Lesbók Morgunblaðsins - 22.01.1983, Blaðsíða 16

Krossgáta
Lesbókar
Morgunblaðsins
Lausn
á síðustu krossgátu
DReP- UR |R DÝR omi Pvríú- TA uR 5-e’ac- U«? ’-itrJj UR Ut&l
—é K £ R T A S N ’l K i R A
n AK- $£ 'A r e F 6. T A n ‘C.i **•<* Æ © u R
«»)• gi L A F A N 'O va«i> A R A N N
=> fx I A i) itíi?. Mftt-A N 1 £> U R Hár N A
4»t Lfl JlrZ
HCVT- ufi. T '0 R jr«irn PRLftt K 1 r A =«411 Kw.'A»s U B U N A R
'O L A r. snvftf BMM5. r? A £> A K «TLR BoRP' 'I L n HAÍ- DÝKIÞ U
MCO- ALfl L V F J A íria- KícúA L 1 n SöruM , lHOJo ft T L u M N
ö*-. h ÖL N A N N A <]«TU M ’A T U =Jóu>A A n Ú Ck
V'tH- 5oPI S N A F S WEMA ÍKVSI U r A N tWACÍf R A U e A N
HlT- AUW V A R N) A N N rijér Hí» 5PIL N FL ri CVOD DlKl U f? í
E ÍVNT- UH Lídi* 1 £> U N N ÍLJÚr UK. Ck T A R TuitA HLleP N 5tfi
|G#Eld 1 1,7 1 N N /. PVAL! P7 A '1 Hús- DýR T '0 R VÍN- B A
|6way N e V D D 1 Klaot u X A R N i RRb
|E4t. N i r Fyí« 'A f> U R HAfN AÐl N B 1 T A ■£> 1
/ ÍL~ j J f f .. -r m -■» • i .• * ' u SríFwA C-ieTA MALM- MR 5r,^| URO. DiTK- USTflsí Sjók^^HÁíi Ro
jLjL/ _|V|^Ti| ' v
w.
^éu- u Fta ll iuiw
fíLFAK LopaR
aiEiHig |»WNNJ KRClLÖO. fÍMWll + 1 SKJÁtFn
Kdóri V íð
Hat- úola VE«K- FÆRl Skvld- AR HLTómi 8>to T 1
FÍFL- /N cr
iT* F-/ÚR ÁSKUfL Í£LL|R DVRT
MELT- FAC«.\
1 AR auc' ÓTTAK- AÐ V/l-Ð ’/L'AT Kusk
5 ElN Eind 5£FA SKott Þvnúd- ARElN. 5TUND' Ai? 1
HlTÓM l'ikam! hluti
_ DfWKKS* RÚTARN- -4^ bvOA V\T- ÍKEftTlR M«£>l KomAST V Fuúl
GuogaR ÍVELCl' uftiNN
Fiskak
Hávaði véisak- F/t- R.I Ku/epa
Aula ÞMott- UK. G'/OJA
SRM- HLT- bDAR FoR* FofJUR RfcTT RéVKTa Emd- 1 N6,
LteiHK KVAÐ 05AÞA-
HLASS- IMU + KVR. |CN- AÐAR- MAÍUk
BrúmiR K\i£M- - Ó5KDP
Arthur
Rubinstein
Frh. af bls. 7
Chopin, því að það gefi honum
tækifæri til að sýna hæfileika
sína til fullnustu. Raunar segir
Rubinstein að skilningur hans á
yfirburðum Mozarts hafi ekki
komið fyrr en seint á ævinni.
Tjækovskí hafi verið sér mikils
virði um fermingaraldur, því að
það hafi verið svo auðvelt að
kyssa stelpur undir tónlist eftir
hann. Wagner hafi einnig lent
aftarlega að Meistarasöngvur-
unum undanteknum. Busoni tel-
ur hann mesta píanóleikara sem
hann hafi þekkt og talar sér-
staklega um Bach-spil hans.
Hins vegar þykir honum allt
minna til um Glenn Gould.
Einhverju sinni átti hann að
leika píanókonsert í c-moll eftir
Beethoven undir stjórn Toscan-
inis og það gekk ekki alltof vel í
upphafi, en allt fór vel að lokum
og Rubinstein segir, að gamli
maðurinn hafi lært verkið af
sér. Þeir hljómsveitarstjórar
sem hann ber mest lof á, eru
Zubin Metha, Barbirolli og
George Szell. Til eru hljóðritan-
ir með Rubinstein og tveim hin-
um fyrstu, en engar með honum
og Szell. Hins vegar var Alfred
Wallenstein sá hljómsveitar-
stjóri sem hann kaus sér gjarna
til að stjórna hljómsveitum
fyrir upptökur sem nota átti við
hljómplötugerð.
Þegar Rubinstein stóð á fer-
tugu fór hann einu sinni sem
oftar í tónleikaferð til Póllands.
Hljómsveitarstjórinn sem átti
að stjórna hét Emil Mlynarski.
