Lesbók Morgunblaðsins - 05.06.1976, Page 6

smösaga eftir MAGNEU MATTHÍASDÖTTUR
Þá kom þar
g arlakerlingin
Ásthildur Einarsdóttir var í alla staði gagnmerk
kona. Um það bar öllum saman, bæði fyrr og sfðar. Þó
voru þeir fáir, sem vissu f rauninni hvað hún var
feykilega gagnmerk kona.
Hún var greind, vel menntuð, Iagleg, alltaf snyrti-
lega klædd og máluð, hélt heimili sfnu f alla staði
flekklausu, fylgdist vel með heimsmálunum og las
allar nýjar bækur, sem út komu. Hún var alltaf
brosandi og glaðleg, og reiðubúin að hlusta á vanda-
mál náungans og gefa góð ráð, þó hún væri vissulega
ekki að þröngva sfnum vandamálum upp á aðra. Ef
hún þá hafði nokkur. Asthildur var sem sagt búin
öllum þeim kostum, sem góða konu eiga að prýða.
Eiginmaður Ásthildar var skrifstofustjóri hjá blóm-
legu innflutningsfyrirtæki, og hafði góðar tekjur.
Ásthildur gat þvf helgað heimilinu alla krafta sfna.
Þau hjónin voru mjög hamingjusöm, og það svo, að
vinir og kunningjar notuðu þau gjarna sem dæmi um
það, hvernig hjónabönd eiga að vera. Það var aðeins
eitt, sem ef til vill hefur varpað skugga á hamingju-
himin þeirra, þó hvorugt heyrðist nokkru sinni
kvarta, eða formæla forlögunum og guði. Þau áttu
engin börn.
Vissulega hlýtur það að hafa verið mun sárara fyrir
Ásthildi en bónda hennar, þetta barnleysi, þvf konan
er f eðli sfnu blfðlyndara dýr en karlmaðurinn, og
hefur meðfædda þörf til að hlynna að afkvæmum. En
Ásthildur síndi skapstillingu sfna í þessum efnum
sem öðrum, og svaraði jafnvel margftrekuðum
spurningum vina og kunningja með einhverju spaugs-
yrði og léttum hlátri.
„Þetta er svo ágætt,“ sagði hún kannski brosandi.
„Þá þarf ekki að þeytast út um allan bæ, ef mann
langar einhvern tfmann f ætan matarbita til að ná f
barnapfu. Þetta er Ifka miklu rólegra, og maður er
ekki bundinn f báða skó.“
Það vissu auðvitað allir, að Ásthildur var frábær
kokkur, og þurfti sannarlega ekki að leita út fyrir
heimilið til að fá eitthvað gott að borða. Hún lagði
meira að segja húsmóðurstolt sitt f það að sjá sjálf um
allar veitingar í veislunum, sem maður hennar varð
oft að halda vegna vinnu sinnar, og tókst svo vel upp,
að meira að segja lærðir kokkar lutu henni í lotningu.
Þetta voru því bara gamanyrði.
Nei, það var ekki barnleysið, sem var hinn hræði-
legi svarti skuggi á öllu Iffi Ásthildar. Það var ekki
barnleysið, sem var svo stór og svartur leyndardómur,
að henni var oft næstum um megn að hylja hann með
brosi sfnu. Það var ekki barnleysið, þetta, sem um-
fram allt varð að dylja fyrir heiminum. Það var
annað, sem var leyndardómur Ásthildar.
Henni leiddist.
Ekki eins og okkur leiðist stundum, þegar börnin
eru sofnuð á kvöldin, búið er að þvo upp eftir kvöld-
matinn og ekkert skemmtilegt að horfa á f sjónvarp-
inu. Ekki eins og manni leiðist stundum þegar maður
situr á einhverri biðstofunni, og finnur ekkert að lesa
nema útjaskað eintak af sjávarfréttum, og moggann
frá f gær. Ekki þessi algengu leiðindi, sem oft láta á
sér bæra, þegar einhverju verkefni er lokið, og ekki
kominn tfmi til að eiga við það næsta.
Það var ekki þannig, sem Ásthildi leiddist.
Henni leiddist alltaf. Leiddist, þegar hún renndi
rvksugunni yfir fallegu teppin í einbýlishúsi þeirra
hjónanna. Leiddist f búðarferðunum, þegar hún var
að kaupa í matinn. Leiddist að rabba glaðlega við
vinkonur sínar í sfmann. Leiddist, þegar hún las
nýjustu skáldsögu yngsta viðurkennda framúrstefnu-
rithöfundarins. Leiddist, þegar hún horfði ásjónvarp-
ið. Leiddist f saumaklúbbnum og ffnu veislunum.
Leiddist f bridsklúbbnum og jassballetttfmunum.
Leiddist f frúarleikfiminni. Leiddist á golfvellinum.
Leiddist þegar hún hafði samfarir við manninn sinn.
Jafnvel draumar hennar voru leiðinlegir.
