Lesbók Morgunblaðsins - 24.02.1974, Page 10

AMERÍSKUR DRAUMUR
SEMDÓ
Bandaríkjamenn hafa
löngum talað mikið um
drauminn sinn, — The
American Dream.— Hug-
takið er að vísu nokkuð
óljóst og margskipt. Partur
draumsins snýst um þæg-
indin miklu, sem kapp-
hlaupið hefur staðið um:
Velsæld, sem byggir á
bruðli, að minnsta kosti
þegar borið er saman við
flest önnur lönd heimsins.
En draumurinn fjallar líka
um hina eilífu Evu, stúlk-
una, sem kannski býr í
næsta husi, eða handan við
hornið: „The girl next
door" . Hún er ung og fögur
og sameinar á dularfullan
hátt að vera sakleysisleg og
„góð" og gífurlega æsandi
fyrir karlkynið.
Öðru hvoru gera kvik
myndir og sjónvarp merkar
uppgötvanir og finna stúlk-
ur, sem falla inn í myndina
af draumnum. Allmargar
hafa verið krýndar þannig á
þessari öld, en engin virðist
hafa lúsfallið í hlutverkið til
móts við Marilyn Monroe,
kvikmyndaleikkonu i Holly-
wood með meiru.
Talsvert innan við tvítugt
var hún orðin kynferðis-
tákn: Sex symbol, og það
var hún síðan alla þá stund,
sem hún lifði. En það átti
við um hana eins og fleiri,
að ekki fór saman gæfa og
gjörvileiki. Ekki skorti þó
eiginmenn, eða elskhuga
og sá síðasti virðist raunar
ekki hafa komið til skjal-
anna fyrr en eftir dauða
leikkonunnar. Sá er l\lor-
man Maifer, trúlega fræg-
asti nútima rithöfundur
Bandaríkjanna ásamt með
Arthur Miller.
Norman Mailer réðst
sumsé í það að útskýra
drauminn eftir dauða hans
og hefur bók hans
„Marilyn" verið ofarlega á
metsölulistanum i hinum
enskumælandi heimi. Sum-
um hefur fundizt, að við-
fangsefnið væri ekki nógu
merkilegt fyrir höfund á svo
háum standi sem Mailer er
þar vestra. En eitt er vist;
hann hefur hrifizt svo af
Marilyn Monroe og sögu
hennar, að það er ástar-
ævintýri út af fyrir sig.
Mailer notar að nokkru
leyti tvær bækur um ævi
leikkonunnar, sem áður
höfðu verið skráðar, önnur
Þótt ekki sé langt um liðið síðan Marilyn Monroe
dó fyrir aldur frain, hefur einn kunnasti
rithöfundur Bandaríkjanna skrifað um hana bók.
Fyrir ótrúlega marga var hún tákn æsku,
fegurðar og lífsgleði, en |>að harmræna við ævi
hennar er, að sjálf varð hún ekki hamingjunnar
aðnjótandi nema á stuttum stundum.
eftir Fred Guiles og hin eftir
Maurice Zolotow.En sjálfur
færist hann í fang að út-
skýra það óútskýranlega:
Drauminn um hina eilífu
konu, sem birtist í Marilyn.
Hvar byrjaði líf hennar,
hvernig og hvers vegna
endaði það? Þótt ekki yrðu
árin ýkja mörg, er ýmislegt
úr lífsferli hennar hulin ráð-
gáta. Til dæmis er aðeins
lausleg ágizkun, aðeinhver
Stanley Gifford, sem
sagður var nauða líkur
kvikmyndahetjunni Clarc
Gable, væri faðir hennar.
Marilyn var sem sé óskil-
getin. Móðirin var á köflum
biluð á geðsmunum og
mikil andleg veila í ættinni.
Eftir þvi sem sögur — og
ekki síður myndir —
herma, varð táningurinn
Norma Jean geysilega
bráðþroska. Hún hét þessu
nafni upphaflega. Marilyn
Monroe þótti hins vegar
betra í kvikmyndaverunum.
En hún var ógn saklaus og
óreynd og trúlofaðist og
giftist fyrsta piltinum, sem
leit á hana. Og nú er hann
frægur fyrir það eitt að hafa
verið fyrsti eiginmaður
stjörnunnar. En hjónaband-
ið varð skammlift. Upp úr
því fór að verða Ijóst, að
þessi unga þokkagyðja
hafði eitthvað alveg sér-
stakt til brunns að bera og
Hollywood komst í spilið.
Fleiri hjónabönd fylgdu á
eftir. Næsti eiginmaður var
Joe DiMaggio, kunnur at-
vinnumaður í amerískum
boltaleik. Hann harmar
konu sína enn að sögn, og
hélt við hana kunningsskap
fram til þess síðasta, en
einhverra hluta vegna
blessaðist hjónabandið
ekki.
Langsamlega frægasta
hjónaband Marilyn Monroe
var þó með leikritahöfund-
inum Arthur Miller. Þar
sameinuðust efnið og and-
inn eftir því sem sagt var og
fólst auðvitað í þvi sú að-
dróttun, að Ijóshærð kyn-
bomba, eins og Marilyn
Monroe, hlyti að vera treg-
gáfuð. En svo var þó engan
veginn. Skáldið Miller réðst
meira að segja i það að rita
lofgreinar i blöðin um alla
þá kosti, sem konan hans
hafði til að bera. En það
dugði ekki: „Þeim var ekki
skapað nema að skilja."