Lesbók Morgunblaðsins - 24.09.1988, Blaðsíða 20

ÞRÓUN í EVRÓPUFLUGI
FRAM TIL ÁRSINS 2000
- frá sjónarhóli forsljóra Austrian Airlines, dr. Papousek
I. grein
Ferðaritari átti þess kost fyr-
ir skömmu að kynnast sjónar-
miðum forráðamanna Austrian
Alrlines (AA) í Vínarborg, sem
kunna að vera áhugaverð fyrir
íslensk flugmál með tilliti til
„deregulation" í bandarisku
flugi eða brottfalls Qölmargra
reglna í átt til „frjáls flugs“,
sem hefur haft gífurlegar
breytingar í för með sér í
bandarískum flugmálum.
„Frjálst flug“ er fyrirhugað í
Evrópu samhliða samruna
EBE-ríkjanna 1992 og er þess
þegar farið að gæta.
Samkeppnisaðstaða
íslenskra flugfélaga í
fitjálsu Evrópuflugi
Forystumenn flugmála hafa
lýst því yfir, að þeir muni ekki
fara eins geyst af stað og gert
var í Bandaríkjunum, en ljóst er
að brottfall á mörgum reglum í
v-evrópsku flugi muni orsaka
miklar breytingar á öllum sviðum
alþjóðaflugs. Litlu flugfélögin
munu þurfa að taka á öllu sínu
til að hafa í fullu tré við risafélög-
in eins og rejmslan var í Banda-
ríkjunum og alveg óvíst hvaða
áhrif þetta kann að hafa á sam-
keppnisaðstöðu íslensku flugfé-
laganna, ekki síst þegar ísland
stendur utan við hið stóra mark-
aðsbandalag EBE á sama hátt og
Austurríki, Noregur og Sviss.
Vantar nauðsynleg tæki
Fyrr á árinu flutti forstjóri AA,
dr. Papousek framsögu á ráð-
stefnu í Vín um vandamál evr-
opskra flugfélaga og fróðlegt að
relq'a ýmislegt, sem þar kom fram.
Forstjórinn sagði til dæmis, að á
sama tíma og lagt hefði verið í
stórfelldan kostnað til að breyta
og bæta fæði og veitingaþjónustu
um borð í hinum fullkomnu þot-
um, væru nauðsynleg tæki, flutn-
ingabflar eða farangursbrautir til
að koma farþegum um borð, ekki
til staðar.
20-30% aukningí
farþegaflugi
Einmitt þetta gæti gerst í flug-
rekstrinum! Fram til ársins 1995
hefðu Evrópuflugfélögin ein fjár-
fest - miðað við allar áætlanir -
fyrir a.m.k. 55 billjónir banda-
ríkjadala í nýjum endumýjuðum
flugvélakosti. En á sama tíma
væru orðin slík þrengsli - yrðu
enn meiri - á alþjóðlegum flugvöll-
um og flugleiðum, að stórfelldar
seinkanir væru daglegt brauð. Á
sl. ári hefði orðið mikil aukning í
faiþegaflugi, jafnvel sums staðar
20-30%; hjá AA um 16% í áætlun-
arflugi.
Yfir billjón
flugfarþegar 1987
Fyrir um 40 árum hefðu flug-
farþegar verið 10 milljónir - síðar
hefði aukningin orðið hundraðföld
- með meira en billjón farþega
árið 1987! Nú gæti til dæmis al-
þjóða flugvöllurinn í Mvinchen
ekki tekið við neinum viðbótar-
lendingum mestan hluta dagsins
og sama gilti um marga aðra flug-
velli í V-Evrópu og jafnframt flug-
leiðimar sjálfar í háloftunum. Það
er erfítt umhugsunar og áhyggju-
efni fyrir stjómendur flugfélaga
að þurfa að viðurkenna þá stað-
reynd, að ekki sé hægt að nýta
hinn dýra vélakost sem hag-
kvæmast, vegna ytri aðstæðna -
Að fljúga áfram á tölvuöld!
