Lesbók Morgunblaðsins - 06.07.1969, Blaðsíða 12

þó pWorúrvn oen noVdtuJ
03 rnsxrvnxv
öioVyjjm. oJfbkxrgön^unnor
Wíojt Vuxrun þótil-og
VyxAcúá ÓlÖujt og spujröo.
Vvoort híunn ojjn^kvj, VváfÖl
orövi Oxvxrv. ujttv rtxm -
XbxHsx ó. stojbnjxm uum.
öýr IxJL Ujo fcrsyb^rriork
•újr-Ué or hcxrvn refcujr
þcxr ruóuor 'x. gólfuá þcxr
wm búiíxmvjr hofóou
n.cíXxn.cx.. 1Drcn.gvjjrv.rvn,
kucvásá: þcxr Qxrx=>Vcvb rexm.-
IqxícOl hcvfo. orö'vji ucxr.
f\Qxmo.mQcvn xjUííxji ofcfcx
sobk'vA ruövjvr cxnrwxn
^yrvr únruxn on hvnn
^yrvr ^rcxmcxn <bhóJíxdyr-
noj~. S'ukux Vsagjjst hcxnn
Uua honxxm W.oorru.g
sem hcxnrv iQxioácst má
oá scxnnfora þá um þoá
Sxáon xxxr honn þcxr
róáo-r og feo^jrwxr þongoá
Ui stojkxrTaonn homcx
xxrrv morgxxnúrvn. <ir þjJJl-
býxrt ucxr ordxi. “þoxr
dcxgxnn QJfivr þuxboáv.
xjcur hoxvn þtQVcoáucr cxf.
xAivxrexgn sxnni x>vá oþur-
góngujrwx cg sxjo xjOlcJjj,
hQjJjyx. hotuxm og ooru.
glxxáixri C brogé'x ar þoxr
aóxx Vvojrvjn IxfOurvii. cun
þaxr Vvófdu VojoJJt Vwxnn
KoJxrwxrrvonn Qktex rfuvácx
hoxvrv fyrxr noteVcxxrn mun
or Vvcxnrv VuxgVveystx \pa.
unnar, vegna þess að hamingj-
an er eitt af markaðsgoðunum.
Það á að beina því í átt til
gagnkvæmrar ástúðar. Villi-
dýrið, sem nagar herfang sitt
getuir líka verið haminigjusamt,
en aðeins mannverur geta
fundið til ástúðar sín á milli
og þetta er þeirra æðsta mark
og mið.“
„Onei, nei, ég vil hamingju,
þú getur látið mér eftir ham-
ingjuna mótmælti Oleg kröftug
lega. „Láttu mig bara hafa
hamingju, þessa fáu mánuði,
sem ég á eftir ólifaða. Annars
má fjandinn eiga allt heila . . . “
„Hamingjan er hilling", and-
æfði Shulubin og neytti ýtr-
ustu krafta. Hann var orðinn
allfölur. „Ég var hamingjusam-
ur við að ala upp börn mín,
en þau hrækja á minningu
mína. Til að varðveita þessa
hamingiu, tók ég bækur, sem
voru fuilar af sannleika og
brenndi bær í ofninum. Og hvað
snertir hina svokölluðu „ham-
ingju komandi kvnslóða" há er
hún jafnvel enn meiri hilling.
Hver veit nokkuð um hana?
Hver hefur talað við þessar
ókomnu kvnsióðir? Hver veit
hvaða goð þær munu tilbiðja.
Hugmyndir um það hvað ham-
ingja sé, hafa breytzt of mik-
ið gegnum aldirnar. Enginn
skyldi vera svo óskammfeilinn,
að reyna að undirbúa hana fyr
irfram.
„Þegar við eigum svo mikið
af hveitibrauðum, að við get-
um troðið þau undir fótum,
þegar við eigum svo mikla
mjólk, að við erum að drukkna
í henrni, verðum við samt sem
áður ekkert hamingjusöm. En ef
við skiptum með okkur hlutum,
sem við eigum ekki nóg af, bá
getum við orðið hamingjusöm
strax! Ef við hirðum ekki um
annað en „hamingju" og að
auka kyn okkar, fyllum við að-
eins jörðina eins og skynlaus-
ar skepnur og sköpum hræði-
legt þjóðfélag. Ég skal segja
þér, mér líður ekki rétt vel . . .
ég held ég ætti að fara og
leggja mig .. . “
Andlit Shulubins hafði frá
byrjun verið með örmögnunar-
svip. Oleg hafði ekki veitt því
athygli hve fölt, hve nábleikt
það var orðið.
