Lesbók Morgunblaðsins - 28.03.1971, Blaðsíða 14

kvalabað dóu einn eða fleiri úr
hitasótt. ..
1 iok september bankaði sið-
asti Serbinn að dyrum hjá
Kirsten. Hann var lítill og
grindhoraður og leit út eins og
veikt barn.
Pilturinn var sautján ára.
TJm fimmieytið um morgun-
inn fyllti hún iítinn poka með
mat, gaf honum föt og benti
honum að fylgja sér út í skóg-
inn.
En drengurinn viidi ekki
fara frá henni.
Kirsten reyndi að útskýra,
að Þjóðverjarnir gætu komið
eftir kiukkutíma, og að iokum
gekk hann með henni út úr eid
húsinu. En handan við grasi-
vaxna hæð í þéttu birkikjarri
stanzaði hann og benti á kvisti
og lauf.
Hann horfði á hana úttaug-
aður og föiur með augum, sem
voru svo döpur og gömui, að
hún gat ekki annað en faðmað
hann að sér. Hann hélt dauða-
haidi I hana með grönnum
handleggjunum og endurtók í
sífeliu: „mamma-mamma."
Áður en hún skildi við hann
í kjarrinu, hafði pilturinn tek
ið nokkrar greinar og reist
þær upp hverja á móti ann-
arri. Biðjandi augnaráði hafði
hann litið á hana við hvem
kvist, sem hann tók upp, og
hún hafði kinkað koili og bros
að.
— Serbinn byggði sér kofa í
kjarrinu aðeins nokkra metra
frá húsinu, en hún gat ekki
fengið sig til að reka hann það
an burt. Hún skildi ekkert af
þvf, sem hann hafði reynt að
útskýra, en hún hélt kannski
að hann væri að segja, að hann
væri of máttfarinn og sjúkur
til að halda lengra, þar til
hann hefði hvílt sig dálítið.
Það breytti svo sem engu hvað
hann hafði ætlað að segja
henni. Hann var eins og ótta-
slegið barn, svo fölur og
skjálfandi.
Hún kom með teppi svo bet
ur færi um hann þennan tíma,
sem hann átti eftir, þar til
Þjóðverjamir fyndu hann.
Niðurlag í næsta blaði.
Rolls Royce
Framhald á bls. 7.
að á þessum hraða megi aka
bílnum jafn þægilega og örugg
lega og á fimmtiu kílómetra
hraða. Þeir státa heldur ekki
af hestöflum. Spyrji viðskipta-
vinur um þetta smáatriði fær
hann þetta ófrávíkjanlega
svar: „Hestöfl? Það er nóg af
þeim, herra minn!"
Rolls Royce verksmiðjurnar
lita svo á, að hestöfl séu nokk
uð, sem maður ræði ekki um
— aðeins hafi. Sannleikurinn
er sá, að talan er einhvers stað
ar við tvö hundruð.
Tæknimenn Rolls Royce
komust að þeirri niðurstöðu,
að helzti gallinn við það að
aka i bíl væri hinn skelfilegi
hávaði — og þar af leiðandi
réðust þeir í það að útrýma
þessum sama hávaða. Sjálfstart
arinn malar eins og köttur og
þvi er haldið fram, að svo lágt
láti í vélinni, að ef mölfluga
hóstaði, þá mundi hún yfir-
gnæfa vélarhljóðið.
Á útblástursrörinu eru ekki
færri en þrir hljóðdeyíar, tveir
fyrir hávaða með hárri tiðni og
einn fyrir hávaða með lágri
tiðni. Auk þess „svifur" vagn-
inn allur á fimmtán gúmmipúð-
um, svo ekki verður greindur
hinn minnsti hávaði af vegin-
um sjálfum. Það er heldur
ekki algerlega að ástæðulausu,
að söludeildin lýsir því yfir, að
„eini hávaðinn, sem þér heyrið
í Rolls Roycinum yðar á eitt
hundi-að kílómetra hraða er
dauft tikkið í rafmagnsklukk-
unni í mælaborðinu."
Tæknimennirnir hafa einnig
lagt mikla vinnu í það að gera
loftræstingu bílsins eins vel úr
garði og hægt er, „þar sem,“
eins og þeir segja, „flestir
kjósa að aka með uppdregnar
rúður til þess að forðast háv-
aðann frá öllum þeim bilum,
sem þeir fara fram úr.“
Fyrir þá Rolls Royce eigend
ur, sem þess óska, hefur verk-
smiðjan sett á stofn ökuskóla
þar sem mönnum er einnig
kennd hin sérlega „Rolls
Royce-etiketta." Þar er mönn-
um kennt, að ekki séu góðir sið
ir að reykja sigarettur undir
stýri. Reykjarpípa, helzt af
enskri gerð, er það, sem til
heyrir. Og hafi menn hugs
að sér að fá sér einkabílstjóra,
þá er þeim tilkynnt, að það
heyri til friðar einkabílstjóra,
að ganga aftur fyrir og aftan
um bíl húsbónda síns áður en
þeir setjast undir stýri. Rolls
Royce-menn eru fúsir að upp-
fylla hér um bil hverja þá ósk,
sem þér kunnið að færa fram
sambandi við innréttingu báls-
ins, svo fremi sem þér færið
hana fram og eruð borgunar-
maður fyrir uppfyllingu henn-
ar. Þér getið t.d. fengið inn-
byggðan vask með vatnstanki í
vinstri framhurðina, litinn ís-
skáp i hægri framhurðina og
kokkteilskáp og rafmagnshrist
ara á bakhlið aftursætisins.