Þegar flug-
freyjan
kemur
svífandi í
þyngdar-
leysi tii þín!
vegna þrengsla á flughöfnum og
flugleiðum.
Otaldir mifijarðar hverfa
Ótaldir milljarðar hyrfu vegna
aukins eldsneytiskostnaðar,
vegna seinkana og fella verður
niður flug, af því ekki er til pláss
til að lenda. Reynslan af „frjálsu
flugi" í Bandaríkjunum er mjög
Beðið í röðum í háloftunum
eftir lendingarleyfi.
Að velja og
bóka flug-
leiðir heima!
Dr. Hubert Papousek.
slæm og þar er ástandið enn verra
en í Evrópu. Vestanhafs hafí aldr-
ei verið jafnmikið um, að flug
hafí verið fellt niður og flugfélög
neyðst til að fara aðrar flugleiðir
en áætlað hafí verið, vegna
þrengsla - óneitanlega rýri það
flugöryggi.
Stöðugt stærri
farþegaþotur
Samstarf v-evrópskra flugfé-
laga gefur vonir um, að í Evrópu
muni ríkja betra ástand en í
Bandaríkjunum, en ef flug verður
gefið fíjálst er ástæða til að bú-
ast við hinu versta. En flugfélögin
geta að nokkm leyti kennt sér
um þrengsli á flugvöllum - hinni
miklu farþegaaukningu hafí ekki
verið mætt með fjölgun flugvéla
heldur með stöðugt stærri þotum
og öngþveiti hafí oft skapast í
flughöfnum, þegar margar breið-
þotur koma og fara um svipað
leyti. Flugbrottfömm og lending-
um í V-Evrópu einni hefur fjölgað
um 1000 á dag, sem er mesta
aukning í fjöldamörg ár. Allt hafí
þetta áhrif á flugstjóm - nýir flug-
stjórar liggi ekki á lausu - þeir
þurfí mikla menntun og öll aukn-
ing margfalt meiri en allar spár
sögðu fyrir um.
Frávik um „aðeins“ 60
milljón farþega!
Ef litið er á spá samtaka evr-
ópskra flugfélaga um farþega-
Qölda til næstu aldamóta, sé gert
ráð fyrir árlegri meðaltals-aukn-
ingu um 5,1% - allt upp í 7,1% -
eða lítið frávik um „aðeins" 1,9%.
Meðalspáin segi hinsvegar, að
árið 2000 - eftir 12 ár - verði 26
v-evrópskar flughafnir nánast
óstarfhæfar sökum þrengsla, en
sé tekið mið af hærri spánni, 7,1%,
þýði það, að 35 alþjóðaflughafnir
V-Evrópu hafí náð „afkastagetu"
sinni í flugvallarrekstri. Þessi litli
hundraðshluti, 1,9%, þýði með
öðmm orðum hvorki meira né
minna en 60 milljónir nýrra flug-
farþega!
Að panta flugstjóra með
skömmum fyrirvara
Þegar á síðasta ári hefði far-
þegaflugið náð þeirri aukningu,
sem fyrri spádómar höfðu búist
við árið 1991. Það er hægt að fá
tækjabúnað til matargerðar og
þjónustu í fluginu með tiltölulega
skömmum fyrirvara, en flugstjóra
og flugumferðarstjóra er ekki
hægt að panta með skömmum
fyrirvara. Hjá AA líði um 10 ár
frá því að tilvonandi flugmaður
biður um starf, þangað til hann
öðlast flugréttindi á farþegaþotu.
Margar aðrar breytingar hafa orð-
ið, sem menn gerðu sér ekki grein
fyrir. Allur borðbúnaður í vélun-
um hefði til dæmis verið hand-
þveginn fyrir 35 árum, nú þyrfti
AA að láta þvo daglega um hálfa
milljón stykkja af ýmsum borð-
búnaði.
Dr. Papousek gerði líka að
umræðuefni þau vandamál er við
blöstu í þrengslum vegna fyrir-
hugaðra breytinga yfír í „fíjálst
flug“ - hvað það kynni að þýða
fyrir flugfélög utan EBE. Um það
verður rætt í grein númer tvö.