Lesbók Morgunblaðsins - 11.06.1978, Page 15

hugskoti
Wood«
/llra
• SUO KLÆODi ÉG KfZAKKANA t' Rt-GN-
FÖT OG STtGOÉL. OG pEGAK pOt' i/AK
Lnx’m P/&A/DI £.HMpú •
ée B/RGÐ/ /H'G UKA UPP AF S//DUKSO&U. UÖRUM íG/FfZ OGt éPAG UAR ENG/N STDRÚTSALA 'a PÓSAMAT AUGLÝSr. _j ^ ... ...
JSfl
/EG HE.LD X
fíÐ £G SE A£> '
fARA yF/KOM-
'hafðu
S.NGAR
'fíH/GGJUH
WOODY ALLEN
Þá var Norðurland veitandi
Framhald af bls. 10
til þess aö hlýða á einhvern úr sínumhópi
flytja erindi um skyldur, erfiðleika og
hvatningar prestsembættisins, mundi
slíkt eðlilega brýna þá um að leggja sig
fram, viðhalda í hugskoti þeirra íifandi
tilfinningu fyrir þeirri ægilegu ábyrgð, er
þeir hafa tekið á sig með köllun sinni, og
verða til þess að hver og einn gerði sitt
ítrasta fyrir söfnuð sinn.“
Tilraun til
kirkjulegrar vakningar
Draumur þessi varð að veruleika
dagana 8. og 9. júní 1898 á Sauðárkróki.
Þá stofnuðu norðlenzkir prestar félags-
samtök sín. Sigurbjörn Einarsson biskup
tilfærir þessi orð Hendersons í afmælis-
kveðju sinni á 70 ára afmæli „Tíðinda"
(Rit félagsins III. hefti 1971), og hefur
biskupinn ætíð stutt og uppörfað félagið
í störfum þess. Ummæli Hendersons bera
ljósan vott um tildrögin að stofnun
félagsins. Ástæðan er þörf og löngun
prestanna að hittast og ræða mál sín,
sameiginleg vandamál, óskir og verkefni.
Prestastefnur undir forsæti biskup-
anna eru jafngamlar kristni þjóðar. Um
annað samkomuhald presta var ekki að
ræða. Samtök presta í Hólastifti myndast
til örvunar og eflingar andlegra mála.
Þau eru „tilraun til kirkjulegrar vakning-
ar“ — eins og séra Helgi Konráðsson
kemst að orði í afmælisgrein. Deyfðin var
mikil, minnkandi kirkjusókn og þverr-
andi altarisgöngur.
„I>ú, Guðs kennimann"
Sextán prestar mættu á Sauðárkróks-
fundinum úr Húnavatns- og Skaga-
fjarðarsýslum. í Sauðárkrókskirkju var
haldin opinber guðsþjónusta. Séra
Zóphónías Halldórsson prófastur sté í
stólinn og lagði út af orðunum: Þú Guðs
kennimann (10. passíusálmur)
Því næst söfnuðust prestar saman í
húsi sóknarprestsins séra Árna Björns-
sonar. Fyrsta umræðuefnið var um
samtök presta. Elztur þátttakenda var
séra Hjörleifur Einarsson prófastur að
Undirfelli í Vatnsdal. Það leynir sér ekki,
að hann brýtur þessa nýju leið og kemur
hugmyndinni í framkvæmd. Séra Hjör-
leifur var brennandi í anda og brautryðj-
andi á fleiri sviðum. Fyrstur íslenzkra
presta stofnsetti hann árið 1897 kristilegt
unglingafélag í söfnuði sínum. Séra
Hjörleifur valdi leið sem sýnir hvernig
ástatt var þá í kristindómsmálum. Hann
stofnaði fyrst bindindisfélag og upp úr
þvi hið kristilega unglingafélag, því að
það (bindindisfélagið) var ekki „svo
hræðilegt í augum manna sem kristilegt
unglingafélag"
Akureyrarfundurinn
Stofnun félaga fyrir hina fermdu var
eitt af dagskrármálum stofnfundarins.
Það var tímanna tákn að gestur prest-
anna á Sauðákróki var séra Friðrik
Friðriksson æskulýðsleiðtogi. Þá var
hann guðfræðinemi og þegar heillaður af
alþjóðahreyfingu K.F.U.M. Séra Friðrik
tók þátt í umræðum fundarmanna og
lagði drjúgan skerf til mála. Hálfu ári
síðar stofnaði hann K.F.U.M. í Reykjavik.
Séra Hjörleifur Einarsson boðaði til
næsta fundar að ári loknu 26. júní 1899,
á Akureyri. Þar mættu 22 prestar og
prófastar úr öllum prófastsdæmum á
Norðurlandi. Það var framhalds stofn-
fundur. Séra Matthías Jochumsson átti
uppástunguna um nafnið: „Félag presta í
hinu forna Hólastifti." í upphafi sam-
verunnar sem stóð tvo daga, predikaði
séra Jónas prófastur Jónasson frá
Hrafnagili við guðsþjónustu í Akureyrar-
kirkju (þeirri gömlu) og lagði út af
orðunum í 1. Kor. 1, 17-25 Síðan gengu
fundarmenn í samkomuhús góðtemplara
og bauð séra Matthías Jochumsson (sem
þá var senn að ljúka prestsþjónustu á
Akureyri) fundarmenn velkomna.
