Lesbók Morgunblaðsins - 07.11.1971, Síða 5

að hún hefur valdið keisaran- j*
um ótöldum áhyggjum og erfið- |
leikum. Meðal þess sem höfund-
urinn staðhæfir fiáiam fetum
er að Hirohito hafi í eigin
persónu fyrirskipað árásina á
Pearl Harbour. Þó segja þeir,
sem hafa lesið bókina, að rök-
semdirnar sem Bergamini fær-
ir fyrir máli sinu þar sem víða
annars staðar séu veigalitlar
og á stundum beinlínis ósann-
færandi. Japanska stjórnin hef
ur neitað að iáta hafa nokkuð
eftir sér um bókina, nema það
eitt að „hún komi á óheppileg-
um tima“. 1 einkaviðtölum hafa
háttsettir japanskir embættis-
menn visað efni hennar á bug
og kailað það uppspuna og
staðlausa stafi. Þeir benda með
al annars á, að Hirohito hafi
bætt við setni-ngu í stríðsyfir-
-lýsingu þeirri, sem honum var
fengin til undirskriftar og stað
festingar. Sú setning hljóðaði
svo: „Það er mjög andstætt
vil'ja mínum og óskum, að keis-
araríki mitt sér sig nú tilneytt
að lýsa styrjöld á hendur
Bandaríkjunum og Bretlandi.“
Með þessu telja hollir ráðgjaf-
ar keisarans, að hann hafi vilj
að sýna hernaðarsinnum á þess
um árum, að hann liti svo á að
ábyrgðin væri ekki hans á því,
hvernig komið væri og á þvi
hvernig framhaldið yrði.
TÁKN FORTÍÐARINNAB
Eins og al'ku-nna er var stöðu
keisarans breytt við lok heims
styrjaldarinnar, hann var ekki
lengur guð þjóðar sinnar og
afkomandi gyðjunnar Amater-
asu, heldur réttur og sléttur
þjóðhöfðingi sigraðrar þjóðar.
vald hans er aðeins í orði og
takmarkast við það að undir-
skrifa skjöl, sem fyrir hann
eru lögð og taka á móti erlend
um sendimönnum og sitja göf-
ugar veizlur. I-Iirohito er fæ-dd
ur 29. apríl 1901 og er því sjö-
tugur að aldri. Hann er tákn
fortíðarinnar í aug-um flestra,
en milljónir þegna hans líta þó
enn á hann sem guð og það
mun verða mörgum áfall i Jap-
an að frétta um þær misjöfnu
og iðulega afleitu móttökur,
sem hann fékk í ferð sinni.
Keisarinn lifir fábrotnu lifi,
stundar rannsóknarstörf i vel-
búinni rannsóknarstofu sinni,
sem komið hefur verið upp i
bústað hans. Hann á heiðurinn
af því að hafa fundið um 250
tegundir plantna og sjávargróð
urs og eins og áður sagði nýt-
ur hann óskoraðs álits i röðum
visindamanna í sinni grein.
Keisarinn er hændur að fjöl
skyldu sinni og dvelur í hópi
barna og barnabarna, eftir því
sem honum gefst timi og tæki-
færi til. Krónprinsinn Akihito
hefur iðulega farið í ferðir til
útlanda. Hann kvæntist árið
1959 ungri stúlku af borgara-
ættum og eiga þau þrjú böm.
Sumir þeir sem standa keis-
aranum nærri segja, að harm-
leikur lífs hans hafi verið, að
honum var meinað að fremja
„seppuku“ — trúarlegt sjálfs-
morð, þegar Japanir höfðu ver
ið sigraðir í striðinu. Kannski
hefur skuggi heimsstyrjald-
arinnar aldrei vikið frá hon-
um siðan og þvi þungbærari
hljóta móttökumar víða i Evr-
ópu að hafa verið þessum hæg-
láta og alvörugefna Japans-
keisara.
SMÁSAGA
eftir
Samuel
Blas
Egill Jónsson
þýddi
Hefnd
„Hann drap mig,“
sagði hún og starði
fram fyrir sig. Ég
gleymdi réttvísinni —
gleymdi öllu nema
hefnd. „Ég sver að ég
skal hafa hendur í hári
hans. Ég kála hon-
um.“ Síðan hófst
eltmgaleikurinn.
Húmið seig yfir dalinn. Er
bærinn langt fyrir neðan okk-
ur reis af dvala, kvi-kn-uðu Ijós
týrurnar ein af annarri og smá
skýrðu mynd hans i myrkrinu.
Krákustígurinn upp fjaliið
þrengist er nær dregur tind-
inum, loftið þjmnist og drunur
vélarinnar láta hærra í eyrum.
Vaxandi myrkur og djúp
kyrrð renna saman í þokumóð-
unni á aðra hönd, og marka
deginum aldur. Framundan
-glampar á gult, ferhyrnt skilti
í bílljósunum: HÆTTULEG
BEYGJA. Brattar skriður
teygja sig niður að vegarbrún
inni. Á hina höndina, þar sem
Elsa sit-ur, strjúikast neðstu
greinar einmana furu við bíl-
þakið.
Elsa er hluti þessarar djúpu
þa-gnar. Lengi da-gs h-efir hún
ekki mælt orð af vörum. Hún
er hvorki hýr né hrygg. Það
hvilir yfir svip hennar alvara,
eins konar æðruleysi, eins og
hugtökin hlátur og grátur séu
henni framandi með öllu.
