Lesbók Morgunblaðsins - 31.10.1987, Page 14

Sesselja brosti á móti. Hana langaði til
að segja eitthvað glaðlegt líka, eða bara
eitthvað, sem ekki skipti máli. En orðin vildu
ekki koma.
„Heldurðu þú sért nú með nóga aura?“
spurði hún loks og skammaðist sín um leið.
Og þó að hann brosti til hennar ögn stríðnis-
lega og hlýtt í senn, fann hún að hún var
hlægileg. Það var margbúið að tala um fjár-
málahliðina, margbúið að tala um hana, það
átti ekki við lengur, var útrætt mál; auk
þess ekki hennar deild.
Nei, ekki hennar deild. Það er einkenni-
legt, hvað litlu maður ræður um líf sitt.
Þegar drengurinn kom í loftköstum og ljóm-
aði aliur og sagði að pabbi, að pabbi... Jú,
pabbinn ætlaði að kosta hann utan þangað
til hann fengi námslán. Á þeirri stund hafði
hún fengið sting í hjartað. Hún hafði beinlín-
is fundið til líkamlegs sársauka. Hann er
að kaupa frá mér drenginn, hann er að
kaupa frá mér drenginn, hafði hún hugsað.
Nei, nei. Svona má ég ekki láta, svona
má ég ekki látal Ég verð að hugsa um hvað
drengnum er fyrir bestu.
En af hveiju skaut þá upp í kollinum á
henni minningum um það, þegar lítið var
að borða og meðlagið lét ekki sjá sig? Þeg-
ar hún var of stolt til að hringja og leita
réttar síns? Því að örlögin höfðu hagað því
svo, að þetta var hennar drengur og einsk-
is annars, og þau áttu bara hvort annað
að, og henni bar skylda til að sjá honum
farborða, því að engum öðrum hafði verið
falin umsjá hans. Og svo er hann allt í einu
frá mér tekinn.
Nei, ég verð að hugsa um Böðvar. Hún
leit á drenginn sinn, þar sem hann stóð enn
við gluggann. Sá hún rétt? Var sem eftir-
væntingin skini meira að segja af baksvipn-
um?
„Er ekkert sem þú hefur gleymt?" spurði
Sesselja, „engin bók, eða neitt, sem þér
þykir vænt um.“
Pilturinn leit við og brosti.
„Nei, mamma mín, ég hef allt, sem ég
þarf.“ Og um leið og hann sleppti orðinu
flugu að honum hugsanir. Þarf. Hvers þarf
manneskjan við? Hvað þarf ungur maður,
sem fær að læra það, sem hug hans dreymir
í útlöndum? Hvers vegna þarf hann að fara
til útlanda? Eða vill hann það, vill hann það
endilega? Hvers vegna þarf ég að skilja þig
eina eftir, mamma?
Hún reyndi að brosa á móti og fann, að
sér mistókst. Ég má ekki láta hann finna
þetta, hugsaði hún, ég má ekki láta hann
finna það. Nú er kominn rétti tíminn.
Hún færði til eldhúskollinn og teygði sig
upp í efstu hilluna. Hún tók þar fram lykil
úr bolla og gekk að gamla skápnum, sem
aldrei mátti opna. Pilturinn fylgdist með
þessari óvenjulegu athöfn.
„Komdu héma, Böðvar minn,“ sagði hún
og tók gamlan blaðapappír utan af bók.
„Þessa bók átti hann séra Böðvar langafí
minn, hún er árituð með Böðvarsnafni."
„Hvaða bók er þetta?" spurði drengurinn.
„Þessa bók áttu að eiga og ekki skilja
við þig. Þetta er gömul guðsorðabók.“
„Heldurðu ég lesi nú mikið í henni,
mamma mín,“ sagði drengurinn og leit und-
an, ef ske kynni að tár spryttu fram, því
að maður lætur ekki sem manni bregði, þó
að verið sé að gefa úr sér hjartað. Síðan
kyssti hann móður sína léttilega og klapp-
aði henni tvisvar um axlimar áður en hann
vék sér undan.
Hann handlék bókina með fjarri forvitni
og lagði hana síðan varlega ofan í ferðatösk-
una.
„Heldurðu ég botni nokkuð í þessu gamla
guðsorðastagli?" sagði hann svo og brosti.
Hún leit á hann og svaraði ekki. Skrítið,
hugsaði hún. Eftir þessari stundu hef ég í
rauninni beðið alveg frá því hann var
skírður. Svo var það þá ekki meira og tók
svona fljótt af.
„Hafðu hana með þér,“ sagði hún loks,
eins og annars hugar.
Kyrrð næturinnar færðist yfir. Hún stóð
lengi við gluggann eftir að pilturinn var
sofnaður. Hún fann enga svefneirð.
Loks var himininn orðinn svartur. Þama
í myrkrinu svaf sólin og bjó sig undir nýjan
dag, og þama inni í herbergi svaf hann
Böðvar og safnaði kröftum til að mæta
sínum nýja degi.
„Hlakkarðu til?“ var það síðasta sem hún
hafði spurt hann áður en þau gengu til
náða, og hann hafði svarað stiililega: „Já.“
Auðvitað.
