Lesbók Morgunblaðsins - 19.05.1974, Page 15

Sagan af
Tóklafusi
w
Hér að ofan er Tóklafus, en það er fris GuSmundsdóttir, Nönnusttg
3 t Hafnarfirði, sem sendir teikninguna og söguna af honum. fris er
1 0 ára.
Einu sinni var prófessor og
hann hét Tóklafus. Hann
bjó einn í litlu húsi. Eit sinn
er Tóklafus var á labbi, sér
hann mús og kött og hund
labba saman eftir götunni.
Gekk hann þá að dýrunum
og ætlaði að klappa þeim,
en þau hvæstu þá á hann.
Tóklafus hljóp þá burtu og
hlupu dýrin á eftir honum
alla leið inn F húsið hans.
Tóklafus spurði þau hvað
þau hétu. Músin sagðist
heita Trítla, kötturinn
Brandur og hundurinn
Snati. Snati sagði, að þau
hefðu átt agalega góðan
húsbónda, sem hét Tókla-
fus, en nú væri hann dáinn.
Tóklafus sagði: „Ég er
húsbóndi ykkar. Ég heiti
Tóklafus. Og ég hef átt
ykkur öll." Dýrin sögðu:
„Já, það ertu sannarlega.
Þetta er gamla húsið og
skórnir og hatturinn og
slaufubindið gamla." Dýrin
og Tóklafus voru mjög
ánægð yfir því að hittast
aftur. Endir.
íris Guðmundsdóttir, 10
ára,
Nönnustíg 3, Hafnarfirði.
Mikið hús er Háteigskirkja og misjafnlega kemur hún mönnum fyrir
sjónir. Þessi teikning er eftir Einar Sverrir Sandoz, sem aðeins er 7
ára. Þannig kemur Háteigskirkja honum fyrir sjónir.
AUGLÝSINGATEIKNISTOFA
MYNDAMÓTA
Adalstræti 6 sími 25810
Baltasar
Framhald af bls. 9
stóra heimi kýs sér hólmann okkar
til búsetu og er efst i huga að túlka
íslenzk viðfangsefni þá mætti halda
að Listasafn íslands héldi vöku sinni.
Á þeim tveimur sýningum. sem Balt-
asar hefur áður haldið hér, sniðgekk
innkaupanefnd safnsins hann alger-
lega. Og nú, þegar hann þótti verð-
ugur þess að halda sýningu á Kjar-
valsstöðum, lét nefndin ekki sjá sig
að heldur og festi þar af leiðandi
ekki kaup á neinu, sem þar var völ á.
Af viðtökunum á sýningu Baltas-
ars á Kjarvalsstöðum mátti sjá svo
ekki varð um villst, að myndir hans
fengu geysisterkan hljómgrunn hjá
hinum almenna sýningargesti, sem
fyrst og fremst lætur eigin smekk og
tilfinningu ráða, en breytir ekki um
skoðun, þótt krttikin komi i bága við
skoðanir hans. þegar menn finna
þannig greiða leið að hjörtum áhorf-
enda, lætur öfund og illgirni sjaldan
á sér standa. Meðal annars hefur
það komið i Ijós i svokallaðri gagn-
rýni, sem einhver kvenmaður skrifar
i Visi og ekki er hægt að flokka undir
neitt annað en magaveiki eða ill-
girni. Neikvæðir tilburðir hennar
gagnvart sýningu Baltasars voru ná-
kvæmlega eins og fyrirfram mátti
búast við; af slíkum gagnrýnanda
vex ekkert blað. Niðurrifsmenn eins
og þessi kvenmaður þrástagast jafn-
an á því sem einhvers konar við-
bjóði, að þessi eða hinn málarinn
máli sölumyndir. Hvers vegna það er
glæpur að sýningargestur hrifist svo
mjög, að hann langi til að eignast
mynd, er hinsvegar óútskýrt. Það er
mannhatur, sem liggur á bak við
þessar skoðanir, gerir ævinlega ráð
fyrir að einhverjir ofstækispáfar eigi
að hafa vit fyrir hinum almenna
manni. Hann á aldrei að geta haft vit
á neinu. Hins vegar á hann að láta
hinn rétta aðila segja sér, hvað er
rétt og hvað er rangt.
