Lesbók Morgunblaðsins - 20.04.1985, Qupperneq 9

t 1912, og hét
>ur og Guðrún
þessum stað.
daforeldrum í
ittu síðar m.a.
r Kristjánsson
ins á Akureyri
»n.
reist 1795. J.P.
; hana brátt og
í var þar síðan
Jjó 1875-1902.
1978, en það er
isfriðunarsjóðs
iði.
órn Húsfriðun-
einhvers konar
)42. Yfirsmiður
nrkenndur sér-
liniusarhúsi og
Hafnarstræti 20, Hoephnershús, fjær; Hafnarstræti 18, Tuliniusarhús, nær. Fyrsti eigandi Hafnar-
strætis 20 var Carl Hoephner kaupmaður, húsið reist 1912. Áður var kolageymsluhús á lóðinni.
Verslunin nýja var nefnd Hvíta búðin, máluð í ljósum litum, sem þá var nýjung, gólf dúklögð, og
lýst með gasluktum. Teikning var fengin frá Danmörku. Þetta var eitthvert fínasta verslunarhús
landsins um sína daga, en dugði ekki gegn hröðum uppgangi KEA. Nú er Hafnarstræti 20 eign
kaupfélagsins og þar ein af kjörbúðum þess. Húsið er friðað í B-flokki þjóðminjalaga frá 1978.
Hafnarstræti 18 reisti Ottó kaupmaður Tulinius 1902. Yfirsmiðir voru Sigtryggur Jóhannesson og
Jónas Gunnarsson, þekktir athafnamenn á Akureyri. Húsið var í senn verslunar-, skrifstofu- og
íbúðarhús. Árið 1940 hertóku Bretar húsið, og er fram liðu stundir, hnignaði því mjög. En á 8. tug
þessarar aldar hófst Guðmundur Tulinius verkfræðingur handa um endurreisn þess, og er eini
einstaklingur sem fengið hefur lán úr Húsfriðunarsjóði Akureyrarbæjar, enda var Tuliniusarhús
friðað 1978. Húsið er ekki lengur í eigu Tuliniusar-ættarinnar.
•• '■ ■
••-*.

■ “
. * ^ ***** ’ .................................................................
r,;..
, •» , . . «r - * r 1
Aðalstræti 74. Jón Sigurðsson „vaktari" reisti suðurhlutann (með bratta þakinu) 1857, en Skapti
Jósefsson ritstjóri norðurendann 1876. Tryggvi Gunnarsson síðar bankastjóri og alþingismaður
smíðaði húsið fyrir Skapta, sem hafði prentsmiðju sína í suðurhlutanum og gaf þar út blaðið
Norðling um 6 ára skeið.
Hafnarstræti 3, elsta símstöðin, stendur í „hjarta Akureyrar",
upphafsstað byggðarinnar, þar sem nú hefst tungan milli Aðal-
strætis og Hafnarstrætis. Þarna var áður aðsetur konungsversl-
unarinnar, og ekki fyrr en á árunum 1880—1890 var ofan tekið
þarna skammt frá svart hús sem sneri austur og vestur, krambúð
frá dögum einokunarinnar, talin reist um 1650! Á þessari lóð
reisti Friðrik Lynge kaupmaður fyrsta íbúðarhús á Akureyri
1777—1778, síðar stóðu þarna verslunarhús Havsteenanna, áður
en flutt var á Oddeyri. Havsteenshúsin gömlu brunnu 19. desem-
ber 1901. Július amtmaður Havsteen hafði átt sér íbúð þarna en
þegar hann varð amtmaður sunnan og vestan og fluttist burt,
seldi hann Klemens Jónssyni sýslumanni. Eftir brunann fór
Klemens til Noregs og flutti heim með sér hús það, sem á mynd-
inni sést, tilsniðið. Það reisti svo fyrir hann Sigtryggur Jónsson,
og var það mjög vandað með „glerskála, steindum rúðum og
opnum svölum". Klemens fluttist skömmu síðar til Reykjavíkur,
en hann var skipaður landritari 1904. í þessu húsi var fyrsta
landsímastöð á Akureyri. Á síðari árum hafa orðið tíð eigenda-
skipti að Hafnarstræti 3 og vegur þess glæsihúss í hjarta bæjar-
ins nokkuð misjafn.
Ljósmyndir: Lesbók.
Textar: Gísli Jónsson, menntaskólakennari.
Helstu heimildarmenn: Hjörleifur Stefánsson arki-
tekt og Lárus Zóphóníasson amtsbókavörður.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 20. APRlL 1985 9
am á hina 20.,
isanna, fluttur
n reist húsið.
leð harðindum
l, og eru húsin
Strandgata 33. Húsið teiknaði og byggði Ólafur Ágústsson húsgagnasmíðameistari 1924. Áður hafði
staðið á þessari lóð hið sérkennilega og glæsilega Hótel Oddeyri Ólafs verts Jónssonar, en það
brann. Ætlunin var að hús Ólafs Ágústssonar yrði bæði íbúðarhús og verkstæði, en þetta var um
þær mundir sem húsgagnaiðnaðurinn var að vélvæðast, og því brá Ólafur á það ráð að koma sér
upp verkstæði rétt hjá, í Grundargötu 1. Strandgata 33 er enn íbúðarhús og í eigu afkomenda Ólafs
Ágústssonar.