Lesbók Morgunblaðsins - 21.01.1984, Blaðsíða 15

K
,t _ -t- FædiR Trec- AN IH 8 óu,- fNAÁ SvflLI NT Ö6. DÍNA-
■ AV)IR SKteun MÓ£.
If? dCFlH M E L R A K K A R
Afl 1 SP'iRA 'n CLUFA u
liÉ L A ÍÆLA K Ft F A
YORUM L M T L( . M FÖAKKA L A p
HÁOIR. 2£/NS
11\ \1 SFELL 4 N R 4uD •R A
-r N A 1 KRAFT- Uft
— - SJ- _ Tr _ _ £ SAOO- /v n R R K R L
~ \ AULA n A
/— l-'l v<.- AMS- HLU.T- If-iVM f*cta A r'i u ÞPEIS4-
5- FÍ>1 RCClíU- tvc.L<a- < N* NJ F £> INO. DftELLT- AR F I 5
Hwatt- AR H I n 1 N r u N 4 L 5 mou/z £KK 1 XN V£fil-b
6ELTIC peti - INLAR 'C? L / N : H u R A R óéas- Totti T ■ / O
MlvciL- -r l Aí Sl/fRD 2/ws U U VARtJ- Awo | u Nl
FE(iUR{) LA YOTuH FUCnL-
HLAHA A N a L-» R u dö 4 U M /
KEMua FRAH
í) L'IK- AM S " N 'a 1?. A R rvna eiwjs /. / /AMTA <
NOT A d ANlR
ICRFlM I Ní SLA6A 5 A 4 4 A Í.ANO- M 'oT L Á S
■ ‘K $T0FU
CiRlNW ý' s N AFKV - /tMIW Lf N 4 A N A
MUT. r\ LRSÓTí
TÁRN FLEIMH lh»N 5 r A N D u R / N N Fæoi N
\J iT- L N K KY«RÍ> R / 'ARlD A D
i-A U5- a A A 5 W J 'o - LAUÍ.r C> £)ftNrc<ru
A R. £) A \jE«.v<- FA.K\ r r L /
MEtT/Ní. AaFÆRl o
í & < HClTi n u $ T p 1 Óí-DUfE
| O í A>P\- /V
/Á í kaka T £ R. T A 5TAKT £■ MrT- INUM EQ.bfl H
AF- / SHRLKl 1 R /* A »
t ‘í ÍH K«mi PÚFAR fc 6. A R
Ró'sk N A DöfA/H T
K ÍKRIFA A r 1 L A
mahhs mankj- þRAK (7 D 'a T T u R N
HAFM ve«.v<-
KÁT- AR * O V A T R A R KoM - AN T óREW IR 1 N
A© r KiNDlt* Ar O Ai HÁTTA- Æ i) 1
l L FORFAtH IR/Hn rt- 1 DóPuR
ÍRíllt ' i) AÓÐulL 4 T U Enö-
c a«.- KTOM^N A Æ. R IM4 1 R
Tfc- 4 N Æ- £>A N ■ N M/lLA
AUST- t£> i R i L fe- Z.FLHR A A
r—1 — J”' L 1 Ð N 1 R HöFCUM OLH af N u T u M
StlNNl
ke m c K 1 N FlSKue- / y 5 A N hula 4 / A
móTT AÐ
0 6m 4 ORClA H R N BoRÐA T
Svapa I A HEIDUft £
Iftrir1 IlHMAM I N N A R ElN- KENAJIS- ítaf- i a 5> ÍDFf N) Æ R A
|5uo í? A OORt a: si N A F A R Æ R ) \jeRK-
FÆÐI PÆRI
U 4 E s r I R [ítKKA J> A L A
|?5 5 A L A T ElSKU- LFÍlUK. ! N P Æ L L
Ofhár
blóð-
þiýstingur
Orsökin fyrir of háum blóð-
þrýstingi er ókunn í 90 af hundr-
aði allra þeirra þúsunda tilfella,
sem greind eru á ári hverju.
Taugaskurðlæknar við lækna-
deild háskólans í Pittsburgh und-
ir stjórn Peter Janetta telja sig nú
hafa komið upp um einn sökudólg:
örlitla lykku eða bugðu á æð, sem
þrýstir á vinstri hlið heilabotns-
ins. Og ekki aðeins það, heldur
hafa þeir fundið leið til að leysa
þetta vandamál með uppskurði.
Margs konar kvalir í höfði og
verkir í hálsi eiga rætur að rekja
til heilatauganna, 12 tvennda af
taugum, sem tengja heilann við
aðra hluta líkamans. Þegar
eitthvað er að hjá níundu og tí-
undu taug vinstra megin við heila-
stofninn, getur það valdið hækk-
un á blóðþrýstingi.
Þegar fólk eldist, fara æðar
þeirra að lengjast, sennilega
vegna kölkunar. Þessar lengdu
æðar geta farið yfir níundu eða
tíundu heilataug, þar sem hún
liggur frá heilanum. Á þessu „rót-
arsvæði“ er slíðrum, sem eru úr
fituefninu myelin og einangra
|5Kt' k,
UM
taugaþræðina, oft ábótavant.
Hinn litli munur á slíðrinu fyrir
innan og utan heilann gerir taug-
ina næma fyrir þrýstingi að utan.
Eigi tíunda taugin í hlut, hefur
það áhrif á hjartað — það starfar
um of. Blóðþrýstingurinn eykst og
þenur lykkjuna á æðinni enn
meira út, sem gerir vandamálið
enn verra.
Við aðgerðirnar á sjúklingun-
um, sem þjáðust af of háum blóð-
þrýstingi og truflunum á heila-
taug, smeygðu Janetta og hans
menn örlitlu „fóðri" úr teflon inn
á milli æðarinnar, sem þrengdi
að, og taugarnar til að greina þær
að. „Menn geta ímyndað sér lykkj-
una á æðinni eins og handfang á
fötu,“ segir Janetta, „og að það
liggi á barmi fötunnar. Við ætlum
svo að lyfta handfanginu upp um
45 gráður."
Eftir aðgerðina, sem kölluð er
microvascular decompression
(eiginl. „smáæða þrýstingsminnk-
un“), hvarf hinn of hái blóðþrýst-
ingur sjúklingsins sannarlega. Af
hverju? Af því að þrýstingurinn
frá slætti æðarinnar var numinn
burt, segir Janetta.
Og hann segir að lokum:
„Okkur fannst þetta hafa heppn-
ast vel hjá okkur að flytja til æð-
ina á 36 sjúklingum í fyrstu til-
raun. Hjá 32 þeirra varð blóð-
þrýstingurinn eðlilegur aftur. 14
taka nú engin lyf, en hinir allir
taka minna en áður.“
Af -
SKfttni
+ fkétt^
SO / -
V IíTT

