Lesbók Morgunblaðsins - 19.09.1976, Blaðsíða 4
Frá höfninni f Bolungarvfk. Óshlíð f baksýn
Á BOLUN'
Barátta við náttúru-
öflin og ríkisvaldið
Götumynd frá hafnarsvæöinu f Bolungarvfk. Hér er allt hreint og öllu vel við haldið.
Svipast um á
Bolungarvík og
rætt við heima-
menn þar
Eftir Huldu
Valtýsdóttur
„Bolungarvfk er elzta verstöö
sem um getur f fslenzkum heim-
ildum, þvf svo segir f Landnámu:
„Þurfður sundafyilir og Völu-
Steinn sonur hennar fór af Há-
logalandi til Islands og nam Bol-
ungarvfk og bjuggu f Vatnsnesi.
Hún var þvf kölluð sundafyllir og
hún seiddi til þess f hallæri á
Hálogalandi, að hvert sund var
fullt af fiskum. Hún setti og Kvf-
armið á fsafjarðardjúpi og tók til
á kollótta af hverjum bónda f
lsafirði“.“
Þetta segir okkur Benedikt Þ.
Benediktsson vélstjóri f rafstöð
þeirra Bolvfkinga innst f Syðri-
dal, sem er einn af dölunum upp
af Bolungarvík. Afl sitt fær stöð-
in úr Fossá, en skammt fyrir neð-
an rennur f hana önnur á, sem
heitir Tröllá. Tröllá heitir hún
ekki vegna þess að hún sé trölls-
leg, þvf hún er fremur vinaleg,
heldur vegna þess að hún kemur
úr Tröflagili.
Við sitjum í biióskaparveðri á
grasbala við rafstöðina og Bene-
dikt fræðir okkur um upphaf bú-
setu í Bolungarvík.
„Fróðir menn segja, að Völu-
Steinn sonur Þuríðar hafi verið
barn að aldri, þegar hún kom til
Islands, vegna þess að í Land-
námu segir: „nam land“, þ.e. hún
nam land, og síðar: „og bjuggu",
og þá átt við mæðginin bæði.
Synir Völu-Steins voru þeir ög-
mundur og Egill, segir siðar, en
Völu-Steini vill prófessor Sigurð-
ur Nordal eigna frægasta kvæði
Norðurlanda, Völuspá, og færir
að því skemmtileg og gild rök f
ritgerð, sem birtist fyrst I Iðunni
árið 1924 og síðar í Aföngum II
sem út kom 1944.“
Það er ekki litils virði fyrir Bol-
víkinga að eiga þessi mæðgin að,
völvuna og seiðkonuna, sem þjóð-
sagan segir að orðið hafi að steini
i austanverðri Óshlíð (klettur þar
heitir Þurfður) og son hennar
Völu-Stein.
Benedikt heldur áfram:
„Og Bolungarvík kemur víðar
við sögu í fornbókmenntum okk-
ar. Þangað var för Þormóðar
Bersasonar heitið og skyldi hann
sækja fisk, sem faðir hans átti
þar, þegar hann lenti hjá mæðg-
unum f Arnardal. Hann sendi
förunauta sfna til að ljúka erind-
inu f Bolungarvík, en ákvað sjálf-
ur að bíða þeirra f Arnardal í
góðu yfirlæti á meðan. Þar orti
hann Kolbrúnarljóð sitt til heima-
sætunnar, Þorbjargar Kolbrúnar,
sem varð honum örlagarfkt.
Kvíarmið er einnig nefnt í
Sturlungu því þar segir að árið
1236 „horfði til landauðnar í ísa-
firði áður fiskur gekk upp á Kví-
armið".
Inndjúpsmenn leituðu til
Þurfðar vegna bjargarskorts (sbr.
árið 1236). Hún leigði þeim að-
stöðu til sjósóknar frá Bolungar-
vík, en setti það skilyrði, að þeir
sæktu ekki lengra út en á Kvfar-
mið. Hún var því fyrsta slysa-
varnakona á Islandi.
Þetta mið hefur löngum verið
fiskisælt, þótt fiskur gengi ekki f
Djúpið, gekk hann á Kvfarmið,