hesta, sem eiga kyn sitt að rekja til hestanna á Reykj- um. Norsk stúlka, sem dvaldist um tíma hjá þeim hjónum, fór út með tvær hryssur fvlfullar, en var svo óheppin að þær köstuðu báðar hryssum, en strax árið eftiir semdi Jón hemni skjóttan fola. Þessi norska stúlka er mjög áhugasöm um ís- lenzka hestinn, og á morgun er Helga einmitt að fara þang- að tli sumardvalar, þar sem hún mun hitta fyrir góðs vini. Auk venjulegra daglegra starfa, er þá líka verið að búa Helgu út til fararinnar en það er síður en svo, að ég sé látin finna það, að hjónin eigi ann- ríkt Á þessu heimifli er eins og öll störf verði leikur. Það var aldrei litið á klukku, en hins vegar oft litið til barna og dýra. sv. j. Hver sá, sem kaupir flótta- mannaplötu veit, að hanin fær að minnsta kosti jafxwirði fjár síns. Einnig veit hann, að með kaupum sínum hleypur hann und ir bagga með mannúð í heim- inum og gerir sitt til að létta þjáningum og vesöld af þjökuðu fólki víða um lönd og opna því veginn til nýs og mannsæmandi lífs. Tvær fyrstu plötiumar, sem Flóttamannahjálp Sameinuðu þjóðarma gaf út fengu geysi- góðar undirtektir. Þá þurfti a'ðeins tuttugu cng fiimm einitök aif hvorri þeirra, til þess að getfa flóttamanni færi á að hefja nýtt líf. Þetta var auðvitað því að- eins kleift, að frumkvæði Sam- einuðu Þjóðanna vakti fjölda ríkisstjórna og einstaklinga til miklu stærri dáða. Síðan þetta var hefur framfærslukostnaður hækkað mjög með breyttum ltífahá.ttium. Þrótt fyriir það haifia tuttugu og fimm eintök af þess- ari plötu nákvæmlega sama gildi sem hin fyrri: kaupið 25 plötur — og þið reisið eitt mannlíf úr rústum. Hér á eft- ir fara til glöggvunar nokkrar staðreyndir í máli og tölum um hjálp þá, sem kaupendur fyrri hljómplatnanna í ýmsum lönd- um veittu flóttafólki — Hjálp, sem enn er hægt að veita með því að kaupa þá plötu, sem hér segir frá. I Grikklandi stóðu 82 þús- und plötur undir byggingu 24 fullbúinna íbúða fyrir 62 arm- eníska flóttamenn. 65 þúsund plötur veittu 3 þúsund Tíbet- um tvær fullkomnar sjúkra- stöðvar og borguðu allan kostn að fyrsta eitt og hálft árið. 291 flóttamaður frá megin- lanidii Kína sér nú fram á á- 'hyggju'lausit æviikivöld á elli- heimilum Evrópu veigna sölu 50 þúsunid hljómplatna. 36 þús. plötiur voru greiðsl- an fyrir skóla og sjúkrahús handa 190 alsírskum fjölskyld- um. 1.444 kínversikium bændum o,g fiskimönnum á flótta voru veitt lán, til þess að koma undir sig fótunium. Þessi lán munu síðan hjálpa öðrum, er fyrstu afborg- anir hefjast. Allft sem þurfti til að útvega öll þessi lán voru 30 þúsund hljómplötur. 750 plötur eru árslaun þeirra kenniara, sem nú uppfræða 20 tíbetanska drengi í Danmörku. Þessi stutti listi talar sínu máli. Tölurnar eru sumar háar, en hér skal þá nefnt lítið dæmi þess, sem gera má fyrir aðeins eina plötu: 10 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 15. júmí 1969

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.