Lesbók Morgunblaðsins - 22.01.1983, Blaðsíða 15

bjóða
frúnni?
Þáttur úr daglega lífinu
eftir Sigrúnu Benediktsdóttur
Þaö var fyrir röskum fimm
árum, að ég flutti úr dreifbýlinu
til kaupstaðar á suð-vesturhorn-
inu. Eins og gefur að skilja hafði
þetta ýmsar breytingar í för
með sér, nýja vini og kunningja,
nýtt umhverfi og ólík viðhorf.
Það var einmitt um þetta
leyti, sem ég komst fyrst í kynni
við nýja stétt, ef svo má að orði
komast. Hér á ég við þann flokk
manna, sem hefur þá iðju, að
ganga milli húsa og bjóða til
sölu allslags vörur, happdrætt-
ismiða, ljósaperur, pottaplöntur
og hver veit hvað.
Þetta fyrirbæri var mér nokk-
ur nýjung, gamla sveitin mín
hefur líklega verið of afskekkt
til að svona kaupmennska fengi
staðið undir sér þar. Einu tilfell-
in í þessa átt held ég að hafi
verið um það bil annað hvert ár,
en þá birtust venjulega sann-
kristin heiðurshjón, þeirra er-
indi að rukka fyrir Barnablaðið
og selja bækurnar „Perlur", sem
ég hygg að fleztir kannist við.
Þar sem móðir mín var brjóst-
góð manneskja, þá átti hún
ákaflega erfitt með að neita
þessu ágæta fólki um að kaupa
af þeim bækurnar. Það mátti því
segja, að „Perlur" beinlínis
flæddu inn á heimilið með
nokkurnveginn reglubundnu
millibili annað hvert ár.
Ég var vart búin að útenda
fyrsta árið mitt í þéttbýlinu, er
mér var orðið full ljóst, að ekki
yrði hjá því komist, að breyta
verulega afstöðunni til sölu-
fólksins. Mér var víst eitthvað
líkt farið og móður minni, að ég
kunni sjaldnast vel boðnu að
neita, þess vegna var ég nú
sannarlega orðin reitunum rík-
ari, en að sama skapi fátækari af
fé. Já, það fór ekki milli mála, að
þessi útgjaldaliður var stórkost-
legur og þar sem ég hafði ekki
hug á, að fá mér vinnu utan
heimilis til að standa undir slíku
og þvílíku, þá hlaut hér að verða
breyting á.
Ég fór nú að yfirlíta varning-
inn, sem ég hafði sankað að mér
á þennan hátt og svei mér, ef
leynist nokkur nýtilegur hlutur í
öllu þessu samsafni. Þarna voru
bækur og smárit, sjálfsagt
eitthvað á þriðja tuginn, auðvit-
að gæti ég losnað við eitthvað af
þeim á næstu tombólu. Þá skal
nefna hljómplötur, bæði með
ljóðalestri, kennslu í erlendum
málum og popptónlist. Svo hafði
ég líka keypt 15 perlufestar bún-
ar til úr trékúlum, ótal plaköt,
eftirprentanir af társtokknum
börnum og fleira í þeim dúr. Þá
má ekki gleyma henni „Svörtu
Maríu“, en það var blómjurt,
sem ég keypti undir þessu heiti.
Ekki var hægt að segja, að
planta þessi bæri nafn með
rentu, því loksins þegar hún
fékkst til að blómstra, þá reynd-
ust blómin jafn gul og stjörnur
himinhvolfsins. Um síðir fékkst
þó skýring á nafngiftinni, eða
það töldu krakkarnir mínir. Ég
hafði ekki átt „Svörtu Maríu"
lengi er ég uppgötvaði, að hún
var planta eigi einsömul, á henni
var sá urmull lúsa, að hún hlaut
umsvifalaust að lifa sitt skapa-
dægur og hafna í sorptunnunni.
Þarna kom það, blómið var svo
svart af lús, að það var fáviska
að láta sér detta í hug annað en
af því væri nafnið dregið.
Nú var „Svarta Maríu“, ekki
til nema í minningunni og ég
ákveðin í að setja þak á öll út-
gjöld mín til betlara, rétt eins og
Svavar blessaður Gestsson, sem
alltaf er að rembast við að koma
þaki á vísitölubæturnar.
Ekki líða margir dagar frá
ákvörðun minni, unz ég fæ að
sanna hve haldgóð hún reynist.
Dyrabjöllunni er hringt og úti-
fyrir stendur einhver sú vesæld-
arlegasta mannpersóna, sem ég
hef augum litið. Hann lygnir aft-
ur augum eins og sauðkind, sem
er í þann veginn að renna niður
vel jórtraðri tuggu og stynur síð-
an upp: „Má bjóða frúnni bókina
Hinn glataði heimur, til styrktar
drykkjusjúkum"? Ég er næstum
viss um, að maðurinn muni
bresta í grát neiti ég boðinu, svo
ég sæki strax þessar 50 krónur,
sem upp eru settar fyrir ritsmíð-
ina og afhendi þær um leið og ég
móttek „Hinn glataða heim“.
