Lesbók Morgunblaðsins - 19.08.1973, Page 15

/ BYI JUN þessa árs var hefti af Sam-
vinnunni helgað efninu island, NATO og
Evrópa. Meðal þeirra, sem áttu greinar
í þessu hefti voru svonefndir starfshóp-
ar I og 11, en Samtök herstöðvaandstœð-
inga munu hafa stofnað þá til að gera
einhvers konar úttekt á þeim málefnum,
sem samtökin vinna að. Vœntanlega eiga
álitsgerðar hópanna einnig að vera
stefnumótandi fyrir samtökin og grund-
völlur undir málefnalega baráttu þeirra.
Starfshópar þessir voru ,,að mestu skip-
aðir háskólastúdentum, ásamt nokkrum
eldri áhugamönnum“ að sögn Samvinn-
unnar.
Eins og œvinlega, þegar hernámsand-
stœðingar œtla að taka öryggismál ts-
lands til umrœðu út frá öðrum sjónar-
lióli en þeim tilfinningalega, lenda þessir
tveir starfshopar í hinurn mestu ógöng-
um í röksemdafærslu sinni, ef marka má
álitgerðirnar frá þeim, sem birtust í
Samvinnunni. Hér verður aðeins vakin
athygli á tveimur fullyröingum, sem
fram koma í greinargerðum starfshóp-
anna.
Starfshópur I fjallar um „herstöðva-
samninginn“ og tengsl hans við veru ís-
lands í NATO. Hópuúnn leitast við að
komast að niðurstöðu um það, hvert sé
meginlilutverk NATO og segir um það i ’
áliti sínu:
„Það virðist því fullljóst, að megin-
markmið NATO komi fram í 2. grein
sáttmálans, þar segir m.a.: „þeir (aðild-
arríkin) munu gera sér far um að kom-
ast hjá árekstrum í efnahagslegum milli-
ríkjaviðskiptum sínum og hvetja til efna-
hagssamvinnu sín á milli. . . .“
Hér kemur meginhlutverk NATO skýrt
fram: Að standa vörð um hið kapítaliska
efnahagskerfi og tryggja vöxt þess og
viðgang. Með því er forusturíki NATO
að sjálfsögðu tryggður traustur sess,
enda hefur NATO frá upphafi verið stoð
og stytta bandarískrar heimsvalda-
stefnu.“
Sé þetta álit skoðað í Ijósi þeirra um-
rœðna, sem fram hafa farið á þessu ári
um samskipti Bandarílcjanna og Evrópu,
sést, hversu fráleitt það er. Ræða Kiss-
ingers frá 23. apríl sl., þar sem hann
gerði grein fyrir stefnu Bandaríkja-
stjórnar gagnvart Evrópu, hefur einkum
verið gagnrýnd af leiðtogum Evrópu
fyrir það, að þar komi fram vilji til að
blanda saman efnahagsmálum og varn-
armálum. Með nýrri Atlantshafsyfirlýs-
ingu en ekki á grundvelli NATO-sátt-
málans vilja Bandaríkin tengja þessi
óskyldu mál saman. Ef Bandaríkjastjórn
skýrði 2. gr. Atlantshafssáttmálans á
sama hátt og andstœðingar NATO á ís-
landi, þyrfti hún ekki nú að leggja fram
tillögur um að samtengja varnirnar og
efnáhagsmálin. Ljóst er, að bandarisku
tillögurnar ná ekki fram að ganga, því
að Evrópuríkin hafa bent á það, að þeg-
ar séu fyrir hendi samstarfsstofnanir, sem
geti sinnt öllum þeim verkefnum, er bíða
úrlausnar: NATO fyrir öryggismálin,
GATT fyrir efnahagsmálin og Alþjóða-
gjaldeyrissjóðurinn fyrir gjaldeyrismál-
in. Fyrir sósíáldemókrala innan Samtaka
herstöðvaandstœðinga lilýtur að vera
erfitt að undirrita álitsgerð starfshóps I,
því að fyrr og síðar hafa flokksbrœður
þeirra í VestUr-Evrópu staðið dyggastan
vörð um Atlantshafsbandalagið — varla
hafa þeir gert það til að efla kapitalism-
ann.
Álitsgerð starfshóps II ber yfirskrift-
ina: „Hersetan: Helztu rök og gagnrök.“.
Þar er m.a. fjallað um vœntanlegar við-
rœður milli austurs og vesturs um sam-
drátt herafla í Mið-Evrópu og greint frá
því, að samþykkt um þetta efni hafi
fyrst verið gerð á utanríkisráð-
herrafundi NATO í Reykjavík 1968.
