Lesbók Morgunblaðsins - 17.03.1974, Síða 10

Auk kennslunnar hefur . Ragnhildur ýmis aukastörf með höndum svo sem
samningu kennslubóka.
BUNDINAF UPPELDI
verkum, að húsverkin mæða enn
meira á mér.
Þegar hjónin eru bæði að
heiman eru börnin, Valdís Björk,
sem varð tveggja ára í janúar, og
3jarni Páll, nýlega ársgamall, i
gæzlu f sama húsi. Þau létta undir
rreð foreldrum sínum með því að
vera jafnan við hestaheilsu, lífs-
glöð og kát og sýna engan mót-
þróa, þegar fóstran tekur við
þeim. — Þau kveðja okkur bros-
andi, og fagna okkur að sama
skapi, þegar við komum heim, —
segir Ragnhildur. — Ekki verður
maður var við, að þau fari nokk-
urs ámis,þó að við séumttalsvertf
burtu frá þeim, enda eru þau í
sérlega góðum höndum. Ég held,
að við höfum öll gott af einhverri
tilbreytingu og njótum samvist-
anna þeim mun betur. Ekki vildi
ég samt taka að mér meiri vinnu
en ég hef eða sökkva mér niður í
félagsstarfsemi, því að þá væri
hætta á, að heimilislífið yrði ekki
eins eðlilegt. Við erum sammála
um, að njóta bernskuára krakk-
anna sem bezt, enda er þetta
ómetanlegur tími.
Ingi tekur í sama streng og
bætir við. — Þessir einstaklingar
krefjast mikillar umönnunar, en
gjafirnar þeirra eru þeim mun
stærri. Þeir karlmenn, sem hafa
ekki aðstöðu til að rækja föður-
hlutverk sitt, fara að minni
hyggju ákaflega mikils á mis. Já,
föðurhlutverk og móðurhlutverk,
þetta eru nú heldur óafmörkuð
hugtök, en ég tel það jákvæðast
við þessa þjóðfélagsbreytingu, að
algengt er, að feður geta takmark-
að störf sín utan heimilis og haft
aukin samskipti við börn sín.
— En ertu ekki að öllu leyti
sáttur við þessa breytingu?
— Jú, hún er mér að skapi. Við
gjöldum þess þó að lenda á kross-
götum, og ef til vill þess vegna
finnst mér ýmsir hlutir liggja á
verksviði konunnar, og aðrir vera
frekar karlmanna méðfæri. En
sums staðar virðist breytingin
hafa gengið lengra, til dæmis ef
við lítum til rikis Maós, sem ég tel
mjög athyglisvert.
— En hvernig finnst ykkur
samfélag okkar hafa mætt þessari
þróun?
Þau eru á einu máli um, að það
þyrfti að gera betur og nefna
einkum dagvistunarmál barna.—
Þörfinni fyrir leikskóla og dag-
heimili hefur alls ekki verið svar-
að, — segirRagnhildur,— og fólk
verður að grípa til misgóðra úr-
ræða til að bjarga sér. Hingað til
höfum við verið mjög heppin með
barnfóstur, og okkur bauðst ný-
lega þátttaka í félagsskap, sem
miðar að þvi að koma á fót barna-
heimili með nýtízkulegu rekstrar-
formi. Hins vegar mega opinberir
aSlar ekki láta slíkt frumkvæði
draga úr eigin framkvæmdum,
þvi að fjöldi fólks hefur ekki tök á
að leysa vandamál sín á þennan
hátt.
— Hvort ykkar er heima, þegar
börnin verða veik?
— Þau hafa alltaf verið mjög
hraust, og við erum svo heppin að
hafa barnfóstruna í sama húsi,
svo að við þurfum ekki að sleppa
vinnu, þótt smávægilegur lasleiki
geri vart við sig. Hvorugt okkar
hefur misst úr einn einasta vinnu-
dag í allan vetur.
— Nú þurfið þið sjálfsagt að
kosta talsverðu til barnagæzlu, og
það gefur auga leið, að ýmsir
þættir heimilishaldsins verða
kostnaðarsamari, þegar báðir aðil-
ar vinna utan heimilis heldur en
með gamla laginu. Borgar þetta
sig fjárhagslega?
— Ef til vill er ávinningurinn
ekki ýkja mikill, — svarar Ingi.
