Lesbók Morgunblaðsins - 11.02.1984, Blaðsíða 15

Eitt þeirra gersema á Þjóðminjasafni, sem maður getur aldrei nógsamlega dást að, er Grundarstóllinn, smíðaður um 1550. Það
var Þórunn hústrú á Grund, dóttir Jóns biskups Arasonar, sem lét smíða þrjá slíka; þeir bárust til Kaupmannahafnar á 19. öld
og er einn týndur, einn er þar úti ennþá, en sá þriðji var gefinn hingað aftur 1930. Þórunn á Grund hafði listamann í sinni
þjónustu, sem Benedikt Narfason hét og hefur hann smíðað og skorið út stólinn. Pormið í heild er einstaklega fagurt og það er
athyglisvert, að smiðnum hefur ekki þótt skipta máli, að stuðlarnir fjórir á öllum hornum eru ekki beinir. Stóllinn er ekki heldur
algerlega samhverfur (symmetrískur) það sést bezt á skreytingum bakstuðlanna og í útskurðinum hefur verið forðast að láta hægri
hliðina vera spegilmynd af þeirri vinstri — eða öfugt. Efnið er að mestu íslenzkt birki, en einnig eik, — og stóllinn er um leið hirzla. Það
er svo annað mál, að hann er meira fyrir augað en þægindin.
Ibílaiðnaðinum hefur örfáum tegundum tekizt að hafa alltaf á boðstólum frábærlega vel teiknaða bíla; Jaguar og
Citroén þar á meðal. En reyndin er þó oftast sú, að mest er gert fyrir augað i sjaldgæfum, dýrum tegundum, sem sjást
sjaldan eða alls ekki á íslandi. Einn af þeim er Talbot Matra Murena, franskur sportbíll, sem sameinar formfegurð og
þær nútíma kröfur um straumlínu, sem byggðar eru á vindstuðli. Útlitið er á látlausan en áhrifamikinn hátt látið
segja svo ekki verður um villzt, hverskonar tæki hér er á ferðinni. Þessum bíl er þó lítil framtíð búin, en nýjustu fregnir
herma, að Talbot-verksmiðjurnar frönsku hafi lagt upp laupana.
Eitt-
hvaö
fyrir
augað
Einstaka hlutir eða flíkur úr
íslenzkri ull, sem hér eru á
boðstólum, eru svo fallega
gerðir, að þeir ganga aldrei
úr sér á þann hátt að þeir verði leiði-
gjarnir. Þá hefur tekizt að láta sjálft
efnið, íslenzku ullina, njóta sín til fulls,
jafnframt því sem haldið er í gamlar
hefðir. Hér er dæmi um ágætan
prjónaskap eftir Guðbjörgu Einars-
dóttur; handprjónaða hyrnu úr eingirni
frá Gefjun og Alafossi. í hyrnunni sem
sést á efri myndinni hefur Guðbjörg
byggt á mynstri, sem birt var í „Hugur
og hönd“ árið 1968, en er hér frábrugðið
í þá veru, að hyrnan er ekki í sauðalit-
um svo sem tíðkaðist. Einnig er þessi
hyrna prjónuð með grófari prjónum en
tíðkaðist, sem gerir hana stærri og
prjónið gisnara.
Langsjalið á neðri myndinni hefur
Steinunn Eyjólfsdóttir prjónað og er
hér um að ræða gamalt, íslenzkt
mynstur. Áður voru svona sjöl notuð
við íslenzka búninginn, en nú eru þau
bæði notuð hversdags og spari af kon-
um á öllum aldri, — og engin tvö sjöl
eru alveg eins.
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS 11. FEBROAR 1984 15