Hún vissi það vel. Honum fannst, að nú
væri hans raunverulega líf að hefjast. Hans
líf. En var það ekki undarlegt, eftir öll þessi
ár, að einmitt f þessum sömu ljósaskiptum,
var hennar eigin lífi að byija að ljúka.
Hann setti á með hríðarmuggu aftur. Svo
tók að bjarma af nýjum degi.
Höfundurinn er leikstjóri og fyrrum þjóðleik-
hússtjóri.
Dagurinn og nóttin blönd-
uðust einkennilega
þetta kvöld. Hann tók
að dimma nokkuð
snemma. Það var föl á
jörðu og örlítil hríðar-
mugga og ekki þétt
úrkoma. En í gegnum
ljósan mökkinn sá til sólar og í ljósrauða
birtu. Og sólin var lengi að setjast, líkt og
henni dveldist í sársauka sínum og dagurinn
streittist í lengstu lög á móti því að ganga
myrkrinu á vald.
„Mamma, viltu sjá,“ sagði pilturinn, og
svo stóðu þau bæði þögul við gluggann.
Hún tók um axlir honum, eins og hún hafði
svo oft gert, þegar hann var minni. Hann
losaði sig með hægðinni og vonaði, að hún
tæki ekki eftir því; hann þoldi ekki snert-
ingu.
Auðvitað tók hún eftir því, en varaðist
að líta á hann, svo að þeim þætti ekki fyr-
ir, báðum. Hún gekk frá glugganum, settist
í stól og sagði:
„Er þetta ekki gjömingaveður."
Hann fann hjá sér hvöt tii að gera gott
úr og segja eitthvað léttilega og hlýlega,
en hann kom einhvem veginn ekki orðum
að neinu. Úrkomunni var að slota, varla
meira en gisin hundslappadrífa, og himininn
orðinn eldrauður.
„Ég hef aldrei séð svona áður, sagði hann.
Sesselja Böðvarsdóttir leit á son sinn: „Ég
man það nú ekki,“ sagði hún, „það er sosum
fátt nýtt undir sólinni. En undarlegt hvað
maður man lítið."
„Þetta er nýtt,“ sagði pilturinn með
glettnisglampa, „og auk þess er það ekki
undir sólinni, heldur stafar frá sólinni."
Hann fann skýrt, að hann hafði þessa
löngun til að slá á létta strengi, segja alla
hluti glaðlega, rétt eins og ekkert væri. En
um leið var hann að velta því fyrir sér,
hvort henni þætti það óheiðarlegt, ekki
hljóma satt og rétt, eins og hann væri að
blekkja hana vísvitandi.
„Þetta er alveg nýtt kvöld og alveg nýtt
sólsetur," sagði hann.
„Þú átt við: Á morgun er nýr dagur,"
sagði hún.
Hann svaraði engu og stóð kyrr við
gluggann. Hún sat líka kyir og einhvem
veginn aðhafðist ekkert. Henni var fróun í
því að líta í átt að töskunni og fara í hugan-
um yfír plöggin: skyrtumar þijár, allar
tandurhreinar, peysuna, sem hún hafði lag-
að, þar sem stroffíð hafði raknað, buxumar
tvennar (hún hafði gert við saumsprett-
una), nærfötin, líka hrein og sokkamir
stoppaðir. Henni fannst það verst, hvað
hann var illa skóaður. En skór yrði þá það
fyrsta, sem hann yrði sér út um, ef í ljós
kæmi, að endar næðu saman og eitthvað
yrði afgangs.
„Nú hefur hann alveg stytt upp skuggann
af húsunum ber við himininn eins og stór-
borg í fjarska," sagði hann.
„Já,“ svaraði hún lágt.
Állt í einu fannst honum hann hefði ver-
ið óþarflega grimmur. Hvað kom stórborg
málinu við? Honum varð litið á ferðafötin,
sem héngu utan á klæðaskápnum. Hvað var
hann að gera, af hveiju var hann endilega
að fara? Því gat hann ekki verið kyrr héma
heima og lært eitthvað, sem hér mætti læra?
Bara eitthvað. Þá yrðu þau saman áfram,
eins og þau höfðu alltaf verið.
„Eigum við ekki að setja sjónvarpið í
gang í kvöld?" spurði hann.
„Ænei,“ sagði hún aðeins. Og hann fann,
að allt sem hann sagði varð rangt og sær-
andi. Því skyldi hún horfa á sónvarp í
kvöld? Hún gæti horft á sjónvarp öll hin
kvöldin, sem kæmu, hún myndi ugglaust
horfa á sjónvarp öll hin kvöldin.
Sólin var horfín af sjóndeildarhringnum,
en það var eins og hún hefði tyllt sér þar
fyrir neðan um stund og ætlaði sér þar sinn
tíma, því kvöldroðinn lét sig ekki, dökknaði
ekki einu sinni. Og nú var hún byijuð þessi
undarlega drífa aftur.
„Svona veður er nú varla til í útlandinu,"
sagði hann og brosti.

Mynd: RUT REBEKKA
LJOSASKIPTI
Smásaga eftir Svein Einarsson