Tekjur konunnar hafa i för með
sér aukin opinber gjöld. Við get-
um ekki sameinazt um einn bíl,
vegna þess hve vinnutími okkar
er ólíkur og þurfum því að kosta
rekstur á tveimur. Ekki er ólík-
legt, að ýmsar kostnaðarhliðar
rýri tekjurnar umfram það, sem
yrði, ef annað okkar væri heima
að staðaldri, en við höfum ekki
svo stíft reikningshald, að við get-
um gert okkur fulla grein fyrir
því. Á hinn bóginn starfar úti-
vinna Ragnhildar ekki eingöngu
af fjárhagslegum aðstæðum. Þær
eru jafnvel aukaatriði Aðalatriðið
er, að hún fái athafnaþrá sinni
fullnægt ekki síður en ég og hafi
möguleika á að nýta menntun
sína og hæfileika.
— Og það þarf varla að spyrja
að því, að börnin verða alin upp i
samræmi viðsjónarmið ykkar.
— Við erum staðráðin í þvl að
láta þau gegna ákveðnum skyld-
um á heimilinu, og það verða ekki
kynbundnar skyldur, — segir
Ragnhildur ákveðið. Sumir tala
um, að með upplausn hins hefð-
bundna húsmóðurhlutverks sé
heilbrigt heimilislíf úr sögunni.
Ég held, að það sé þvert á
móti. Það hlýtur að styrkja hin
gagnkvæmu tengsl innan fjöl-
skyldunnar, ef allir vinna í sam-
einingu að heimilisstörf um og
bera sameiginlega ábyrgð á þeim.
Og í nútímaþjóðfélagi er heppi-
legast, að uppeldi einstakling-
anna miðist við að gera þá hæfa
til að sinna þeim störfum úti í
atvinnulífinu, sem áhugi þeirra
og hæfileikár stefna að, en jafn-
framt færa um að taka að sér
venjuleg húsverk og þjónustu-
brögð án tillits til kynferðis.
Þannig ölum við upp nýta þjóð-
félagsþegna og stuðlum að rétt-
látu skipulagi.
Ekki einskær
vinnugleði
Framhald af bls. 9
við íbúð með öðrum og höfðum
sameiginlega stofu og eldhús.Svo
festum við kaup á litlu einbýlis-
húsi, síðan öðru, en þessi fjögurra
herbergja íbúð er stærsta og bezta
húsnæðið, sem við höfum fengið.
— En borgar þetta sig? Væri
ekki heppilegra að leigja, ef hægt
væri með góðum kjörum, og fara
sér aðeins hægara í lífsbarátt-
unni?
— Nei, þetta borgar sig, þótt
erfitt sé, — segja þau bæði.
— Fyrst og fremst er mjög mik-
ið óöryggi í því að leigja, og pen-
ingamir verða að engu, ef maður
festir þá ekki í ibúð.
— Nú, svo vill maður gjarnan
vera sjálfs sin húsbóndi, — segir
Ölafur. — Það er það minnsta, að
maður sé það heima hjá sér.þegar
maður vinnur hjá öðrum allan
daginn.
— Og að lokum ein samvizku-
spurning. Voruð þið ekki hálft í
hvoru fegin, þegar verkfallið
skall á?
— Ekki get ég neitað þvi, —
svarar Ólafur. — Ég fór hálfpart-
inn í fýlu, þegar þvi var frestað,
og nýt þess núna að hvilast og
vera með fjölskyldunni. En ég er
hræddur um, að ég fari í ennþá
meiri fylu ef það dregst á langinn,
því að hver vinnudagur er dýr-
mætur.
BÆKUR OG HÖFUNDAR
Eftir Charity Beth Coman
ALEXANDER
POPE
1688—1744
„Dálítil þekking er hættuleg."
„Hvað sem er, er rétt."
„Hið rétta rannsóknarefni mann-
kynsins er maðurinn."
Þessar tilvitnanir eru að sjálfsögðu
frá Pope, sem að líkindum hefur
auðgað enska tungu af fleiri þekkt-
um tilvitnunum en nokkurt annað
Ijóðskáld, að Shakespeare undan-
skildum. Tuttugu og fimm ára að
aldri var Pope talinn besta þálifandi
Ijóðskáld á Englandi — og það þrátt
fyrir þann kross, sem virðist nægi-
iegur til að útiloka hvern mann frá
því að afla sér frægðar. nema að
endemum.