„Komdu þa, Aleksei Filinpo-
vieh. komdu þá, ég skal leiða
þig-“
Það var ekki auðvelt fyrir
Shulubin að standa upp úr
stellingunni, sem hann var í.
Þeir drógust áfram löturhægt.
Allt í kringum þá var þyngd-
arleysi vorsins, en þyngdarlög-
málið sligaði mennina báða.
Bein þeirra, holdið, sem eftir
var, fötin, skórnir, jafnvel sól-
arljósið lá þynigslalega á þeiim
og var þeim til byrði. Þeir
gengu þegjandi. Þeir voru orðn
ir þreyttir á að tala.
Það var ekki fyrr en þeir
voru komnir að útidyraþrepun-
um og stóðu í skugga krabba-
hússins, að Shulubin tók aftur
til máls. Hann studdist enn við
Oleg, lyfti höfðinu og horfði
upp á aspirnar og heiðhimin-
inn. Hann sagði: „Það er bara
það, að ég vil ekki deyja undir
hnífnum. Ég er hræddur ...
Það er sama hversu lengi mað-
ur hefur lifað og hverskonar
hundalíf það var, manm lang-
ar samt til að lifa ... “
Síðan gengu þeir inn í for-
salinn. Þar var heitt og mollu-
legt. Þeir lögðu af stað
upp langan stigann, mjög hægt,
þren fyrir brep.
Þá spurði Oleg hann: „Segðu
mér. hugsaðir þú um þetta. þessi
25 ár, sem þú varðst að bugta
þig og beygja og afneita sann-
færinsu binni?"
Sliulubin svaraði tómlegri og
daufri röddu, sem varð veikari
og veikari: „Já, ég gerði það.
Ég afneitaði öllu og ég hugsaði
me'ð sjálfum mér, ég tróð bók-
unum inn í ofninn og hugsaði:
„Hví ekki það? Hef ég ekki
unnið til nokkurra hugmynda
fyrir það sem ég hef þolað og
með sviksemi minmi?"
KRABBADEILDIN
Framhald af bls. 5.
ar hringur í sama víti) eru
það eingöngu íbúarnir, sem eru
raunverulega frjálsir. Þeir geta
rætt um mál, sem „ekki eru
lengur til umræðu". Þeir geta
útbreitt hugsjónalega villutrú.
Og þeir geta í þjáningu sinni
— því þagnar er ekki krafizt
af þeim, sem æxli eða réttar-
höld hafa þegar dæmt til vít-
is. A hinn bóginn eru þeir, sem
fyrir utan standa, fangar hins
pólitíska veruleika. Þeir verða
að gæta tungu sinnar svo að þeir
móðgi ekki Stofnunina og lendi
í víti. f „Innsta hringnum" lýs-
ir Solzhenitsyn þessum þætti
mjög adfráttarlaust: „Gerið
ykkur eitt ljóst og komið því
áleiðis til allra þeirra sem efst
standa en vita ekki enn að þeir
eru aðeins sterkir svo lengi sem
þeir svipta fólkið ekki öllu.
Maður, sem sviptur er öllu, er
ekki lengur á valdi neins,
Hann er aftur orðinn frjáls."
í „Krabbadeildinni“ verða
æxlin tákn meinsemdanna í so-
vézku þjóðfélagi, sjúkrahúsið,
þar sem þau hljóta svo tilvijl-
anakennda meðferð, er látið
merkja Sovétríkin í likingunni.
Og við þessum þjóðfélagsmein-
semdum er Solzhenitsyn ákveð-
inn í að beita sínum eigin lækn
ingaaðferðum — að skrifa um
þá hluti, sem að öllum jafnaði
eru ekki frjálsir til umræðu.
Þegar hinn fyrrverandi fangi,
Kostoglotov, segir þurrlega, að
„fram aS þessu hafi litlar at-
huganir verið gerðar á sam-
bandinu milli myndunar æxla
og miðtaugakerfisins", er
greinilega átt við þær rang-
færslur, sem bornar eru fram
af embættismannavaldi Rúss-
lands. Síðan heldur hann áfram
og kvelur þjáningabræður sína
á krabbadeildinni með gylli-
vonum um „sjálf-lækningu“. En
í sama bili gellur við rödd úr
horni deildarinnar: „Ég geri
ráð fyrir að til þess þurfi mað-
ur að liafa hreina samvizku.“
12 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
6. júlí 1969