Lesbók Morgunblaðsins - 19.05.1974, Síða 3

Jóhannes Kjarval við vinnu sina austur í Svinahrauni.
hann vera eins og tröllkarl. Hann
hló svo risalega. Það var eins og
tæki undir í Esjunni. Það kom
fjör í alla hans andlitsdrætti, þeir
hreyfðust upp og niður og eyrna á
milli.
Eitt sinn, er hann sat í sínu
sæti, vinstra megin við pabba og
við borðuðum fisk, sagði ég:
„Stelpa ímínum bekk skrifaði stíl
um þig, þegar við áttum að skrifa
persónulýsingu." „Auðvitað hún
hefur dáðst að málaranum," sagði
pabbi glaðlega. „Nei henni finnst
þú svo skrítinn, Kjarval," valt út
úr mér. Þá varð hann alvarlegur,
leit niður og sagði: „Ja-á, ja-á,
þetta er merkilegt." Mér fannst
svo leiðinlegt að hafa sagt þetta
og sært hann, mig langaði að taka
um hálsinn á honum og segja, að
mér fyndist hann ekki skrítinn,
en ég þorði það ekki. Eftir þetta
varð ég feimin við hann og við
fjarlægðumst. Hann fór að taka
ofan fyrir mér niðri i bæ án þess
að segja orð. Samt þegar ég var að
berjast við algebrudæmi við borð-
stofuborðið og hann og pabbi sátu
inni í stofu, komu þeir til mín og
reyndu af öllum mætti að hjálpa
mér, en hvorugur gat. Þá vildi
Kjarval hringja i vin sinn, stærð-
fræðing, og biðja hann um að
koma og hjálpa mér, en ég af-
þakkaði það. Og þegar við
krakkarnir báðum foreldra okkar
um aura fyrir strætó, fór hann
alltaf ofan i vasa sína og vildi gefa
okkur þá peninga, sem hann átti.
Nú sneri hann sér meir að yngri
'systkinunum. T.d. þegar Helga, 7
ára, fótbrotnaði, fór hann oft á
Landspítalann í heimsókn til
hennar, færandi málverk og sæl-
gæti.
Þegar ég gifti mig, gaf hann
mér málverk. í stað þess að taka
undir með öllum öðrum og segja:
„Þvf varstu að fara í brans-
ann?“* sagði hann rólega: „Marg-
ir Ameríkanar eru gott fólk.“
Stöku sinnum fékk ég kveðjukort
eða áskrifaða bók („Til öddu-
Dísu“) frá honum til Ameríku.
* Orðtæki notað um stúlkur, sem
giftust hermönnum.
En pabbi skrifaði mér stöðugt
fréttir af Kjarval. T.d. skrifaði
hann, að þegar þeir báðir voru
komnir á níræðisaldur, bauð
Kjarval honum honum í bíltúr
sem oftar. Var keyrt upp í Hval-
fjörð og stöðvað við læk. Bíl-
stjórinn beið i bílnum, en þeir
gömlu gengu bratt upp með lækn-
um, þar til þeir komu í lægð undir
klettabelti. Að áeggjan málarans
afklæddu þeir sig og böðuðu sig i
allháum fossi, sem þarna féll.
Pabba fannst það leitt, að hann
gafst upp vegna kulda og þurfti
að klæða sig fyrr en Kjarval, þó
að hann væri tveim árum yngri.
í júni 1971, þegar ég var í heim-
sókn á islandi, spurði ég pabba
hvort hann vildi koma með mér
til Kjarvals. „Ja, ég held ekki
núna.“ Þá sagði mamma mér, að
það hafði vond áhrif á pabba að
heimsækja vin sinn, eftir að hann
fór á Borgarspítalann. Ég fór ein.
Þegar ég gekk inn i sólríku horn-
stofuna, sat Kjarval uppi við rúm-
stokkinn með tvo kodda við bakið.
„Hver ert þú?“ spurði hann
strax.
„Ég er hún Adda Guðbrands."
Það var eins og hann heyrði
þetta ekki, en sagði: Eg var að
drekka heimsins bezta dryk’.-.
Gvendarbrunnavatn. En menn-
irnir skemma það, þeir búa úr því
brennivín. Hver ert þú?“
“Ég er Hallfriður Guðbrands-
dóttir, elzta dóttir hans Guð-
brands Magnússonar.”
„Hvar er hann?“ spurði hann
um leið og hann kipraði saman
vinstra augað og starði á mig með
þvi hægra.
„Hann er heima.“
„Láttu hann veraþar."
Nú varð þögn, svo að ég sagði:
„Mig langaði svo mikið að heim-
sækja þig, þú varst alltaf svo góð-
ur við mig í gamla daga, þegar ég
var ung.“
„Nei, var ég það, það held ég
ekki.“
Aftur þögn og ég sagði: „Mikið
hefur þú fallegt útsýni."
„Sá, sem allt getur, kemur bráð-
um — hver ert þú?“
„Ég er hún Bússírolla."
Skyndiiega kom lif i hans gufu-
lega svip. Hann reisti sig upp við
annan olnbogann og starði á mig
brosandi: „Nú ert þú Bússírol Ia.“
Ég varð alsæl. En fyrr en varði
var hann búinn að halla sér aftur;
gráa, hrukkótta andlitið varð
kinnfiskasogið og hart. Hann lok-
aði augunum, spennti greipar yfir
magann og hreyfði samankiprað-
an munninn fram og til baka.
Hann opnaði augun og sagði: „Þú
skalt fara.“
Ég hikaði og horfði á þennan
góða 86 ára mann með höfðing-
lega enniðog háu kinnbeinin. Mig
langaði að kyssa hann, en ég rétti
fram höndina og sagði: „Vertu
blessaður Kjarval, líði þér vel.“
En hann var búinn að loka augun-
um aftur. Eg dró hægt að mér
höndina og fór.
LJOÐ
Ingimar Erlendur Sigurðsson
BOGMAÐUR
Þú ert ekki manneskja, þú ert stjarna. Ijós þitt
skln mér, sjálf ertu i þúsund Ijósára fjarlægð;
stundum finnst mér þú óendanlega nærri, ég þurfi
aðeins að rétta höndina eftir þér; sem ég nálg-
ast fjarlægist þú, ég sé aðeins Ijós þitt, aldrei
þig sjálfa; þú ert ekki manneskja, þú ert stjarna,
ókunnur heimur á himni mínum.
ÁSTARSAGA
Við gengum á fjörur
lékum að skeljum
og það varð aðfall og útfall
Við rerum til fiskjar
þekktum ekki miðin
og það varð dagfall og náttfall
Okkur greru ígulker milli fóta
gátum ekki brotið þau
og það varð blóðfall og sáðfall
Fjarar ekki í djúpunum.
Sveinbjörn Beinteinsson
TVÆR STÖKUR
Kvartar þú um kvaðafans
kvabb, sem frelsið heftir
en þegar enginn þarfnast manns
þá er lítið eftir.
Hróður fenginn fagurt má
fróðum drengjum Ijóma
góðar lengi listir á
Ijóðastrengjum hljóma.
Dagur Sigurðarson
BÆN
Rósirnar
visnaðar
strengirnir
slitnir
reykelsið
flogið
Drekarnir gæða sér
á prinsessukjöti
Ó Mammon
Mammon
Mammon sendu mér:
Monní!
Penlnga!
Glás!
Mammon sendu mér
monnlpenlngaglás!