Enskur lord nokkur hefur
látið innrétta allan sinn Rolls
í rókókóstíl, amerísk frú hefur
látið koma fyrir hræðilegri
gaukskl'ukku upp á 350 þús-
und islenzkar krónur i mæla-
borðinu, rikisstjórnarinn í ind-
verska rikinu Baro lét setja
upp heilt hásæti aftur í Rolls-
inum sínum og roskin dama frá
Skotlandi uppástóð að fá kopp
inn sinn innbyggðan í aftursæt
ið á sinum bíl — og það fékk
hún að sjálfsögðu.
Bnn sem komið er hafa þeir
hjá RoIIs Royce aðeins einu
sinni neitað að verða við ósk
viðskiptavinar. Maður einn,
sem hafði grætt milljónir á nið-
ursuðuvörum heimtaði að fá
Rollsinn sinn með yfirbygg-
ingu í laginu eins og bæjara-
bjúga. ..
Af þeim fjörutlíu og fimm
þúsund bílum, sem Rolls
Royce verksmiðjurnar hafa
framieitt frá því 1905, er gert
ráð fyrir, að tuttugu og fimm
þúsund séu enn í gangi víðs
vegar um heim — sumir þeirra
eiga meira en 750 þúsund km
að baki sér. Og hver einasti
þeirra er dýrkaður eins og
skurðgoð af eiganda sínum, svo
stundum stappar jafnvel nærri
bilun. —
Einhver ástríðufyllsti Roils
Royceeigandi í Danmörku hef-
ur þvílíka ást á bíl sínum, að
hann má jafnvel ekki af hon-
um sjá á matmálstimum. Á veit
ingastað þeim, þar sem hann
neytir daglega morgunverðar
hefur hann fyrir sig sérlegan
piparstauk úr svötu ibenholti,
skreyttan glæsilega flúruðu
merki: RR.
Nýir
möguleikar
Framhald af bls. 10.
ur niður á hrygginn. Þegar
steinninn kemur yfir snúru er
stutt undir hann með múrskeið
inni. Múrgúlpurinn er skafinn
af. Þannig er hlaðin koll af
ko'Jli hver röð fyrir sig.
Á hvern fermetra tvöfalds
útveggjar er sett múrbeizli á
milli veggþilja. Innra þil er
íyrst hlaðið.
Yfir dyrum og gluggum eru
á milli grópa settir tveir
steypusteinar, sem eru 40 cm
lengri á hvora hlið heldur en
dyragatið. Oftast er hér hiaðið
á ramma eða dyrakarmurinn
styrktur til þess að bera
hieðslusteinana fyrst um sinn.
Yfir gluggum breiðari en 150
cm og þar sem þakbiti kemur
þvert yfir minni glugga, verð-
ur helzt að setja bita yfir
gJugga. Slikur biti má vera úr
steypu, boghlaðinn eða nota
má fúavarinn við.
JARÐSK.TÁLFTAR
Eins og að framan greinir er
ekki ástæða til þess að kaupa
mótatimbur og setja þung stein
steypt þök ofan á hlaðin hús.
Sama gildir að vísu að nokkru
leyti um steinsteypt hús, að
megin burðarþol stejT)ts þaks
íer í að bera eigin þyngd,
jafnframt því sem tveir járn-
bentir krossveggir þyrftu að
skorða þakið. Þessi varúð er
sjaldgæf í lághýsum. Síðan
1929 hafa ekki komið jarð-
skjálftar á Suðvesturlandi sem
sanna stifni eða sveigjanleika
bygginga. Reyna ber samt i
hJöðnum húsum að hafa veggi
ekki of langa, án þver- eða
krossveggja. Almennt er reikn-
að- með að 10—15% aií eigin
þyngd byggingar komi sem lá
rétt álag á húsið í jarðskjálfta.
Létt hús taka því minni slink
á sig en þung hús. Reikna
má með þvi að grópin séu jafn
sterk mátsteininum. 1 Reykja-
vjk er leyft að hlaða tveggja
hæða hús.
Leiðrétting
I pistli í síðustu Lesbók uni
flatneskju og ófrumleik í nafn-
giftuni á nýbýlum, var rugl-
ingiir á nöfnnni: Boiafæti var
breytt í Bjarg, en Snússu í Ása-
tún. Leiðréttist þetta hér með.
