Lesbók Morgunblaðsins - 12.02.1978, Síða 9

segir ritstjórinn, Jökull Pétursson, i
grein um Einar Jónsson:
„Enda þótt Einar stundaði atvinnu
sína, húsamálunina, af elju og áhuga,
leitaði hugurinn stöðugt til hins list-
ræna. Hann notaði sem sagt hvert
tækifæri, sem gafst, til þess að teikna
og mála myndir. Hefur Ingibjörg
kona hans sagt mér, að á vorin og
sumrin hafi hann að loknum kvöld-
verði verið þotinn eitthvað út, ýmist
upp að Skólavörðunni gömlu eða
niður að sjó, til þess að teikna eða
mála. Oft kom það fyrir á laugardags-
kvöldum að Einar tók málaragrindina
og litakassann á bak sér, snaraðist á
bak reiðhjóli sinu og hjólaði til Þing-
valla og síðan heim aftur næsta
kvöld.
Árið 1 920 var Eina að mála austur
við Geysi, vegna fyrirhugaðrar kon-
ungskomu næsta ár. Rannsakaði
hann þá mikið leirinn þar í kring og
hafði heim með sér nær því 20
mismunandi litategundir. Leir þenn-
an malaði hann síðan með mjög
frumstæðum tækjum, hrærði hann út
í olíu og gerði sýnishorn af öllum
litunum á plötu, sem enn mun vera til
í fórum Ingibjargar konu hans. Það
sem fyrir Einari.vakti með þessu, var
að reyna hvort ekki mætti nota is-
lenzkan leir til málningargerðar.
Hann málaði einnig nokkrar vatnslita-
myndir úr íslenzkum leir, sem hann
fann bæði við Geysi og eins í Norður-
landi".
Einar Jónsson málari andaðist 5.
nóv. 1922, 59 ára að aldri. Kona
hans, Ingibjörg Gunnarsdóttir, lifði til
ársins 1 962. Hún varð 89 ára.
Hagmælska
Eins og fram kom í Sögu Eldeyjar-
Hjalta, var Einar „mjög hneigður fyris
skáldskap og dável hagmæltur".
Hinu síðasttalda til sannindamerkis
skal brugðið á það ráð að birta nokkur
dæmi um visnagerð hans.
Fyrsta vísan snertir starf Einars sem
leikhúsmanns.
Við málun leiktjalds
Til að binda endi á
allt, sem myndartrega,
Fjalla-Eyvindur fjöllin á
flýði skyndilega.
Næst er siglingavísa, sem fjallar
um nafnkenndan formann, Ólaf
Gunnlaugsson:
Hrannir trylltust hvals um braut,
hvítan faldinn skóku.
Fram úr öllum öðrum þraut
Ólafur á Jóku.
Önnur siglingavísa er liklega
austan úr Vík. Til þess bendir þriðja
hendingin, sem getur átt við Reynis-
dranga.
U ndir söng í rá og röng,
Rumdu göngin löngu.
Ut hjá dröngum fengu föng
og færðu svöngu Möngu.
Einar var hvellfljótur að kasta fram
stöku af ákveðnu tilefni eða umtali í
daglega lífinu. Urðu þá til margar
græskulausar kímnivísur, sumar
kannski helzt til lausar við blygðunar-
semi. Hér er ein af þvi tagi, en þó
ekki svæsin. Hún mun hafa verið
gerð á trésmíðaverkstæði Eyvindar
Árnasonar, en þar var þá smiður, setn
Jón Setberg hét. Hann gekk í augu á
kvenþjóðinni og var sjálfur nokkuð
upp á kvennhöndina að þvi er sagt
var. Menn göntuðust yfir þessu þarna
á verkstæðinu. Einar kvað i einni
svipan:
Mörg hefur bæjarbrúðurin
bóndanum valdið tjóni
og fengið efni í soninn sinn
i Setbergi hjá Jóni.
Einar hafði mikið dálæti á Síðunni,
ei“« þar dvaldi hann um skeið við
skreytingu Prestbakkakirkju o.fl.
Hann lýsir staðháttum þar í nokkrum
visum.
Á Kirkjubæjarklaustri
Á Kirkjubæjarklaustri
eru klettarog mosató,
áin í ótal bugðum
ofan rennur i sjó.
Einar Jónsson
frá Fossi
var bróðir
Eldeyjar-Hjalta
og gerðist
í tómstundum
einn af braut-
ryðjendum
íslenzkrar
myndlistar.
Hefur það vart
verið metið sem
skyldi. Hann
var leiktjalda-
málari nyðra
og syðra og
hann gerði
merkilegar
tilraunir með
að búa til
liti úr íslenzkum
leir. Einar hefur
verið róman-
tízkur málari.
Viðfangsefni
hans var landið
og hafið í bláma
fjarlægðarinnar.
Austur með öllum sjónum
er eintóm vatnagljá,
álar, sýki og sandar; —
svo kemur Skeiðará.
Sjá nœstu I
síðu