Lesbók Morgunblaðsins - 06.07.1969, Blaðsíða 4

JOHN C. VINE:
„Sfundum var
okkur boðið upp
á kaffi og kökur
eða iafnvel glas
af brennivíni...##
Fimm brezkir hermenn hittast á ný og
minnast íslands á styrjaldarárunum
DanslUjómsveit 13. flutningadeildar R.A.F. Raymond Lawrence, undirliðþjálfi, er þriðji frá
vinstri.
Brezkir hermenn í íslenzku landslagi var hversdagsleg sjón
fyrir nserfellt þrem áratugum.
í vasadagbók frá árinu 1942,
sem ég keypti á íslandi í „The
Eniglish Bookáhop" (hún var
mierkt I.H. ALmamiaíkssjóðiua'),
fanin ég heimilisfa'rag Raymond
Lawrence undirliðþjálfa, sem
eins og ég var eirun af fyrstu
mönniuinum í þrettándu flutn-
iinigadeild R.A.F. Ég sikrifaði hon
xun og mér til mikillar gleði
fékk ég svar — móðir hans
hafði sent bréfið áfram til heim
ilis hans í siöimu borg — og
bauð hainn ir.ér aið dveljast hjá
sér yfir helgi til að rifja upp
gamlar minningar uim hin furðu
legu og dásamlegu ár í landi
miðnætursólarinnar.
„Bréf þitt kallaði á ný ljós-
lifandi fram í huga mér mörg
löngu gleymd atriði,“ skrifaði
haran. „Það er svo margt —
fyrstu miániuðiirinir á íslandi;
napur vindurinn og manrandi
sn-jó'rinn; sumarnsignið o>g bja-rt
aálislkim-ið; oig þeasi lygruu kvöld
þ-egur sólin settisit aldTiei; hinn
framtaksisami Kjartan Milner,
sem varð túlkur okkar og fuirðu
f-uglinn LeeRoy L. Brown, deild
Ég ók heim til ha-ns í Leam-
inigton, sem er tæpa tvö hundr-
uð kílómetra frá staðnium þar
sem ég bý. Þetta er á slóðum
Shakespeares, um 12 kílómetra
frá Stratford-on-Avon. Harnn
hafði einnig boðið til sín til
helgardvalar þremiur öðrum fé-
lögu-m frá herþjóniustuárunruim
á fslandi: Ted Hogg liðþjálfa
úr R.A.F. sem var skipsfélagi
mi-nn til Reykjavíkur árið 1940
— hann bjó í Birmingham, rúma
tuttuigu kílóimetria í buirtu; Derun
is Walker, liðþjálfa, sem ók 135
kíliómetra til oklkar frá iheim.ili
símu í litla hafnarbæinium St.
Aninieis-on-Sea, í Lanoasitbiine; og
George Izeaby, sem var liðls-
foringi í sjciherniuim og starfaði
í bingðastöðinnd, seim þá 'hiaíði
aðsetur í Þjóðleiklhúsinu.
Ted Hogg skrifaði mér og
fagnaði þessum óvæntu endur-
funduim: „Bréfið þitt kallaði
fram mangar minninigar frá þess
um dögum. Ég man eftir sjó-
ferðinni á „Horsa“, því góða
skipi. Ég held ég hafi haldið
mig neðanþilja alla ferðina og
í rúmi mínu undir sæng þrjá
fyrstu dagana. Ég -geri ráð fyr-
ir að ísland sé mikið breytt frá
því sem þá var. . .Nú er lei'k-
ið golf þar og þeir hafa sjón-
varp. Ég hef alltaf furðað mig
á því að ísland dkuli aldirei
hafa hreppt „Miss World“-titil-
iran — íslenziku stúlikuirraar voru
óvenj'U -íf'all'egar og hejMjaaidi. Ég
hlakka til að sjá ykkur aftuir
eftir allan þennan tíma, ekki
sízt vegraa þess að við vorum
stofraendur furðulegustu her-
deildar í öllum flugherraum".
