Lesbók Morgunblaðsins - 11.02.1984, Blaðsíða 4

Gunnar M. Hansson,
forstjóri IBM
á íslandi
Trnirm
er verðmætasta
auðiind okkar
Fyrir skömmu hélt forstjóri IBM á íslandi,
Gunnar M. Hansson, erindi á félagsfundi hér
í borg um tölvuiðnað og tölvuvæðingu hér-
lendis og erlendis. í erindinu snerti Gunnar
ýmis mikilvæg atriði varðandi þá miklu möguleika
sem í tölvunni búa og sem eiga eftir að hafa afgerandi
áhrif í rekstri fyrirtækja hvað varðar hagræðingu og
þróun, og upplýsingamiðlun hvort sem er á sviði at-
vinnulífs eða í einkalífi hvers og eins.
Hér er veriö aö fjalla um mál sem á eftir
að snerta daglegt líf mannsins hvort sem
honum líkar betur eða verr og því mikils
um vert að sú framtíðarsýn sé gerð al-
menningi kunn.
Það þótti því við hæfi að leita upplýs-
inga hjá þeim sem gerst vita um hvar við
erum stödd í byltingu tölvualdar og hvað
okkur ber að gera til að verða ekki eftir-
bátar annarra þjóða á þessum vettvangi.
„Er ekki best að senda einhvern sem
hefur gott vit á þessum málum á fund
Gunnars M. Hanssonar"?, spurði undirrit-
uð, sem er ein af þeim sem hefur haldið að
þetta sé nú mál sem hægt er að skaðlausu
að Ieiða hjá sér. „0, nei, best að þú farir,"
var svarið og svo varð að vera, hvað sem
minnimáttarkennd leið.
Gunnari M. Hanssyni var gerð grein
fyrir tilgangi spjallsins og hann tók mála-
leitaninni vel. í upphafi samtalsins sagði
hann frá því hvernig heitið „tölva“ komst
inn í íslenskt mál. Menn kölluðu fyrirbær-
ið í fyrstu „rafreikni" eða „rafeindaheila"
en voru ekki alls kostar sáttir við það. Það
mun hafa verið Gylfi Þ. Gíslason, fyrrum
menntamálaráðherra, sem minntist á hið
gamla íslenska heiti „völva“ við dr. Sigurð
Nordal, prófessor, og spurði hann hvort
ekki mætti nota það um þennan nýja vél-
búnað. Sigurður Nordal hugsaði sig um,
leist ekki nógu vel á en sagði síðan: „Hvers
vegna ekki „tölva“?“ Og þar með var komið
nýyrði í íslenska tungu sem allir hafa sætt
sig vel við.
„En mér leiðist þegar fólk fer rangt með
og segir „þetta er talva". Tækið heitir
tölva og beygist eins og „völva“.“
Þú minnist á hina gífurlegu þróun í erindi
þínu sem orðið hefur á tölvutækninni á und-
anförnum áratugum.
Já, tölvutæknin hefur tekið stórstígum
framförum og ekki er fyrirsjáanlegt að
hægist á. Tölvur geta nú á dögum unnið úr
upplýsingum og leyst reikningsdæmi mörg
þúsund sinnum hraðar en rafreiknar
fimmta og sjötta áratugarins og kosta brot
af verði þeirra.
Á fjórum áratugum hefur þessi iðnaður
þróast úr rafsegulstýrðum gatspjaldavél-
um og reiknivélum byggðum úr útvarps-
lömpum upp í svo aflmiklar tölvur, að telja
verður vinnsluhraðann í milljörðustu hlut-
um úr sekúndu.
f sannleika sagt, ef við líktum þeirri
þróun sem orðið hefur á hlutfalli verðs og
afkasta við annan iðnað t.d. flugsamgöng-
ur, þá ættum við í dag að geta flogið frá
Keflavík hringinn í kringum hnöttinn og
lent í Keflavík 5 mínútum síðar og greitt
fyrir það litlar 300 krónur. Samt hefur
þróun flugsins gengið allrösklega.
Á sama tíma hefur rekstraröryggið auk-
ist að sama skapi. Ef bifreiðaiðnaðinum
hefði tekist að ná sama árangri og náðst
hefur á smárarásum tölvanna síðustu tíu
árin, þá ættum við að geta ekið bifreiðum
okkar 800 þús. km án nokkurra bilana.
Þií nefnir hér mikla afkastaaukningu en
jafnframt að verðið fari stöðugt lækkandi.
Hvaða áhrif hefur það?
Eftir því sem tölvurnar verða ódýrari og
þar með fjárhagslega viðráðanlegri hverj-
um sem er, verður jafnframt réttlætt æ
fjölbreytilegri notkun upplýsingatækninn-
ar. Pólk mun þá ekki nota tæki þau og
tækni, sem í boði eru, eingöngu út frá við-
miðun kostnaðar og ávinnings heldur
leggja æ meir persónubundið mat á þau og
notkun þeirra út frá þægindum og hag-
kvæmni, áhugaefnum og menntunar- og
afþreyingargildi þeirra.
Með þessu ertu eiginlega að segja að tölv-
ur rerði í framtíðinni inni á hrers manns
borði í einhrerri mynd, ef sro má að orði
komast. Hraða menntun þarf fólk að hafa til
að geta hagnýtt sér þetta undratæki?
Nú er það svo að tölvuseljendur og hug-
búnaðarframleiðendur leggja mikið upp úr
að gera tölvurnar sem auðveldastar í notk-
un. Meginþorri þeirra sem við þær vinnur
kemur því aldrei til með að þurfa að læra
flókna innviði tölvunnar. En menntun er
gulls ígildi og góð grunnmenntun er því
mikils virði til að viðkomandi geti tileink-
að sér nýjungar er þörf krefur.
í fyrirtæki mínu starfa um 60 manns
með ýmsa menntun að baki. Vegna eðlis
fyrirtækisins erum við með margt há-
skólamenntað fólk, þ.e. viðskiptafræðinga,
verkfræðinga og tölvunarfræðinga. En hér
er einnig fólk, t.d. með almenna verslun-
armenntun, flestir starfsmenn tæknideild-
ar hafa iðnnám að baki, hér eru stúdentar
o.s.frv. Menntunarkröfur eru því margvís-
legar og fara þær allt eftir því við hvað
fólk á að starfa.
Mönnum er löngum tamt að tala um
kynslóðabil nú á tímum hvort sem það á
rétt á sér eða ekki. Ég tel að í tengslum við
þessa þróun tölvutækninnar geti myndast
nýtt og öðruvísi kynslóðabil — nefnilega
milli þeirra sem tileinka sér þessa tækni
og hinna sem leiða hana hjá sér, því
menntun í þessari grein fer óhjákvæmi-
lega í vaxandi mæli inn í skólakerfið. ÞeiY;
sem eru utan þess geta hins vegar auð-
veldlega aflað sér menntunar annaðhvort
á námskeiðum eða lesið sér til í bókum og
bægt þannig þeirri hættu frá. Flestir vilja
sjálfsagt tileinka sér þekkingu á þessu
sviði en alltaf eru einhverjir sem vilja það
.. en mér leidist þegar fólk
fer rangt með og segir
„Þetta er talva“. Tækiö heitir
tölva og beygist eins og
völva.“
„Ég tel aö í tengslum viö
þessa þróun tölvutækninnar
geti myndast nýtt kynslóöa-
bil...“
„Mönnum er mikiö í mun
jafnrétti kynja á milli en svo
gæti jafnvel fariö aö atvinnu
möguleikar fyrir stúlkur
veröi minni af þessum sök-
um.“
4