Lesbók Morgunblaðsins - 20.04.1975, Blaðsíða 15

\Oök>rC\
^SVWýVvx'bo
£>j óMsrj\\^\&.
Kristrún Arnarsdóttir er upprennandi blómarós i
Vestmannaeyjum, svo sem sjá má af þessari fallegu
sjálfsmynd, sem hún hefur sent blaðinu.
Senn fer að vora . . .
VoriS er i nánd, á þvi er enginn vafi og þá verSur nú öSruvísi umhorfs, sólin
skin i heiSi, fuglarnir syngja og öll hliSin fyrir ofan bæinn fyllist af blómum.
Þessa yndislegu vormynd hefur Hanna Dis Margeirsdóttir teiknaS. Hún er 9
ára og á heima i HlégerSi 18 i Kópavogi.
Vangaveltur
yfir verkum
Thors
Vilhjólms-
sonar
Framhald af bls. 2
Eitt helsta afturhaldsafl i islensk-
um bókmenntum á þessari öld, aS
minu áliti, Halldór Laxness, gekk á
þessum árum úr reipunum. Höfund-
urinn hafSi á þriSja áratugnum horf-
iS frá nútimalegri skáldskaparritun
til hefSbundinnar sögugerSar, episks
frásagnarmáta, sem lá fullþróaSur i
þjóSarvitundinni handa hverjum aS
hirSa er vildi, lostiS hverja nýjung,
sem birtist i andans málum, þeim
stjarfa, er rikir- yfir fullnýttum form-
um og haldiS stritt viS þau fram aS
þessu. Höfundurinn, sem hafSi aflaS
sér þjálfunar i áróðurstækni Jesúita
og rikulegrar málaþekkingar, gegn-
sýrSi verk stn meS kenningum
sósialista og þvi andrúmslofti fárán-
leika, sem rikt hefur i menningar-
málum i Vestur Evrópu frá þvi á
þriSja áratugnum (lokum fyrri heims-
styrjaldar) og fram á siSustu ár, hann
varS þvi einkar geSþekkur málsvör-
um sósíalismans og fyrir þeirra til-
stilli og umtölur og eigin verSleika
varS hann dragbitur á öSrum meS-
reiSarsveinum, — sem létu stjórnast
ógagnrýniS af umtölum fyrirsvars-
mannanna. Þessi kindilberi
sósialismans, aS áliti Kristins E.
Andréssonar, sló undir kviS og reiS
burt um þaS leyti, sem Thor
Vilhjálmsson haslaSi sér völl á opin-
berum vettvangi meS ritsmiS sinni
„MaSurinn er alltaf einn". MeS
þeirri bók hófst, aS minu áliti, endur-
nýjun islenskrar prósaritunar. Þá
voru liSin fáein ár frá stríSslokum.
i hinni sósialiseruSu vitund bók-
menntamannsins rak þannig hver
stórviSburSurinn annan á þessum
upphafsárum höfundarferils Thors
Vilhjálmssonar. f „Undir gerfitungli"
kennir ekki beinnar pólitiskrar af-
stöSu enda engin fyrirheit um hana;
samt hefSi veriS ástæSa til aS vænta
hennar. Andinn er kunnuglegur;
meSreiSarmannsins. Og sé bókin.
felld inn i samhengi viS önnur verk
Thors, liggur, aS fenginni kenningu,
beint viS aS spyrja: hvernig ritgerSir
myndi meSreiSarsveinn, sem týnt
hefur af flokknum og fyrirmynd
sinni, skrifa? f þeim myndi persóna
og undirvitund komast til skila og þó
meS hálf móSursýkislegum hætti, en
ekki hugur; áþrykktar myndir af
spegilkúlu hans, án meiningar-
tengsla viS útfæranleg eSa i tal-
færanleg stefnumiS. Kenningin kem-
ur heim og saman viS seinni verk
Thors.