Þessi leiðindi voru leyndardómurinn, sem Ásthildi
tókst svo vel að dylja fyrir umhverfi sfnu, að enginn
renndi f það grun, hversu stór hluti þau væru af Iffi
hennar. Jafnvel eiginmaður hennar hefði aldrei látið
sér detta það f hug, að kona hans væri ekki full af
áhuga og eldmóði. Kannski einmitt allra sfst
eiginmaður hennar.
Það var einn daginn, þegar Ásthildur hafði lokið
húsverkunum. Klukkan var tæplega tvö um eftirmid-
daginn, og hún hafði ekkert sérstakt að taka sér fyrir
hendur fyrr en klukkan fjögur, að hún þyrfti að fara f
innkaupaferð. Sjálfvirka þvottavélin þvoði af kappi f
kjallaranum, og myndi una sér við þá iðju næsta
klukkut fmann eða svo. Áshildur hafði ekkert sérstakt
að gera, og hana langaði ekkert að rabba við einhverja
vinkonuna.
Hún gekk meðfram bókarskapnum, og strauk
fingrinum eftir bókakjölunum. Kannski ætti hún að
fá sér eitthvað að lesa til að drepa tfmann.
Það var þá, sem hún rakst á bókina.
Þetta var þunn og lftið áberandi bók, sem hún fékk f
jólagjöf á sfðustu jólum frá frænku mannsins sfns.
Þessi frænka var innsti koppur í búri f einhverju
guðspekijógasálarrannsóknarfélaginu, og hafði það
áhugamál stærst að frelsa sem flesta frá villu sfns
vegar. Bókin, sem Ásthildur fann þarna f skápnum,
hét: „Lifðu lffinu af lffi og sál — lærðu að virkja innri
orku“ og var skrifuð af einhverjum vesturaustur-
landagúrújóga, sem rakaði saman peningum um ger-
vallan hinn siðmenntaða heim með speki sinni og
heilagleik. Ásthildur hafði tekið þessari gjöf fagnandi
(„Guð, þú veist ekki, hvað mig hefur alltaf langað til
að kynna mér þessa speki, en ég hef bara aldrei vitað
hvað ég átti að lesa“), og stungið bókinni sfðan
snyrtilega inn f bókaskápinn án þess svo mikið sem
láta sér detta það f hug að lfta f hana. Nú greip hún
hana aftur á móti af einhverri rælni, settist í góðan
stól, kom sér þægilega fyrir og opnaði á sfðu 5, þar
sem lesmálið byrjaði.
t fyrsta skipti á sinni búskapartfð hengdi Ásthildur
ekki upp þvottinn, áður en hún fór og keypti f matinn.
Hún hafði heldur ekki lokið öllum innkaupum
klukkan tuttugu mfnútur yfir f jögur, eins og venju-
Iega. Hún var djúpt sokkin f hugleiðslu.
Fyrsti kaflinn f bókinni góðu var helgaður efninu
„að finna sjálfan sig“. Þessi kafli var að þvf leyti
frábrugðinn öðrum skrifum um það efni, að í stað
heilmikils froðusnakks um efnið, voru tuttuguogfjór-
ar mjög einfaldar leiðbeiningar um hvernig skyldi
fara að þvf að finna sjálfan sig. Jafnvel þriggja ára
börn eða fólk með stórlega skerta greind hefði getað
fylgt þessum leiðbeiningum. Og það var ekkert að
greind Ásthildar.
Það má kannski halda því fram, að það hafi síður en
svo verið nokkuð að greind Ásthildar, þvf á rúmum
tveim tfmum hafði hún komist f beint samband við
guðdóminn, fengið hugljómun og fundið sjálfa sig.
Ilún var minjagripaverslun.
Nánar tiltekið var hún tveggja herbergja húsnæði
með f jöldanum öilum af hillum, þar sem var snyrti-
lega raðað upp minningum, hugsunum, draumum,
skoðunum, hugdettum, atvikum og fleiru f þeim dúr.
Um minjagripaverslunina Ásthildi gengu svo vinir og
kunningjar, ættingjar og ókunnugir og tóku eitthvað
úr hillunum. Sumir létu eitthvað f staðinn, aðrir
ekkert. t fremra herberginu gat hver sem er gengið
um, en það innra var lokað öllum nema nánustu
ættingjum, enda voru þar viðkvæmustu munirnír. Það
var oft f jölmennt f minjagripaversluninni Ásthildi.
Konur, sem ekki voru gæddar sama sálarstyrk og
Ásthildur hefðu látið bugast við þessa uppgötvun, og
jafnvel látið eftir sér stutt en ákaft móðursýkiskast.
Ásthildur gerði ekkert slfkt. Hún sat hins vegar f tíu
mfnútur eða svo á valdi þögullar örvæntingar. Sfðan
ákvað hún að gera eitthvað f málunum. Hver kærir sig
svo sem um að vera minjagripaverslun.
Ásthildur lokaði bókinni ákveðin á svip, og einsetti
sér að Ifta f hana aftur við betra tækifæri. Hún klæddi
sig f kápu, og snyrti sig örlftið, og fór sfðan og keypti í
matinn.