nA
Hott-
U(A
5(íeA
Ekki
ÓULD-
Ad
6.TA
u
áfLTI
F/íK\
AlmA
M A
I
B
O
R.
H 'T-
AKIM
51EIP-
AR
Klaf-
IM U
JKe-fTi
þÆT-
Aa -
^af M
AWU-
AU

\am
f? AF-
EíMD-
UM)

£VIA
ir
ir
l?AUðí-
VCRa-
L-fcáT
b
VflSLU

5kakk-
AR
O F M
S i O \
FTALL
Aön'ul
JRLM-
DÆLD
6E IFA
M'oT
HTALt1
)MA
OREIDU

t—, e. s>
TÖLU
LftEPVlR
FL9T-
1R inM
5LÆM
KveiR
EiML
HAFA
U?P 'A
KvRTL-
■.
LIK-
FNM'S- ,
HLUTIN M
jNEMrtA

flMA M
REMM -
AM
5Ö.DD
HRif-
IMM
5EHÓI
V E -
F6nó
l R.
FpQ-
N(\FM

TU RT
STqR-
1 N
Klukk:-
UR/VAR
ÓRAS
FLÖTUI?
5PRöTaR
Pfw-
N4ANA
ÓReiNlR
Fí-ANAR
Fo R.
F FÐUR
fPLÐ
L'l T-
L-U
ÍRE/MlR
A .,
NSyTAM
fc g LT^
S-Rn A
FRAOl A
Í.6 iKlN
i k'ak
OHRElM
IF» l
þöL/N
W
A©
STúB-
A R
F ota-
BliMAÞ
RFMíL-
1R
MAL-
PCÐ IÐ
FL^VC.1
FER-6
HUHÓUR
Klam?-
NN
'inwmd
ÓAMALT
fo «NAF»1

RE IÐ
LuRA

DVT-St
Hol
VoTAM
otta
NKUT i(l

O hl -
Vfc F.\<
L-l £)
SNIÚN

AEFUR
fæðu [
MAMMS-
N AFM
KR'olC-
ur-
I NN
2E/NS
ÉTN D-
I N Cl
ÍAblí>
KfMST
5£FI
HtRMR
EFTlVL
, V
OH(l“
éinkaI
KlAHHSj
fJAFKS
OSKA
UR-
I N N
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS 21. JANÚAR 1984 15