Á útgáfutimabili þeirra, einkum
siSari árin, hafa komiS út verk, sem
gædd eru sömu einkennum og hafa
veriS talin heistu nýjungaverk i
prósaskáldskap um langt skeiS, verk
GuSbergs Bergssonar, Svövu
Jakobsdóttur og Þorsteins frá
Hamri, Þau eru þaS án vafa. (Auk
þeirra skáldsögur Laxness, sem tók
upp þráSinn frá þriSja áratugnum á
miSjum þeim sjöunda). En þau eru i
beinum hugmyndalegum tengslum
viS hinar fyrri sósiatisku bókmenntir,
nýlundanin virSist bætur á gamalli
flik. Hún virSist nauSleitin og dálitiS
spaugileg sjálf, likt þvi sem um text-
ana reiki andi í leit aS vistarstaS;
villtur meSreiSarsveinn. Hug-leysiS
(ég á ekki viS kjarkleysi) er orSiS aS
hefS i islenskum bókmenntum.
MeSal þessara höfunda virSist
Thor einn stefna jafnt og þétt aS
endurnýjuSu hugmyndafræSilegu
mati, sem ég imynda mér aS sé i
þessu samhengi nauSsynlegur bak-
hjaliur heilsteyptra skáldverka.
Billegasta lausnin var aS fara aS,
eins og Laxness á sjötta áratugnum,
þegar séS varS aS frásöguformin
gamalíslensku voru orSin viSskila
viS þjóSarvitundina og lýsa, á
kiljönsku, skáldsöguna dauSa og
hefur þá trúlega rekist á likiS [
hjörtum samborgaranna, eins og
Niezsche þaS af guSi forSum; skrifa
bænaskrá um vistarstaS i þessum
sömu hjörtum (Skáldatimi). Thor
valdi allt aSra: aS láta sjálft ástandiS
i málefnum bókmennta tala i gegn-
um sig, eftir átta ára hik, sem ég
leyfi mér aS nefna svo, frá útkomu
„Undir gerfitungli", meS hinum sér-
kennilegu ritsmiSum, er hann hefur
siSan veriS aS senda frá sér á mark-
aS og i hendur lesenda.
SumstaSar i textum Thors slæSist
mosfellingurinn upp meS öSru, eins
og kynlegur botngróSur sem gleymst
hefur aS skilja frá aflanum er varpa
málvitundarinnar var dregin úr djúp-
sálarlifinu, innbyrt og aflinn flokkaS-
ur. Þau áhrif eru til lýta, ekki önnur,
aS áliti undirritaSs, verkin aS öSru
leyti frumleg. —
Léttleiki
er einkenni
vor- og sumar-
tlzkunnar
1975
Framhald af bls. 9
mun hann og einkum vinna
hug yngri kynslóSarinnar.
Mynd 6 sýnir eitt af modelum
hans. Skrautlega röndótt
vesti, bundið að aftan utan
yfir vlða stutterma blússu.
Hið milda fiðrildamynstur á
pilsinu er skemmtileg and-
staða við sportlegar rend-
urnar.
Hinn sígilda, þægilega bún-
ing, kápu með tilheyrandi
pilsi, útfærir Dorothée Bis á
undursamlegan máta eins og
við sjáum á 7. mynd. Hún er
ekkert að spara efnið og að-
hyllist einlit efni með djörfum
litasamböndum í minni flík-
unum.
Ætli þeim muni ekki líða
vel ungu mönnunum I jökk-
unum hans Kenzo. Þeir eru
Ifkir skyrtum úr ófóðruðum
bómullarefnum með víðum
ermum, eins og 8. mynd
sýnir. Jakkinn er brúnn og
buxurnar brúnröndóttar. Og
ekki munu Kenzo-modelin
tvö á 9. mynd síður vekja
hrifningu. Prjónaskykkja með
„þjóðrænum" leggingum og
samstæð þverröndótt peysa
og víður bómullarkjóll í
Safari-stíl með bundnu háls-
máli og axlarspælum.
Safari-stlllinn hjá Georges
Rech lítur Ifka vel út. Á 10.
mynd sjáum við hann í mildi
formi og víðu með frjálsri
blússu utan yfir vítt pils. Tvi-
skipti kjóllinn einnig frá Rech
með afar víðri blússu og pilsi
ber næstum öll einkenni hins
ferska blæs, sem líður gegn-
um alla tizku sumarsins
1975.
Nú er bara að velja og
hafna og gefa eigin óskum og
persónuleika lausan taum-
inn.
©