Síðan segir: „Ástæðan fyrir þessu
(þ. e. . Reykjavíkur-samþykktinni) var
m.a. sii, að Frökkum hafði lengi verið
þyrnir í augum hinn mrkli herstyrkur
Bandaríkjanna í Evrópu, enda höfðu þeir
þá nýlega úthýst aðalslöðvum NATO og
erlendum N ATO-hersi'öðvum úr landi
sínu.“
Fráleitari ástœðu fyrir þessari sam-
þyklct er varla unnt að finna. Frakkland
er eina aðildarland Atlantshafsbandalags-
ins, sem hefur beinlínis lýst áhyggjum
sínum yfir þessum fyrirhuguðu viðrœð-
um. Frakkar munu ekki taka þátt í þeim,-
og komi til samdráttar herafla Vestur-
Idndá í Vestur-Þýzkálandi mun hann að
óbreyttum aðst.œðum ekki ná til franskra
hertnanna þar en þeir eru 60.000. Frakk-
(lt Hafa aldrei tekið þátt i umræöum eða
álytkanagerð um samdrált heraflans á
ráðherrafundum NATO.
Eins og márgöft hefur verið bent á
v'erðhr að gera þá skilyrðislausu kröfu
ÚV sVonefndra herstöðvaandstœðinga, að
þeir byggi skoðanir sinar á staðreyndum
og hafi einnig svör á reiðu um það,
hvemig þeir œtla að tryggja öryggi ís-
Land.s, ef varnarleysisstefnu þeirra verð-
ur hrint í framkvœmd, því að annars e r
t " mark á þeim tekið.
Björn Bjarnasun.
r
Krossgáta
Lesbókar
Morgunblaðsins
Lausn á síðustu krossgátu
1 WcUT í K /- ffUL A' f/CT\ yC0'lft K 1 - KKTU 0t*L T- ÓR •ii.' TlTut f.R c. 1» lctt
É i Ú L F u K K á. - 6 ku fl K K £ R 1 5
j3r<r R FZ P- KVEM- HViiíL UIL 1 hJ Ck u N N A'IAKA nrrLÐ L A'
K TfS IÉ Si: H « Ú r 5 ■yíMio PKc,P| K" F B N 1
í L r\«i- MAP/J o S T Moj. L T SAWT. KIJLtv £ M FíSt- ua-
1 pvfo
K £ R L 1 N L Pirrt A‘ V / T A R T H
LJ- 'ot) - U R. A L fl L L 1 IflÐIlR Lc rL - Kr R A fnuík- naic. AFAR. 1 F Hia't- UR H £
W R 1 r 1 ÍMá'- JEIÐI K 1 0 t> KAURfl RoifJ ii a' R ff [HIÞCK áUFÓ V 0 L
f£S>- lR A L i R Fon.it- rni*\ LAVf>» U M A' IWIÐ HSfY/IR 5 K é R E F 5
5 L tHMMJ r*-- H L fl K K R R P** »■ »«*■ rn A «l / Ð 1
T 5 r R i9' vc U R n?u(T EFAÍI bnnrni VAXA K A' N? 1 ©
A F T K R 5 1 L ö H Cs U 1? N T'
D /EPUM b»H- YcDIR s 0 U N RbR. N fl F fl R. IALI L (x fl
1 L L R n A M R A O' H B J fl
L R U L 1] fl N ELS- U. N C»v.S- vlV L T fl'
wmmm 1 s** “ Æ L 1R V £ F T. HHK u D 1 N U. L ó>' 0 SfluR Gt, $ Clot- ft R
c: r T vq
m %mmw/ V o ‘l ILLlt ÍKfí Pl
V, i/;< PætiR. PÝF
»Má fí/JN SPILD UR.
K- EY- (tfí Tfí Lfí , +. I LfíT e þj xs- i ö.
m V< N - ÍPfl
■ / / HúB- 1 pJ N l FEKjrAR- táfðt-S -
1 ENOUC TBKU R ÍMAR
KoSk: IPAE4UR
4 r
LA'TiR AF HFND| PÆ4UR. IW N ORÍr- UR kFRAM
ft^ /Al Si fl S [V.ÓL. 1 i<rcu yzoR.-
ÍW PuNlK EVJfl 4B - ICO N1I+
'lLfi' T p 'i - c,£ Rí>
flfft fl'lN N a
MoR
KFR L'ivc- fírAÍ' Hluti 5 flMT. virruíJ Túll
II tiFF/tty X E/US
FETR sia Afram ;v>
w