En I morgtrn — þá brosti
hún. Siðan höfum við lagt
hálfa dagleið að baki. Hún
steig þá niður úr vagnhúsinu
okkar, út í morgunsvalann,
brosti elskule-ga og veifaði ti-1
mín. Henni hitnaði í kinn-um er
ég sneri við og kyssti hana á
ný, og kossar hennar br-unnu á
vörum mínum er ég hafði mig
loks til að aka á brott.
LífiS var unaðslegt, og ég ók
sæll í hjarta til innkaupa í
nálægu þorpi. Okk-ur v-arð
ásamt um að dvelja eitthvað
lengur í rjóðrinu okkar á fja.ll-
inu — fannst að sið-ustu hveiti
brauðsdögunum væri ekki bet-
ur varið á annan hátt. Er ég
nédgaðist þorpið fla-u-g mér i
hug að gaman væri að fela smá
gjöf til Elsu innan um varn-
inginn, áður en ég sneri aftur.
Það var liðið fast að hádegi
er ég lagði af stað heim í rjóðr
ið með vistir til vikutíma. Á
meðan ég beið eftir grænu Ijósi
bar blaðadreng að, og keypti
ég af hönum dagblað. I feit-
letraðri fyrirsögn var frétt um
handtöku strokufanga úr hegn
ingarhúsi, og í smáletraðri
klausu sagði að félagi hans
léki enn lausum hala, senni-
lega í skógunum umhverfis
Campelltown.
Ég steig bensíngjöfina í bot.n
óðar er skipti um ljós. Að
visu var Campelltown ekki
í næsta nágrenni við okkur,
en þó nær en svo að mér hýj-
aði það eins og sakir stóðu.
Mögulegt var að fanginn héldi
sig einhvers staðar skammt frá
okkur, en það, sem olli mér
mestum 'kvíða var að Elsa hefði
heyrt fréttina í útvarpinu og
orðið skelkuð.
Vegurinn lá í einlægum
bugðum meðfram hæðum og
skógardrögu-m, og sjálfsásakan
ir mínar fyrir að hafa skilið
Eslu eina eftir gjörðu mér erf-
itt um aksturinn. Ég minntist
þess nú að hún lagði á það ríka
áherzlu að ég færi án hennar.
„Ég hefi nokkuð óv-ænt handa
þér um hádegið," sagði hún og
brosti ofurlítið íbyggin —■ það
var eina undirhyggjan, sem
hún bjó yfir. Ég varð að taka
á til að einbeita mér við akst-
urinn.
Er bugðunum lauk tók við
þráðbein akbraut, umgirt há-
vöxnum trjám, sem juku annar-
lega á ikviða minn. En þetta
var nú lokaspöhirinn, og ég
tók að gera mér í hugarl-und
hvernig Elsa tæki á móti mér.
Auðvitað mundi hún þvertaka
fyrir að hafa orðið hraedd —
en hjúfra siig fastar að mér uni
leið. Gleyma síðan öllu saman
á augabragði, brosa hamingju-
brosi og biðja mig að leggja
aftur augun. Mikið gat ég elsk
að þetta bros.
Eftir skömm kynni og nokk-
urra vikna sambúð hafði mér
lærzt að tilbiðja það, og hlát-
urtöfrana sem jafnan fylgdu.
Sú eðlislæga hlýja, sem Elsa
lagði í sambúð sina við mig
var þvi furðoilegri, sem hún
var allt að því feimin í nær-
veru annarra manna. Ég held
að hún hafi óttazt karlmenn.
En eitthvað sérlegt var það í
fari hennar, sem hleypti ólgu í
blóð þeirra, og tæki einhver að
renna hana nærgöngulum aug-
um bað hún mlg ávallt að
þrýsta sér fast að mér — en
sagði mér aldrei ástæðuna.
Ég náði heim í rjóðrið er sól
var í hádegisstað, lagði bílp-
um þegar við grasflötina, feg-
inn skjótri heimkomu, og leit í
áttina að vagninum, þar sem ég
hugði Elsu bíða mín. En hugar
léttir minn hlau-t skjót enda-
'lok. Út um hálfopnar dyrnai'
lagði smá reýkský, sem dreifð-
ust um tært haustloftið, baðað
skæru sólskini.
Skrjáf í vinrauðum laufum,
sem feyktust um grasið, var
það eina, sem rauf þögnina.
Ég hljóp að vaginum og reif
dyrnar upp á gátt. Þykkan
reykjarmökk lagði á móti mér.
Ég baðaði út höndun-um, og
þegar rofaði til sá ég að ekki
var eldur uppi. En hádegisverð
ur okkar stóð rjúkandi á elda-
vélinni. Ég sé það enn fyrir
augunum: þrjár kolbrurtnar
kótelettur á glóandi pönnu,
sniðbaunir í eldh-eitum potti,
dökkbrúnar þar sem vatnið
vár gufað upp með öllu. Siðan
íann ég brunarustir og svarta
samrunna klessu i ofninum —
eflaust leifamar af fyrstu
köku Elsu — sem hún ætlaði
að gefa mér óvænt um hádeg-
ið.
Skelfingin greip mig.
„El-sa!“ hrópaði ég.
Ekkert svar.
„Elsa! Elsa!“
Eina svarið sem mér barst,
var snarkið frá eldavélinni,
og dauft bergmál eigin ópa ut-
an frá skóginum. Snarkið hélt
áfram um stund, eins og þrálát
ögrun, svo snöggþagnaði það.
Franihald á bls. 14.
7. nóvember 1971
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 5