Pope varð fullvaxinn aldrei hærri
en 140 sentímetrar. Hann var krypp-
lingur, berklaveikur og þjáðist af
miklum höfuðverkjum (sem hann
linaði með þvi að anda að sér gufu af
sterku, heitu kaffi). Hann var einnig
rómversk-kaþólskur, en það meinaði
honum aðgang að enskum háskól-
um. Enda þótt hann væri eftirsóttur
gestur á heimilum aðdáunarfullra
samtiðarmanna sinna, var hann
vissulega erfiður i umgengni. Hann
tók aldrei með sér þjón i heimsóknir
sinar, en gerði meira en almennar
kröfur til þjóna gestgjafa sinna.
Hann þurfti sifellda umönnun,
hjúkrun og aðstoð jafnvel við að
ganga.
Pope var strax á barnsaldri vel
lesinn I sigildum bókmenntum og
byrjaði að yrkja Ijóð sem drengur.
Enda þótt Óður hans um manninn
— Essay on IVIan — og Moral
Essays séu mikið lesin, eru þau í
meiri metum vegna málsins og
hnyttninnar en fyrir heimspekilegt
inntak. Eloisa to Abelard er frábær
viðauki við söguna af Pierre
Abailiard og þýðingar Popes á ilions-
kviðu og Ódysseifskviðu áttu mikl-
um vinsældum að fagna.
En bestu verk Popes eru þó
háðkvæði hans. The Dunicad, sem
er óður um fábjána en ekki
hetjur, er samsafn heiftúðugra
árása á persónulega
óvini Popes, en bar er einn-
ig að finna árásir af hærra og larig-
vinnara gildi — árásir á fals og
hræsni í þjóðfélagi og menntastétt. í
hetjukvæði The Dunciad og The
Rape oí the Lock fann Pope hinn
fullkomna miðil gáfna sinna. Það er
orðkynngi þessara kvæða sem situr í
lesandanum og gerir jafnvel
lélegasta minni kleift að vitna i þau.
Skiljanleg beiskja þessa manns,
sem kallaður var „geitungurinn
grimmi frá Twickenham", fann útrás
í fyndni — magnaðri, jafnvel
grimmúðlegri, en markvissri og
sígildri. Ein frægasta hending Popes
er verðug eftirmæli um hina miklu
gáfu hans:
„True wit is nature to advantage
dressed,
What oft was thought, but ne' er
so well expressed".
Mjög lauslega þýtt: Sönn fyndnier
eðiið sjálft í þeim búningi sem það
nýtur sln best — það sem oft var
hugsað en aldrei jafn vel orðað.
RAPE OF
THE LOCK
The Rape of the Lock hefur verið
kallað snilldarverk spéhetjubók-
menntanna. í þv! beinir Pope lýta-
lausum geiri sínum að breysku sam-
félagi heldra fólks — fjallar um stuld
hárlokks sem meiriháttar glæp, um
hégómleg atriði kvenlegrar snyrting-
ar með eplskum samlikingum, sem
eru háð ! sjálfum sér.
Tónninn ! The Rape of the Lock er
í senn angurvær og riddaralegur.
Svo virðist sem Ijóðið hafi átt sér
sannsögulegt fordæmi. Vinur Popes
bað hann um að miðla málum ! deilu,
sem raunar reis út af þjófnaði á
hárlokki. Formáli Popes að Ijóðinu,
stilaður til ungfrú Arabellu Fermor
(sem er Belinda í Ijóðinu) er hinn
riddaralegasti, fullur af hrósyrðum
um konuna og lítilsvirðingu á
kvæðinu og höfundinum. Og kvæðið
sjálft þótt spaugsamt sé, er aldrei
meinhæðið.
The Rape of the Lock er afbragð
málfars og ritlistar og gott til
kynningar á enskri Ijóðagerð, jafnt
epískri og rómantískri. Enska skáld-
konan Edith Sitwell lærði alla fimm
flokkana utanbókar fjórtán ára
gömui.
Uppskriftin að verkinu virðist
nógu einföld: Takið meðferð Miltons
og Hómers á mikilvægustu heims-
málum og beitið henni fyrir hégóma,
bætið við geislandi andriki og mál-
skyni Ijóðskáldsins og valdi þess yfir
tungunni og þið hafið The Rape of
the Lock. Eða hvað? Það er vissulega
eitt það ánægjulegasta við listina, að
um hana gilda engar uppskriftir. Það
má að vlsu likja eftir, en einstakling-
urinn er eins og orðið ber með sér
einstakur, og verk hvers einstaks
skapandi snillings er dásamleg og
eilif ráðgáta.