Máltækið segir: „Hverju beini
verður að fylgja nokkuð" og hér
sannast það, því þegar ég er að
fara að kasta kveðju á vininn,
muldrar hann niður í barm sér:
„Svo er ég með hljómplötu
hérna.“ Nei, nú er nóg komið, ég
kveðst ekki hafa minnsta áhuga
á plötunni, en hann andvarpar
þungan og fer sína leið, án orða.
Nú ber fátt til tíðinda um
hríð, einungis happdrættismiðar
og þessháttar sakleysi slæðist
inn um bréfalúguna. Skyndilega
er þó friður rofinn og bón-
bjargamaður kominn á dyra-
þrepið. Eins og oft áður kemur
það í minn hlut að standa fyrir
svörum. Þessi byrjar á, að biðja
mér mikillar blessunar, kveðst
kominn til að boða nýja trú —
sína trú, jafnframt því, sem
hann sé að safna fé handa svelt-
andi meðbræðrum okkar í Afr-
íku. Hér er dálítið nýtt fyrirbæri
á ferðinni, ég verð í fyrstu hálf
klumsa við, en kveðst þó ætla að
láta mér nægja mína gömlu trú.
Hann lætur ekki slá sig útaf lag-
inu og spyr, hvort hann megi
ekki koma innfyrir og syngja
svolítið fyrir heimilisfólkið,
jafnframt því sem hann útskýri
hina nýju trú. Ég kveð ekki aðra
heima en mig eina og endurtek,
að ég sé engin manneskja til að
burðast með meira en eina trú.
Og hvað lýðnum í Afríku viðvík-
ur, þá ætla ég alveg að láta hann
liggja á milli hluta. Mér er ekki
kunnugt um, að það hafi verið
fyrir tilstilli samskota í öðrum
heimsálfum, sem við íslendingar
komumst upp úr eymdinni, sem
hér ríkti í gegnum aldir. Nú
skipast veður í lofti og í stað
blessunarorðanna ákallar trú-
boðinn Satan hástöfum, snýst
snarlega á hæli og hverfur á
braut. Ég er naumast búin að
loka hurðinni, þegar barið er
varfærnislega. Hverslags er
þetta, getur verið, að hann sé
kominn aftur? Jú, viti menn, það
er að vísu ekki sá sami, en á
tröppunum stendur engu að síð-
ur maður með lúna tösku sér í
hönd og þá þarf ekki frekari
vitna við. Nú eru síðustu leifar
þolinmæði minnar horfnar á
braut, ég ríf snarlega upp hurð-
ina, hvessi augun á manninn og
læt dæluna ganga: „Hvað á þessi
stöðugi átroðningur eiginlega að
þýða, er ekki nokkur leið, að
maður geti fengið frið fyrir betl-
urum og flökkulýð á sínu eigin
heimili?" Maðurinn starir
stjarfur á mig, en nú er ég hörð á
því að gefa ekkert eftir og held
áfram: „Já, hvort er það nú fyrir
hundavinafélagið eða svertingj-
ana?“
Nú kemst viðmælandi minn
loksins að og segir: „Heyrðu
góða, ég ætlaði bara að fá að lesa
af rafmagninu hjá þér.“ Já, fall
er oft fótum nær en hyggur, ég
verð algjörlega orðvana og
hrökklast inn án nokkurra skýr-
inga.
Svona gengur þetta, bæði í
dúr og moll, en ég er nú búin að
sjá, að við Svavar eigum það
sameiginlegt, að okkur gengur
báðum jafn illa að koma á þak-
inu — honum á vísitölubæturn-
ar, mér á útgjöldin.
Sigrún Benediktsdóttir
r

Kristjana E. Guðmundsdóttir
Tár
Þú fagra perla,
sem fellur
af mannsins sorg
og fögur glitrar
einnig við
dýpstu gleði.
Þú bætir og huggar
börnin í sveit og borg.
Björt þú fellur
af þeirra öra geði.
Lokar augum
og léttir hinn
þyngsta harm,
lúinna manna
og kvenna.
Dýrasta perla
dauðlegra manna,
dýrmæta tár.
Höfundurinn er húsmóðir og 6 barna móöir í Kópavogi og vinnur að
hluta á Bókasafni Kópavogs. Hún hefur gefið út eina ljóðabók, Ljóðnál-
ar, 1982
Arelíus Níelsson
Rödd hrópandans
Um auðnarveldin ómar raustin sterk:
„Rís upp, snú við, mín þjóð, “
sem þórgnýr fram úr þrungnu skýjaveldi
á þrumu slóð.
Hún ógnar, hræðir.
Umhverfið er dauðans kalda kverk.
Upp, fram mín þjóð, til þess, er mætir þér.
Og þú munt fá þinn dóm.
Það ekki framar aðeins verða él.
Heyr ógnar hljóm.
Þú deyrð, ef svona áfram sefur.
Þér yfir vakkar heljar blakki her.
Samt geturðu eitt. Þú iðrun heita ger,
af allri sál.
Við þröskuld stendur hann er skírir hér
við heilagt bál
og hreinsar sora úr hjarta þínu og hug
og höndum þér.
Rís upp, snú við og undir örlög þín
þig auðmjúk hneig.
Sjá, heilagt teikn, sem hefur þú ei lotið
á himni skín.
Hver krossins tákni trúr, sem helgar allt,
fær trausts og friðar notið.
15