Þetta var í fyrsta skipti í
meira en 25 ár sem við kom-
um allir samain, en ísland átti
slík ítök í okkur að við hitt-
uirrast ekki sem ðkunnugir.
Miiraningar og áhrif hrönirauðust
upp og Island þessara liðnu
ára stóð okkur ljóslifaindi fyrir
huigðkotssj ónium.
Ég hafði haldið að það ís-
land, ®em þeir þekktu á sitríðs-
árum fyrir fjórðuragi aldar væri
fölnað og máð eiras og gamalt
letur. Mér Skjátlaðist. Þeir
höfðu eiras og óg geymt í huga
sér myndir svo ljósar og skýr-
ar, að við hefðum eins getað
verið að tala saman einiu eða
tveimur árum eftir stríðslok.
Við sátuim til kl'ufldkain hálf-
fimm á suniniudagsmorgun og
rifjuðum upp smáatvik, sem fyr-
ir otókur höfðu kamSð og stór-
atbuirði sem áttu mikiinn þóitt í
úrslitum sityrjiaildariiniraar.
Ray Lawrence mirantist þess
er Brown deildarforingi hafði
með sér heilt trommiusett og
iöraraur hljóðfæri fyrir danis-
ihljómsveit okkar, sem stofrauð
ivar í lok ársins 1941, þegar
haran kom aftur úr eiraa orlof-
iirau, sem hamin fór í til
heimilis síns í Canada. Hljóm-
sveitin lék á Hótel Borg (gras-
ið á velliraum fyrir utan var
svo undursamlega grærat —
eins og velhirt grasflöt við Cam
bridge háskóla) og í samkomu-
húsi hersiras og stundum í ís-
lenzka útvarpið. Við minratumst
gömlu laganiraa sem í tízku voru
á þessum árum — „Moonliglht
becomes you“, How deep is tihe
Ocean“, „The Siragirag Hillis“,
„Amapola", Moonlight and
Roses“, T'he Woodohoppers
Ball“, „Deep Purplie", „Stiar-
dlU3t“
Við sátum þarna fkram sam-
an — ásamt korau Ray Lawr-
ence sem hlustaði ánægð á
fjörugair samræður okkar —
og kepptumst al'lir við að segja:
„Manstu . . . .?“ Við mundum
hina ólíikuistu hJiutii: Ljúffeiragu
íalenzku rjómakökiuirraiar; skauta
fierðiir á Tjörraijrani á vetrum;
fyrsta sikiptið sem við brögð-
uðum brararaivíin; Alhtora höf-
uðsmaran, yfirmaran 98. orustu-
sveitar, sem staðsett var í Kald
árnesi, er harm framdi listflug
í Tiger Moth flugvél sirani yfir
Reykjavík í hvert skipti sem
bamin heimsótti boirgiinia; marz-
kvöld eitt árið 1941, þegar Ted
Hogg og Ray Lawrence reru á
báti út i olíuflutniraigapramma
til að dæla úr horaum sjó, en
báturinm losnaði frá og þeir
urðu að hírast á praimimaraum i
þrjár klulkkuiTturadir.
Við minratumst þess er við
ganigium tiil HaifiniairfjaTðair frá
Reykjavík kvöld'' eitt i apríl
samia ár og sáum milkiinin eld-
bjarma í fjarska yfir borginini.
Þetta var svo óvenjuleg sjón
að við stöðvuðuim áætlranarbíl,
sem framhjá fór og snerum aft
ur til Reykjavílkuir, þar scim eld
turaigur stóðu 'hátt í loft upp frá
olíugeymiuiraum. í blöðuinum var
sagt að þetta væri mesti elds-
voði sem átt hefði sér stað firá
1913.
Frá því uim vorið 1941 varð
Framíhiald á blis. 13.
arforingi“.
Nokkrir meðlimir 13. flutmngadeildar fyrir utan húsið Tjamargötu 3.
6. i’úillí 19R9
4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS