Lesbók Morgunblaðsins - 19.09.1976, Blaðsíða 12

Dúkskurðarmynd eftir Árna Elfar.
DJÚP-
MIDUM
Smösaga eftir Arthur J. Clarke
Það var morðinKÍ á miðunum.
Þyrla staðsctt 500 milur undan
Grænlandi sá risaskrokkinn lita
hafið rautt á stóru svæði. Fáum
sekúndum síðar hafði varnarliðið
tekið til starfa; menn reiknuðu út
hringi og hreyfanlega sveipi á
Norður-Atlanzhafskortinu —Don
Buriey var enn að nudda stírurn-
ar úr augunum, þegar hann seif>
hljóðlega niður á tuttugu og
fjögurra faðma dýpi.
Græna ljósmynstrið á sjánni
var iýsandi öryggistákn. Meðan
mynstrið hélzt óbreytt, meðan
hvergi sást rauður depill, var allt
í bezta lagi með Don og litla farió
hans. Loft — eldsneyti — orka —
voru þríveldi lífs hans. Ef eitt-
hvert þeirra brygðist hlaut hann
að sökkva i stálkistunni niður i
botnleðju sjávarins eins og
Johnnie Tyndall hafði gert í
fyrra. En Don huggaði sig við því,
að litlar líkur væru á að svo færi.
Slysin. sem menn sáu fyrir gerð-
ust sjaldnast.
Hann laut yfir litla mælaborðið
og talaði inn í magnarann. Kaf-
hótur 5 var enn nægilega nálægt
móðurskipinu til að útvarpið
drægi alla leið. en bráðlega yrði
hann að skipta yfir á hljóðbylgj-
ur.
..Stefna 255. hraði 50 hnútar.
dýpt 20 faðmar, ratsjá full-
komin. .. Aætluð sigling til skot-
svæðis 70 minútur. Ilef samband
með tveggja mínútna bil. Þetta er
allt. .. Ut." ■
Svarið, sem var heldur daufara
kom um hæl frá Herman Mel-
ville.
„Skilaboð meðtekin og skilin.
Góöa veiði. Hvað með hundana?"
Don japlaði hugsandi á neðri
vörinni. Ef til vill yrði hann einn
um þetta verk. Hann hafði ekki
hugmynd um, hvar Benj og Susan
voru á svæðinu umhverfis hann.
Þau myndu elta hann, ef hann
gæfi þeim merki, en þau syntu
ekki jafnhratt og gátu þvi ekki
fylgt honum eftir. Svo gat hent
sig, að hann ætti í höggi við heila
torfu háhyrninga og hann vildi
sízt af öllu að neitt kæmi fyrir
þrauttamda höfrungana. Þetta
var bæði heilbrigð skynsemi og
rétt hegðun. Svo þótti honum líka
vænt um Susan og Benj.
„Það er of langt til þeirra og ég
veit ekki, hvað fram undan er,‘‘
svaraði hann. „Það getur verið að
ég flauti á þau, ef þau eru nálægt
staðnum, þegar ég kem þangað.
Don heyrði naumast svarið frá
móðurskipinu og slökkti á útvarp-
inu. Það var kominn timi til að
líta i kringum sig.
Hann minnkaði bírtuna í stjórn-
klefanum til að sjá betur á útlits-
skerminn, setti útsýnisgleraugun
á sig og pírði augunum út i haf-
djúpið. Á slíkum stundum fannst
Don hann goðum líkur, hann réði
með höndunum yfir hafsvæði
mcó 20 milna radius og hann sá
öhindrað niður í ókunnuð lönd,
þrjú þúsund föömum undir sér.
Ósýnilegur hljóðgeisli skimaði
um veröldina, sem hann flaut í,
leitaði að vini og óvini í hinu
eilífa myrkri, sem engin birtagat
rofið. Mynstur hljóðlausra öskra,
sem voru of há til þess að leður-
blökur gætu greint þau, en þær
fundu upp ratsjána milljón árum
á undan manninum, þutu um nótt
sjávarins; dauft bergmál birtist
eins og blágrænir deplar á
skerminum.
Don gat lesið boðin áreynslu-
laust eftir langa æfingu. Þúsund
letum neðar og nær upp að kaf-
bátnum var teppi lifsins, sem
þakti hálfan heiminn. Sokkinn
akur hafsins, sem reis og hneig
með skini sólarinnar og hélt sig
sífellt á mörkum myrkursins. En
hafdjúpin sjálf voru ekki hans
mál. Hjarðirnar. sem hann gætti
og óvinirnir, sem ofsóttu þær,
héldu sig ofar í sjónum.
Don kveikti á dýptarveljaran-
og rats.iánni beindi liann
lárétt. Glitrandi bergmálið frá
undirdjúpunum hvarf, en hann sá
greinilegar, hvað var framundan
og nær yfirborðinu. Bjarta skýið
framar var fiskiganga; hann velti
þvi fyrirsér, hvort aðalstöðvarnar
vissu um hana og skráði hana í
leiðarbókina. Stærri og ein-
angraðari deplar voru utan við
gönguna, ránfiskar, sem eltu
hjörðina til að tryggja, að hið
eilffa hjól lífs og dauða héldi
áfram að snúast. En þessi barátta
kom Don ekkert við. Hann var á
höttunum eftir stærri bráð.
Kafbátur 5 stefndi til vesturs,
stálnál, sem var hraðgengari og
hættulegri en nokkur önnur
sjávarskepna. Litli klefinn, sem
var aðeins lýstur upp með Ijós-
blikunum á mælaborðinu, skalf af
orku, þegar vélarnar knúðu hann
áfram. Don leit á kortið og braut
heilann um, hvar óvinirnir hefðu
komist í gegn núna. Rafsviðin,
sem knúin voru orkuvélum með
vissum millibilum gátu ekki alltaf
haldíó aftur af hundruðum
skrímsla undirdjúpanna. Þeir
höfðu líka lært af reynslunni.
Þegar hliðin voru opnuð laumuö-
ust þeir stundum inn, réðust á
hvalina og ollu hörmungum áður
en þeir fundust.
Það heyrðist í langsendinum og
Don skipti yfir á ritsíma. Það var
ekki heppilegt að reyna að tala
saman með hátíðnitæki og því
voru menn aftur farnir og nota
ritsímatæknina. Don hafi aldrei
lært að lesa Morsemerki, en þess
þurfti heldur ekki, því að borðinn
streymdi úrvélinni.
ÞYRLA TILKYNNIR HJÖRÐ
50—100 HVALA Á LEIÐINNI 95
GRÁÐUR SVÆÐI X186475 Y
438034 STOP HÁMARKSHARÐI
STOP MELVILLE UT.
Don hóf að stimpla hnattstöð-
una inn á tölvuna, en sá fljótlega,
að þess gerðist ekki þörf. Yzt á
ratsjárskerminum sá hann daufar
stjörnur birtast. Hann breytti
lítillega um stefnu og jók hraðann
i áttina til hjarðarinnar, sem
nálgaðist óðum.
Þyrlan hafði á réttu að standa;
þeir þutu áfram. Don fann til
vaxandi æsings, þvi að þetta gat
bent til þess að þeir væru á flótta
með háhyrninga á eftir sér. Með
þessum hraða myndi hann ná
þeim innan fimm mínútna Hann
slökktí á vélinni og fann vatns-
mótsstöðuna stöðva farið.
Don Burley, stálbrynjaður ridd-
ari, sat í lítt lýstum klefa sínum á
fimmtíu feta dýpi undir giltrandi
öldum Atlanzhafsins og reyndi
vopn sin áður en bardaginn
hæfist. Þannig hugsanir flugu oft
um huga hans meðan hann beið
átakanna. Hann fann til skyld-
leika meó öllum hjarðmönnum,
sem gætt höfðu hjarða sinna frá
ómuna tíð. Hann var Davið i forn-
um hæðum Palestínu biðandi
eftir fjallaljónum, sem herjuðu á
kindur föður hans. En nær hans
tima og líkari honum í anda voru
mennirnir, sem gætt höfðu hjarð-
anna á sléttum Ameriku fyrir
fáeinum mannsævum. Þeir hefóu
skilið starf hans, þó að tæki hans
hefðu verið þeim óskiljanleg
undur. Mynstrið var hið sama;
aðeins hlutföllin höfðu breytzt.
Breytingin var sú, að gripir Dons
voru nær hundrað tonn og á beit á
endalausum gresjum sjávarins.
Hjörðin var innan við tvær
mílur frá kafbátnum og Don leit á
ratsjána til að sjá lengra frá sér.
Myndin á skerminum líktist blæ-
vængi, þegar geislinn breiddist út
til hliðanna og nú gat hann talið
hvern einasta hval og gert sér
grein fyrir stærð hópsins. Hann
hóf að leita þeirra, sem dregist
höfðu aftur úr eins og þaulvönum
hirði sæmdi.
Don gat aldrei útskýrt, hvað það
var, sem vakti strax athygli hans á
bergmálunum fjórum, sem komu
syðst úr hópnum. Að visu voru
þau rétt utan við aðalhópinn, en
það voru fleiri, sem dregist höfðu
aftur úr. Þetta er eins og sjötta
skilningarvitið, sem sumir öðlast,
ef þeir horfa nægilega lengi á
ratsjá — einskonar hugboð, sem
gerir honum unnt að skilja meira
af hreyfanlegum deplum, en
hann ætti að gera með réttu. Án
þess að hugsa kveikti Don á vél-
inni. Kafbátur 5 var rétt að leggja
af stað, þegar þrisvar var barið
málmkenndum höggum á farið
eins og einhver væri að banka á
útihurðina og vildi komast inn.
„Ja, hérna,“ sagði Don. „Hvern-
ig komust þið hingað?“ Hann
þurfti ekki að kveikja á sjónvarp-