Lesbók Morgunblaðsins - 29.08.1981, Blaðsíða 6

CZESLAW MILOSZ:
í SKOLTI LEVÍATANS
Átta Ijóö í þýöingu Jóhanns Hjálmarssonar
Czeslaw Milosz (f. 30. júní 1911) er pólskt skáld,
fékk Nóbelsverðlaun í fyrra. Hann var virkur í
andspyrnuhreyfingunni gegn Þjóðverjum, starfaöi í
utanrikísþjónustunni eftir stríð, en kaus að setjast að í
Bandarikjunum á sjötta áratugnum og kennir
bókmenntasögu við háskólann í Berkeley.
Uppgjöri sínu við kommúnismann lýsir Milosz í
bókinni Hugsun í ánauð.
Milosz er talinn hafa náö mestum árangri í
Ijóöagerð, en er einnig skáldsagnahöfundur og
atkvæöamikill ritgerðahöfundur. Ekki má gleyma
þýðingum Milosz. Hann hefur þýtt verk margra
pólskra nútímaskálda á ensku. Meðal þess helsta á
þýðingasviði sem liggur eftir Milosz er þýðing
Jobsbókar á pólsku, en biblíuefni og klassísk minni
eru áberandi í skáldskap hans.
Þýöandi
BariÖ aö dyrum
Dreymt
Fór ég húsavillt eöa í ranga götu,
kom ég að ókunnum dyrum þar sem ég var áður
[daglegur gestur?
Horföi gegnum skráargatið. Eldhúsiö: eins og
[samt öðruvísi.
Og með mér tók ég undið á kefli
band mjótt eins og skóreim:
hugsanir margra ára færðar í letur.
Ég barði aö dyrum hikandi, óviss.
Hún stóð fyrir framan mig í safrangulum kjól
söm og áður, heilsaöi brosandi, engin saknaðartár.
Og í dögun sungu blámeisurnar í sedrustrénu.
Svo fátt
Aö eilífu
Dreymt
Og að eilífu festir þennan snjó
án þess að hann leysi og tíðindalaust.
Þegar kvöldar frjósa sþor þeirra í hjarninu,
aö stundu liöinni, ári, í ríki, í héraöi.
Og að eilífu festir þetta andlit
sem regniö dynur á í sífellu.
Dropi fellur af augnhárum á varir
á auöu torgi, í framandi borg.
Vetur, nótt
Eg hef sagt fátt.
Stuttir dagar.
Stuttir dagar.
Stuttar nætur.
Stutt ár.
Ég hef sagt fátt.
Hjarta mitt er þreytt
af hrifningu,
örvæntingu,
ákefö,
von.
Ég hafnaöi í skolti Levíatans.
Nakinn lá ég á ströndum
mannauðra eyja.
Grísk andlitsmynd
Skegg mitt er þéttvaxiö, augun aö hálfu hulin
af augnlokum eins og hjá þeim sem þekkir gildi
hins sýnilega. Ég er þögull eins og sæmir
manni sem veit aö hjartað
rúmar fleira en orð. Fósturland,
heimili og stöðu hef ég yfirgefið,
ekki í auögunarskyni eöa til aö lenda í ævintýrum.
Skip heimshafanna eru mér ekki framandi.
Hversdagslegt andlit, skattheimtumanns,
kaupmanns, hermanns skilur mig ekki frá fjöldanum.
Ekki neita ég heldur aö gjalda guðunum
þaö sem þeirra er. Nýt matar míns eins og allir hinir.
Þetta nægir um sjálfan mig.
Dreymt
Löng lest stendur kyrr á stööinni og brautar-
[pallurinn er tómur.
Vetur, nótt, frostkaldur roðasleginn geimur.
Eina sem heyrist er grátur konu. Til einskis krýpur
[hún biöjandi
viö fætur liösforingja í steinfrakka.
Flótti
Dreymt
Biðsalir á vítisstöð, dragsúgur og kuldi.
Þaö er bariö, dyrnar opnast
og í þeim stendur látinn faðir minn
eins og þegar hann var ungur, fagur, elskaöur.
Hann réttir mér höndina. Ég tek til fótanna,
flý í hringstiga sem aldrei endar.
Veraldarhvalurinn hvíti
dró mig meö sér
niður í djúpin.
Og nú veit ég ekki
hvað var satt.
Hiö stóra
Hiö stóra reyndist smátt.
Fölva sló á konungsríkin eins og snjóaöi á brons.
Þaö sem olli glýju sker ekki framar í augun.
Himintungl snúast og lýsa.
Liggjandi í grasinu á bakka fljótsins
sigli ég eins og foröum bernskuskipum mínum.
Dans
Dreymt
Með mikið hvítt skegg og klæddur í grænt flauel
stjórnaöi Walt Whitman dansinum í herra-
[garöinum litla
sem var eign Emanuels Swedenborgs.
Meira aö segja ég var þar og drakk mjöö og vín.
Fyrst gengum við í hring og leiddumst
líkastir mosagrónum steinum. Síöan léku
ósýnilegar hljómsveitir hraöar og hraöar
og æöi dansins náöi tökum á okkur
og viö dönsuöum í leiðslu.
Þessi dans í senn hugarró og friöþæging
var dans glaöra kassída.
6