Eins og jafnan áður voru lands-
lagsmyndirnar á sýningu Baltasars i
þungum litum. Hann notar einfaldan
litastiga og verður ekki vændur um,
að hann skreyti myndir sinar til þess
að gera þær útgengilegar.
Eftir því sem ég bezt fæ séð, voru
myndir Baltasars á þessari sýningu
talsvert misjafnar að gæðum. Það
verður líklega að teljast eðlilegt á
svo stórri sýningu. í því sam-
bandi má rifja upp að einmitt
það gat verið einkenni þess
mikla meistara í islenzkri
myndlist, sem léð hefur sýningar-
húsinu nafn. Það er misjafnt
hvernig menn líta á þetta; sumir eru
varfærnir og hneigjast til að sýna
aðeins fáar myndir, sem þeir telja
góðar. Aðrir láta allt gossa. Ég er
ekki frá því að Kjarval hafi til dæmis
látið full margt gossa, sem betur
hefði farið aðra leið. En hvorki er
liklegt að magnið né heldur moðið,
ráði dómi sögunnar. heldur hátind-
arnir, þarsem guðsnáðin eraugljós.
Sá hluti sýningarinnar, sem Balt-
asar nefndi Ecce Homo. reis að
minni hyggju hæst sem listrænt
framlag. Kvenmaðurinn í Vísi
hneykslaðist að visu á fjölbreytileik
sýningarinnar. Vonandi heldur Vísir
áfram að seljast fyrir þvi. Ég er
hinsvegar á þeirri skoðun. að þessi
tilbreyting hafi verið ávinningur,
vegna þess að sterk, persónuleg ein-
kenni I vinnubrögðum. tengdu ann-
ars ólik verk saman. Og þarna kom
berlega i Ijós gamalt fyrirbæri, að
Ijótar myndir geta verið mynda bezt-
ar. Ég á þar til dæmis við mynd eins
og Dauða Che Guevara, suður-amer-
iska byltingarforingjans, sem allir
þekkja. Það var mögnuð mynd i lit
og formi en fráleitt verður hún talin
stofulist. Sama gildir um aftöku-
myndina, sem að einhverju leyti
minnir á samskonar mótiv eftir
Goya. í spánskri myndlist er ákveð-
inn þráður, sem Baltasar hefur kom-
izt I sterka snertingu við. Arfurinn er
að sunnan, en útsýnið gjarnan í
norður. þar sem Drangey siglir eins
og skip á miðjum firði.
Fyrir mitt leyti er ég þó ekki i
neinum vafa um hvar myndlist Balt-
asars reis hæst á þessari sýningu.
Þar á ég við portrettið af Thor Vil-
hjálmssyni rithöfundi. Bragi Ásgeirs-
son gerði þetta portret mjög að um-
talsefni í ágætri gagnrýni i Morgun-
blaðinu og get ég algerlega tekið
undir það, sem hann sagði sérstak-
lega um portrettið af Thor:
,,. . . væri ég illa svikinn ef sú
mynd er ekki merkasta framlag hans
til þeirrar myndgerðar (portretlistar)
fram að þessu. Sú mynd ber af öllum
sltkum myndum, sem ég hef séð frá
hans hendi og aðrar slikar myndir á
sýningunni blikna við hlið hennar.
Baltasar reynir ekki að fegra Thor á
neinn hátt, heldur málar hann eins
og persónan kemur honum fyrir sjón-
ir, þræðir Iftt ytra útlit, það ernánast
aukaatriði, hér er það hinn úfni og
ábúðarfulli karakter skáldsins og
heimsborgarans sem máli skiptir og
einmitt þess vegna verður myndin
sannfærandi og sláandi hliðstæða
persónunnar. Ég veit ekki hvort Balt-
asar gerir sér Ijóst, að með þessari
mynd er hann að gera islenzkri
myndlist mikilsvert gagn, en svið
portret-listarinnar hefur verið næsta
fáskrúðugt hérlendis fram að þessu
og listgreinin misskilin. . ."
Hér var ekki um neinskonar yfir-
litssýningu að ræða, heldur aðeins
áfanga á langri leið. Greina má
ákveðna þróun i myndlist Baltasars,
einkum i þá veru að meiri fjölbreytni
gætir i litanotkun. Mér finnst það
góð þróun og hygg að kynni af is-
lenzkri náttúru eigi sinn þátt í henni.
Gisli Sigurðsson