Það var enginn veislumatur þetta kvöfd. Ásthildur
bar á borð fiskbollur f tómat (úr dós), og svaraði
undrandi augnaráði manns sfns með blfðu brosi og:
„Minnir þetta þig ekki á þegar við vorum að byrja
að búa, elskan?"
Þegar bóndi hennar brosti, og játti þvf, þá hugsaði
Ásthildur með sér:
„Þriðja hilla að neðan næst dyrunum, fyrstu hjú-
skapardagar.“
Þvf hún hafði góða athyglisgáfu, og hafði tekið vel
eftir allri tilhögun f búðinni. Sér.
Eftir matinn safnaði hún saman diskunum, skolaði
af þeim f eldhúsvaskinum, og stakk þeim f uppþvotta-
vélina. Það var sérlega spennandi kafli í framhalds-
myndaflokknum um Ónýtu Ashtone Skipabræðurna
þetta kvöld, svo öllum frekari aðgerðum var slegið á
frest.
Næstu daga Iauk Ásthildur við að lesa bókina góðu,
og fann hjá sér talsvert mikla dulræna hæfileika, sem
hún hafði ekki áður rennt grun f að hún hefði. Hún
fór margar ferðir í bókaversianir borgarinnar, sem
hún var þó annars ekki vön að gera nema rétt fyrir jól,
og viðaði að sér ýmsum bókum um dulræn efni á þeim
tungumálum, sem hún gat lesið. Aðallega voru þessar
bækur þó á ensku, þvf það var mest úrvalið á þeirri
tungu, hvað svo sem því olli. Fyrst f stað las hún
aðallega fræðibækur, svo sem „The Occult — Science
or Superstition)" og „Behind the Misty Curtain", en
sfðar hrifu huga hennar bækur, sem f jölluðu meira
um ýmsar sérgreinar, svo sem „Black Magic for the
Beginner", „Make Your Own Spells", og „Witchcraft
Made Easy“. Og þá var brautin mörkuð.
Ásthildur hreifst mikið af þessum nýju og henni
áður óþekktu vfsindum. Hún sá þarna þá möguleika,
sem hún hafði svo lengi leitað eftir, að geta gert Iffið
innihaldsrfkara — meira spennandi. Það var henni þó
til nokkurs ama, að erfitt var að krækja f flest þau
efni, sem þurfti við hina ýmsu galdra. Þulurnar voru
auðveldari viðfangs. A yngri árum hafði Asthildur
skemmt sér við að þýða kvæði merkra erlendra skálda
yfir á fslensku. Sú leikni, sem hún hafði náð f þeim
efnum kom henni nú til góða við galdraþulurnar. En
kryddjurtir þær, sem þurfti að brenna, fengust fæstar
nema f litlum baukum, snyrtilega muldar niður og
tilbúnar til að strá á matinn, og sumar hverjar fengust
alls ekki. Og það reyndist henni til dæmis gersamlega
ómögulegt, að hafa upp á nothæfu sverði eða krystal-
kúlu, hversu mikið sem hún reyndi til þess.
Það skyldi þó enginn halda, að Ásthildur hafi verið
komin það langt á galdrabrautinni, að hún hafi fengið
sér svartan kött til að ganga með á öxlinni, eða að hún
hafi leitað dauðaleit að hreinni mey til að taka henni
blóð. Nei, Ásthildur hafði flekklausa framkomu, og
fannst mikill sóðaskapur að köttum. Það hvarflaði
ekki einu sinni að henni að fá sér kött. Og ekki var
hún það bjartsýn, að henni dytti f hug að spyrjast
fyrir um leðurblökuvængi eða önnur slfk efni.
Hugur hennar beindist aðallega að þeim litlu göldr-
um, þar sem nægði að brenna kertum og jurtum, og
fara með þulur. Það getur vissulega alltaf komið sér
vel fyrir húsmóður að hafa smávegis aukatekjur, sem
eiginmaðurinn veit ekki af og hvern langar ekki að
geta skyggnst svolftið inn f framtíðina? Það er heldur
ekki að vita, nema einhvern tfma komi sér vel að geta
haft hendur f hári þjófs, eða losað sig við viðhald
eiginmannsins, ef hún fer að hafa of mikil ftök f lffi
hans. Og fyndist ekki öllum konum gaman að daðra
svolftið við unga laglega manninn f kjötinu, og jafnvel
fá hann til að taka frá handa sér bestu bitana? Jú,
vissulega má nota galdra til að gera hversdagslffið
svolftið meira spennandí.
Ásthildur fór hægt af stað, las sér til og gerði litla
galdra til að byrja með. Hún notaði sér það kertaúr-
val, sem verslanir borgarinnar hafa upp á að bjóða, og
brenndi skyldurækin réttum kertum á réttum dögum
— rauðum kertum á þriðjudögum fyrir Mars, silfur-
litum miðvikudagskertum fyrir Merkúrus, og fjólu-