Endurreisn
Ilólabiskupsdæmis
Fundargerðin meö þessum útdrætti úr
ávarpi séra Matthíasar er skráð í 1. hefti
Tíðinda, sem Friðbjörn Steinsson bóksali
gaf út 1899. Þar birtast erindi, sem flutt
voru á fundinum m.a. um kröfur
nútímans til prestanna eftir séra
Zóphónías Halldórsson prófast í Viðvík.
Hann var lengi formaður prestafélagsins.
Séra Zóphónías segir í erindi sínu:
Sérhver prestur þarf að vera trúarsterkur
og glaður í lifandi von til Drottins síns,
en þó fremur öllu kærleiksríkur. Prestur-
inn þarf að vera fremur öðrum lærður og
upplýstur maður. Því meira, sem fólkið
menntast, því meira þarf presturinn að
menntast. Guðs orð þarf ætíð að koma frá
hjartanu, en ég bæti við. Það þarf að
koma frá heitu trúuðu og mannelskufullu
hjarta, sem finnur til og sem virðir og
elskar áheyrendurna sem Guðs börn og
erfingja eilífs lífs.
Engin tök eru á að gera 80 ára sögu
félagsins skil í fátæklegum orðum og
stuttri blaðagrein. Stundum lá starf
félagsins niðri, en svo var þráðurinn
tekinn upp að nýju og hafizt handa. Eitt
af höfuðstefnumálum félagsins er endur-
reisn biskupsstóls norðan lands eins og
glöggt hefur komið í ljós í samþykktum
á aðalfundum. í þriðju grein laganna
stendur: „Sérstaklega telur félagið það
tilgang sinn að vinna að endurreisn
fullkomins biskupsstóls á Norðurlandi.“
Nú liggur fyrir á alþingi frumvarp um
þetta efni, sem Ólafur Jóhannesson
dóms- og kirkjumálaráðherra hefur flutt.
Kristilegur lýðskóli
Þá hefur hugsjónin >um kristilegan
lýðskóla á Hólum í Hjaltadal hlotið
byrsæld og brautargengi, einkum eftir að
Guðrún Þ. Björnsdóttir stofnaði sjóð 1969
skólahugsjóninni til fulltingis. Nemur sá
sjóður nú taéplega einni milljón króna.
Prestafélagið hefir látið æskulýðsmál til
sín taka. Á aðalfundinum 1959 tók
þáverandi formaður félagsins séra Sig-
urður Stefánsson vígslubiskup á dagskrá
stofnun sambands æskulýðsfélaga. Til-
laga séra Sigurðar var, að sambandið
næði yfir allt Hólastifti, og var hún
samþykkt samhljóða. Þannig var æsku-
lýössamband kirkjunnar í Hólastifti
stofnað. Það byggði sUmarbúðirnar við
Vestmannsvatn í Aðaldal, en þær hafa
eins og kunnugt er orðið börnum og
æskulýð til mikillar blessunar.
I stjórn prestafélagsins eiga sæti
prófastar á Norðurlandi og vígslubiskup.
Hefur það lengi veriö hefð, að stjórnin
væri þannig skipuð. Aðalfundir félagsins
eru annað hvort ár. (Árið, sem ártalið er
stök tala) Séra Matthías „skírði" félagið
því nafni, sem það bér í dag. Þjóðskáldið
kæra orti dýrðlegt söngljóð (Cantate),
sem heitir Hólastifti, og birtist í 1. hefti
Tíðinda.
„Guð er í oss“
Söngljóðið er stórbrotið og innblásið
söguljóð um Hólastifti, frá því að
„Hólastóll með hefð og sóma hafinn stóð“.
Séra Matthías fer þar í gegnum tíðina og
nemur staöar við merkisatburðina,
harmsefnin og gleðisöngva. Þótt niður-
læging um aldamótin sé mikil lætur
skáldpresturinn þar eigi staðar numið.
Hann horfið ódeigur fram til nýs tíma og
sér, eins og honum var tamt, sólina skína
í gegn um rofin ský:
Sé viljinn sannur og hjartað hreint
vér hræðumst ei ógnir neinar.
Guð er í oss. Vér göngum beint
svo gjörðu þeir Jesú sveinar.
Fögur er foldin!
Fram með Drottins merki!
Tindra daggir af trú og von.
Nýfædd í norðri
náðarsól ljómar
Christe, kyrje — eleyson!
„Skáld hinna háu tóna“ — sagði Davíð
frá Fagraskógi um Matthías. Gefum því
gaum, að Matthías, þetta mikla sálma-
skáld, var mikilvirkur félagi í Presta-
félagi hins forna Hólastiftis. Það leiðir
enn skýrar í ljós, hvernig hægt er að
viðhafa ummæli Þórarins skólameistara
um félagsskap þennan -aö þá varð
Norðurland veitandi í andlegu búi
þjóðarinnar. Pétur Sigurgeirsson.