Útgefandi: Hjf. Árvakur, Heykjavik.
Franokv.stj.: Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar; Matthias Johannessen.
Eyjólíur Konxóö Jónrion,
Ritstj.fltr.: GisJi Slgurecsón.
Auglýsingar: Árni Garðar Krijtinsron.
Ritstjórn: Aðal&txæti 6. Sími 10100.
Að hlaða sjálfui
Framliald af bls. 8.
leika á lækkun byggingar-
kostnaðar miðað við bina liefð
bundnu aðferð. Svo virðist, að
ttlaðin hús, sem byggð liafa ver
ið á undanförnum árum ha.fi
reynzt nokkuð misjafnlega og
hefir Iileðslnsteininum, þ.e. efn
inu, verið kennt um. Ýmislegt
er þó sem bendir í þá átt að
um fákunnáttu í meðferð efnis
ins sé um að kenna í allmörg-
um tilfellum, ef ekki öllum.
Víkjum nú að kostnaði.
Gerum ráð fyrir að bygginga
lóð sé fengin og tiiskilin gjöld
þar af, sem l itanlega em mis-
jöfn eftir því hvar á lanilinu
húsbyggjandi velur sér stað,
séu greidd en þá fyrst geta
framkvæmdir iiafizt.
TJndirstöðubyggingu er frá
leitt hægt að gera skil í stuttu
máli nema gefnar séu ákveðn-
ar aðstæður.
Setjum því sem svo að undir
stöður haii verið byggðar og
komið sé að kaupum hleðslu-
steins í hússkrokk og burðar-
veggi. Miðað er við að lán
Húsnæðismálastofmuiar fáist
út á Inisið þegar það er fok-
helt.
Séu útveggir lilaðnir friöfald
ir úr máthellu með 10 cm bili
milli veggbyrða og einangrað
utaná innra byrðið, fara u.þ.b.
3000 máthellur í veggina að við
bættum u.þ.b. 5—700 liellum í
burðarveggi inni, gera má ráð
fyrir u.þ.b. 3500 hellum, kostn-
aður u.þ.b. 115—120 þús. Efni í
þak, glugga, lagnir undir gólf,
einangrun, gólf, o.fl. geta kost-
að frá um 100 þús. Þannig get-
ur efniskostnaður í hússkrokk
fokheldan verið frá um 220 þús.
Með góðum undirbúningi á
teikniborði og tilsögn iðnaðar-
manna á rétfrum tímum, getur
ófaglærður lnisbyggjandi spar
að mikið fé í vinmilaunum.
T.d. er lileðslminna mjög
einföld og liver meðalliandlag-
inn maður sem er getnr blaðið
veggi búss síns, fái hann að-
stoð múrara í byrjun við npp-
sefrningu leiðara og e.t.v.
tileðslu neðsta lags steina i
vegg. Þessa þjónustu býður
f.vrirtækið Jón Loftsson hJ.
fram, a.m.k. á höfnðborgarsvæð
inu.
Saina máli gegnir og imi
flesta verkþætfri byggingarinn-
ar. Handlaginn húsbyggjandi
getur sem bezt sett upp glugga
ka.rma í hleðslu og unnið þak
að miklu leyti, ha.fi hann
greinargóðar teikningar, til-
sögn og lijálp í byrjun.
Eininerjir munu nú efa.iít.ið
verða til þess að telja fra.man
skráð nokkuð mikla bjartsýni
og skal það fúslega játað, en
enginn vafi er samt á því að
það sem liér er fullyrt er fram
kAæmanlegt, því fer vel á að
enda þetta skrif á nokkruni
áminningarorðuni og í þeim til
gangi litnað í byggingarsam-
þykktir:
„Áður en framkvæmdir hefj
ast skulu Iilutaðeigandi meist-
arar rita á sa.mþykktan npp-
drátt eða þar til gerð eyðublöð
að þeir taki að sér umsjón með
framkvæmdum.
Með þeirri áritun tekur meist
ari á sig ábyrgð þess, að fram-
kvæmdir verði í samræmi við
samþykkta uppdrætti, veitt
ieyfi Iög og reglur, sem til
greina kunna að koma.“
Eftirtalda meistara er hús-
byggjanda skylt að Jiafa sem
áb.vrga aðila á lilutaðeigandli
verkliðum: Húsasmíðameistara,
múrarameistara, pípulagninga-
meistara og rafvirkjameistara.
Hafnarfirði, 1971.
Baldvin Einarsson,
byggingafræðingur.
Vilborg
Dagb j artsdóttir
HEDDA
GABLER
Þín biðu engar sólskin.sstrandir
al.sköpuð stökkst þú
úr höíði meistarans
til þess eins að farast
í brimrótinu.
14 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
28. man’z 1971