Hann var leiðandi maður við
óperuna í Varsjá, hafði unnið
ötullega við uppbyggingu tón-
listarlífsins í landinu. I hléi á
tónleikunum í Varsjá opnuðust
dyrnar á herbergi einleikarans
og inn komu 3 þokkadísir og
kynntu sig fyrir Rubinstein,
tvær þeirra voru dætur Mlyn-
arskis. Sú sem hafði orð fyrir
þeim var ljóshærð og ríkulega
gædd þeim töfrum sem Rub-
instein fannst vera aðal pólskra
kvenna. Hún hét Nela og var 18
ára. Til að gera langa sögu
stutta, er skemmst frá að segja
að Rubinstein féll fyrir töfrum
hennar og fór þegar að stíga í
vænginn við hana og leitaði eig-
inorðs við hana, en hann var í
neti annarrar konu og það gat
Nela ekki þolað, enda fór svo að
hún gekk að eiga annan píanó-
leikara, en Rubinstein var mik-
ill kunnáttumaður í að vinna
ástir giftra kvenna og svo fór að
hjónaband Nélu leystist upp og
þau Rubinstein gengu í heilagt
hjónaband 4 árum síðar og eign-
uðust 4 börn og hjónabandið
stóð í 4 tugi ára.
Hjónabandið breytti lífshátt-
um Rubinsteins að því leyti að
hann tók list sína alvarlegar,
æfði sig meira og lærði verkin
betur. Aður sagðist hann hafa
verið meistari hinna fölsku
nótna. Þannig hefir ævin liðið
við vaxandi frægð og sjálfur
sagðist Rubinstein aldrei hafa
spilað betur en þegar hann var
kominn á 8. tuginn.
En allt tekur enda og á æf-
ingu í Toulouse 1976 gerðist það,
að honum sortnaði allt í einu
fyrir augum og hann sá ekki
hljómsveitina. Hann var þá að
leika hæga þáttinn í píanókon-
sert Schumanns. Þá ákvað hann
að hætta og síðustu opinberu
tónleikarnir voru í London 26.
júlí 1976. Þrem árum áður hafði
komið út fyrra bindi sjálfsævi-
sögu hans, en sjóndepran hindr-
aði hann í að ljúka verkinu, svo
að hann varð að segja fyrir, en
aðrir að ganga frá textanum.
Það var ensk kona að nafni
Annabelle Whitestone sem vann
það verk og enn lifði í gömlum
glæðum hjá Rubinstein, því að
nú skildu leiðir hans og Nelu og
síðara bindið er tileinkað Anna-
belle með ást og þakklæti. Þá
var Rubinstein 92 ára og í loka-
orðunum segir hann, að sjón-
depran hafi aukið ást sína á líf-
inu og hann telur síðustu árin
þau fegurstu sem hann hafi lif-
að. Vafalítið hefir það verið
Annabelle sem fyllti líf hans
nýrri og ferskari angan við
ævilokin.
í viðtali sem Rubinstein hafði
við danskan blaðamann 1970,
líkti hann ævilokunum við það
þegar fullþroska ávöxtur fellur
af trénu og dauðinn væri hluti
af lífinu og jafn eðlilegur og
það. Nú er snillingurinn Arthur
Rubinstein allur og það var
Annabelle sem annaðist hann
síðustu árin þar til yfir lauk.
A.K.
VIÐEY
Frh. af bls. 11.
af því sjálfur síðasta árið sem
hann lifði og er sú för allfræg;
ekki sízt vegna vísunnar, sem
hefur sannarlega lifað höfund-
inn:
Víkur hann sér í Viðeyjarklaustur,
víða trúi ég hann svamli, sá gamli,
við Dani var hann djarfur og hraustur
og dreifði þeim um flæðarflaustur
með brauki og bramli.
Hér er þess að geta, að Bessa-
staðamenn höfðu fyrst sett
niður í Viðey þann mann, sem
Gleraugna-Pétur hefur verið
nefndur; kannski hefur hann
fyrstur manna hér á landi geng-
ið með gleraugu. Það kynni að
hafa hvatt Jón biskup til að
leika bófahasar, að Pétur var af
heilum huga andvígur kaþólsku
og virðist honum hafa verið um-
hugað um að eyðileggja allt
sem minnt gæti á Viðeyjar-
klaustur; kirkjugarðinn þar á
meðal. Svo langt gekk hann í
þessu, að hann lét gera skolp-
ræsi frá bænum, sem endaði í
kirkjugarðinum, honum til
óvirðingar.
Gleraugna-Pétur var þó far-
inn, þegar Jón kom hefndarför-
inni í verk. Það var sumarið
1550 og þá sat í Viðey Laurenti-
us Mule hirðstjóri. Nú endurtók
sagan sig; hirðstjórinn virðist
ekki hafa haft viðbúnað eða
varnir og var hann ásamt öðru
fólki rekinn upp í bát og skipað
að hafa sig á brott, en enginn
barinn til óbóta og þaðan af síð-
ur drepinn.
Svo er sagt, að Jón biskup hafi
„hreinsað" klaustur og kirkju,
sem hafði verið vanhelgað, en
varla hefur verið mikið til að
hreinsa í klaustrinu, þegar húift
var að eyðileggja það. Og
ekki var kirkjan einu sinni hæf
til messusöngs. Jón ákvað nú
samt að allt skyldi vera sem fyrr
og einum betur, því hann fyrir-
skipaði að reisa skyldi virki á
þeim höfða sunnan í eyjunni,
sem síðan heitir Virkishöfði. En
það kom aldrei til þess að menn
stæðu þar gráir fyrir járnum til
að hrinda af höndum sér útsend-
urum kóngsvaldsins. Dauði Jóns
Arasonar í nóvember sama ár sá
til þess.
Framhald í næsta blaði.
IJtgcfandi: Hf. Árvakur, Kcykjavík
Framkv.stj.: Haraldur Svcinsson
KiLstjórar: Matthías Johanncsscn
Styrmir Cunnarsson
KiLstj.fltr.: Gísli SigurAsson
Auglýsingar: Kaldvin Jónsson
Kitstjórn: Aðalstræti 6. Sími 10100
16