Lesbók Morgunblaðsins - 13.06.1976, Blaðsíða 9

LJÖÐRÆN LITAVERÖLD
Georges Mathieu og Hans Hartung, kynntu vinnubrögð tassista mjög vel. Hér er mynd
eftir Arus Hartung sem ber hið látlausa nafn „Málverk" og er máluð 1966.
aralistinni og verið þeim mynd-
stíl trúr er hann mótaði á stríðs-
árunum og hefur gert hann
einn af hinum stóru i franski
nýlist eftirstríðsáranna.
Gerhard Schneider er með
ólíkindum hlédrægur maður og
það fer lítið fyrir honum og
upplýsingar liggja sannarlega
ekki á lausu um þennan málara
jafnvel ekki í uppsláttarbókum
þar sem félagar hans eru þó vel
kynntir og hann hefur vissu-
lega ekki tamiðsér neinn
hávaða um persónu sína og
list. Hann vann í kyrrþey að list
sinni og hélt ekki einu sinni
einkasýningu í 27 ár eða frá
1 920— 1 947 en lét loks til
leiðast að sýna í Galerie Conti
1 947 og vakti sú sýning mikla
athygli og Ijóst var að hér hafði
komið fram nýr og eftirtektar-
verður fulltrúi Ijóðræns mynd-
stíls sem líka er stundum
nefndur tassismi (slettulist).
Kveikjuna að myndstil
Schneiders er að finna í hinum
munaðarfullu og litaglöðu mál-
urum Parísarskólans svo sem
Pascin, van Dongen, Kisling og
Soutine. Þetta voru málararað
skapi Schneiders og hann heill-
aðist af hinu sérkennilega and-
rúmslofti i málarahverfum
Parísarborgar og gerðist fljót-
lega franskur ríkisborgari. Eins
og flestir ef ekki allir góðir
málarar af kynslóð Schneiders
málaði hann í upphafi hlutlægt
en nálgaðist smátt og smátt hið
óhlutbundna svið og hverfur úr
i stíl í anda Kandinskys og
Delaunays og á striðsárunum
er hann gat málað óhultur þrátt
fyrir hersetu landsins og illvilja
hernámsliðsins í garð allra ný-
lista þróaSi hann sína sérstöku
myndlist og var kominn á þá
skoðun að, „frjáls, tilfinninga-
leg og skynræn vinnubrögð
væri það eina er hentaði sér”
A sýningu mynda Schneiders
að Kjarvalsstöðum fáum við
einungis að kynnast vinnu-
brögðum hans frá árunum
1 960— 1 970 og er þetta
þannig engin yfirlitssýning á
æviverki þessa málara en vera
má að fram komi einhver
ákveðin þróun þvi að Schneid-
er er enn i fullu fjöri þrátt fyrir
háan aldur og mundar ótrauður
pentskúf sinn og heldur sýn-
ingará a.m.k. tveggja ára tíma-
bili og hefur gert síðan 1 947
en hann hefur allar götur frá
því ári verið eftirsóttur af sýn-
ingarsölum á meginlandinu og
þá helzt i Frakklandi þar sem
hann er i miklu áliti.
Gerhard Schneider var ekki
blindur fyrir því sem var að
gerast í amerískri list fjórða
áratugarins er menn eins og
Jackson Polloch, Franz Kline
og de Kooning slettu litunum i
gríð og erg yfir myndflötin á
allan mögulegan hátt. Vinnu-
brögð hans geta stundum
minnt á sitthvað úr list þessara
Ameríkana og um leið á ýmis-
legt úr list franskra skoðana-
bræðra hans en þó eru myndir
hans fyrir margt mjög persónu-
legar og þær bera sannarlega
ekki svip hins hlédræga per-
sónuleika nema vera kynni til-
hneiging hans til að nota dökka
litatóna. Hér eru það hinir stóru
og umbúðalausu fletir sem eru
allsráðandi, hratt og frjálslega
settir á léreftið og ekki tvínónað
við neitt og hin persónulegu
vinnubrögð gefa til kynna að
hér fer maður sem hefur f ullt
vald yfir list sinni og að það
sem virkar vilviljunarkennt á
ýmsa er í raun og veru afrakst-
ur áralangrar baráttu við liti og
form.
Vinnubrögð sem Schneiders
þekkjum við i myndum íslend-
inga svo sem fyrri myndum
Eiriks Smith og Valtýs Péturs-
sonarog sumum myndum
Kristjáns Davíðssonar og gætir
áhrifa þeirra í myndum margra
fleiri listamanna að óliku upp-
lagi.
Myndirnar hér á síðunum
eru mjög einkennandi fyrir list
Gerhards Schneiders og til
þess að kynna hina sérstöku
stefnu sem hann erfulltrúi fyrir
læt ég fylgja nokkrar myndir
eftir félaga hans og skoðana-
bræður þá Hans Hartung,
Pierre Soulages og Georges
Mathieu en þær túlka allar ólík
persónueinkenni innan sama
isma i listinni, sem bæði hefur
verið nefndur Ijóðrænn og kalli-
grafisk abstraksjón auk þess að
vera skyldur tassismanum.
Gerhard Schneider: Akríl pappír 1975.
(