Lesbók Morgunblaðsins - 30.08.1980, Blaðsíða 16

ÁSTRÍKUR OG GULLSIGÐIN
Eftír Goscinny og Uderzo. Birt i samráði við Fjölvaútgáfuna
Framhald af bls. 5
lega vakandi aö nóttu, eöa fyrir að
vera afkomandi einhvers, sem var
„óæskilegur".
Ef sjá má kenningar Khieu Samph-
ans aö baki fyrirmyndarríkis Pol Pots,
hlýtur aö mega greina mynd Maos þar
einnig, en Pol Pot lýsti hugsunum hans
sem hinni „dýrmætustu aöstoö, sem
Kína heföi veitt". Það var Mao, sem
fyrstur byggöi kommúnistíska byltingu
á bændum og vantreysti mennta-
mönnum borganna, sem sá fyrir sér
stéttlaust Kína sem taflboro samyrkju-
búa eöa sveitarfélaga, sem væru
sjáifum sér næg, sem prédikaöi, aö
rétt innrættur maöur meöal fjöldans
væri máttugri en vél (og þess vegna
var þaö kaldhæönislegt, aö þegar
Kínverjar sendu Kambódíu 200 trakt-
ora, voru þeir látnir ryöga niöur á þeim
forsendum, aö þaö væri fólk, en ekki
„jámnaut" sem væri hráefni efnahags-
byltingarinnar).
Hin fáránlega einföldun allra hluta
geröi Kambódíu aö landi glottandi
hauskúpa og broslausra eftirlifenda.
Poi Pot haföi eins og eldsnöggur
skopmyndateiknari búið til stéttlaust
kommúnistaríki á stundinni, skelfilega
mynd, sem varaöi heiminn viö eöa ætti
að vara viö vinstrisinnuöum helgibrjót-
um og niðurrifsmönnum, sem eru
óöfúsir aö kollvarpa því kerfi og þeirri
skipan, sem fyrir er, út á fræðikenning-
ar og eru reiöubúnir aö leggja framtíö
lands síns aö veöi viö tilraunir, sem
byggöar eru á einberum kennisetning-
um og neikvæðum fordómum. Khmer-
arnir voru einfaldlega sniönir þanjiig,
að þeir féllu inn í mynd Pol Pots. Þaö
hvarflaöi ekki aö honum aö auösýna
neina miskunn viö sniðið.
Pol Pot heimsótti Peking á laun
1965 og kveöst þá hafa hitt Mao
formann, en hann er sagður hafa orðið
fyrir miklum áhrifum þá af hinni
róttæku „fjórmenningaklíku" kringum
Mao, enda þekkti hann tvo þeirra. Þaö
varö svo til bjargar sambandi hans viö
Kína eftir fall klíkunnar, aö sameigin-
legir hagsmunir frá hernaðarlegu og
stjórnmálalegu sjónarmiöi gagnvart
Rússum og Vietnömum geröu þaö
nauösynlegt.
í september 1977 þóknaðist hann
svo hinum kínversku bandamönnum
sínum, sem voru mjög tortryggnir
hans garð, meö því aö lýsa því yfir, ai
Kommúnistaflokkur Kambódíu, serr
hefði veriö stofnaður 1960, vær
óháöur marx-lenínískur flokkur. Þa<
setti á hann virðulegan rétttrúnaðar
blæ, sem átti aö draga úr því óorði
sem „Þjóðbyltingarflokkur" Kambódíu
haföi getiö sér. Nafnaleikurinn var
leikinn enn einu sinni. Sagan var
skrifuö að nýju. Pol Pot flaug til Kína,
og rauöi dregillinn var tekinn fram.
Eftir aö Hanoi og Moskva höfðu
undirritaö sáttmála sín á milli 1978,
töldu Vietnamar sig í stakk búna til aö
láta til skarar skríöa gegn hinum
ofstopafullu Rauöu Khmerum. Á und-
anhaldinu brenndu Khmerarnir þær
hrísgrjónabirgðir, sem þeim tókst ekki
aö flytja meö sér til fjalla, brutu
fiskibáta og jafnvel hin einföldustu
verkfæri og skildu eftir sig land, þar
sem rtkti ótti, hungur, fár og örvænting
hryllilegrí en orð fá lýst, svo aö þaö
fjöldadráp eða þjóðarmorö, sem þeir
hófu fyrir fjórum árum, heldur áfram af
sjálfu sér meö enn meiri hraöa en fyrr.
En hinir vietnömsku innrásarmenn,
sem reyna árangurslaust aö réttlæta
villimannlega framkomu sína meö
markfausu málæöi, bera fulla ábyrgð á
þeim misþyrmingum, sem þessi þjóö
hefur oröiö og veröur aö þola. Þeir
studdu löngum Pol Pot í brjálæöi hans,
svo aö hann átti þeim aö þakka þaö
tæklfæri, sem hann fékk til aö láta þaö
af sér leiöa, sem hann gerði.
Eftir að Vietnamar settu á fót
leppstjórn sína í Phnom Penh, er
málum nú svo komið, að hann er ekki
aöeins foringi í sjáifstæöisbaráttu
þjóöarinnar í augum þeirra Rauöu
Khmera, sem enn fylgja honum, heldur
og hinn löglegi forsætisráðherra
Kambódíu í augum ríkisstjórna
víðsvegar um heiminn. Þær álykta sem
svo, að ef þær hætti aö viöurkenna
hann, séu þær aö réttlæta innrás
erlends ríkis og slíkt myndi alvarlega
veikja stööu smáríkja í heiminum. Fyrir
flestum er Pol Pot aöeins skuggi, en
hvort sem hann er maöur eða ófreskja,
þá er hann nú fyrst og fremst siöferði-
legt vandamál.
— svá — stytt úr „Observer"
©