Lesbók Morgunblaðsins - 11.03.1989, Síða 10

CARL MICHAEL
BELLMAN
Gamli
Nói
Helgi Hálfdanarson
þýddi
Gamli Nói, gamli Nói,
glúrinn heillakall,
út um mýri og móa
mikið lét hann gróa
fagran vínvið, fagran vínvið;
feikna var hann snjall.
Nói hafði, Nói hafði
numið kostaland
og að sumbli sætur
sat hann daga og nætur
hvar hann hafði, hvar hann hafði
heppinn siglt í strand.
LSkt og skepna, líkt og skepna
lifir maður hver;
mjög að minnsta kosti
margan kvelur þorsti;
þá á víni, þá á víni
þjóðir gæða sér.
Nói átti, Nói átti
notalega frú;
vel af hollum vínum
veitti’hún karli sfnum;
mér að skapi, mér að skapi
mundi kona sú.
Aldrei sagði’hún, aldrei sagði’hún
„Ekki drekka meir!
Nokkrum nægði minna. “
Nei, sú blessuð kvinna
fljótt á barma, fljótt á barma
fyllti krús úr Ieir.
Stoltur Nói, stoltur Nói
strauk um hár og skegg
þegar hann stóða á þambi;
þá var karlinn skrambi
kempulegur, kempulegur;
krús hann tæmdi í dregg.
Þá var gaman, þá var gaman,
þá var lifað hátt;
þar var enginn þunnur,
því að enginn munnur
lengur vildi, lengur vildi
lepja vatnið blátt.
Indæl víman, indæl víman
upp í kollinn steig;
að sötra seint og skála,
sízt kom það til mála;
sérhver drykkur, sérhver drykkur
sopinn var í teyg.
Carl Michael Bellman (1740—1795) mun
af flestum talinn eitt af meiri háttar (jóðskáldum
Svfa. Kunnastur er hann af drykkjukvæðum
slnum, þar sem hann lofsyngur flest það sem
ýmsir kalla léttúð og ábyrgðarleysi Ifðandi
stundar, þó að sumt af kveðskap hans beri svip
af angri og dauðageig. Af þessum skáldskap
hefur margur ályktað, að Bellman hafi veriö
hvumleiður drykl^jurútur. En þvf fór vfðs fjarri;
hann var hófsamur gleðimaður, aufúsugestur á
ölkrám og f sinn hóp, þar sem hann var hrókur
alls fagnaðar. Hófdrykkjan var honum svo sem
nógu dýrkeypt, því af hennar völdum varð hon-
um fátt við hendur fast, hann var f sffelldum
fjárkröggum, lenti meira að segja um skeið f
skuldafangelsi og varð heilsulaus fyrir aldur
fram. Kannski hefur Bellman sannað það flest-
um fremur, að þrúgna gullin tár fara betur f
orði en á borði, og reynast hollari (ljóði en f blóði.
(ÞýO.)
Kristján Guðmundsson með straubretti sínu i sýningunni
Environmental skúlptúr í Gallerí SÚM 1969.
Sigurður Guðmundsson í performans eða gjömingi á Sted-
elijk-safhinu í Amsterdam 1970.
Collage-
myndeftir
Sigmjón Jó-
hannsson
frásýningu
ÍSÚM,
1965.
Mér hálf brá við að heyra, að til stæði
að sýna SÚM á Kjarvalsstöðum; var alveg
búin að gleyma að SÚM hafði verið til. Við
upprifjun datt mér þá fyrst í hug: Er ekki
Nýlistasafnið nógu lítið? Listasafn íslands
fannst mér ekki nógu hentugt: sérfróðir
menn segja að það sé eins og sundlaug, 20
cm á dýpt. En eru Kjarvalsstaðir ekki allt
of stórir; verður ekki að slaka á gæðakröfum
til að fylla þá, sýna allt og þar með búa til
þjóðháttafraeði- eða sögusýningu?
Engin Stefnuyfirlýsing
Mikilvægi SÚM fólst i því, að það rak
sýningarsal; hópurinn stækkaði sem nam
þörfum gallerírekstursins og samsvaraði
nokkum veginn mánuðum í árinu; hver
meðlimur átti að greiða félagsgjald sem var
einn húsaleigumánuður; um þetta var sam-
einazt. Súmhópurinn var að öðru leyti aldr-
ei nógu samstæður til þess að gefa út lista-
stefnuyfírlýsingu; það var enda ekkert til
sem hét súmlist. List súmmara var úr mörg-
um áttum komin; listamennimir vom eins
og fréttamenn er miðluðu upplýsingum frá
útlöndum. Til þess að skilja SÚM verður
því að leita út fyrir landsteinana.
Með rekstri gallerísins var sýnt fram á,
að slík starfsemi gat þrifízt á Islandi, ekki
alveg þrautalaust að vísu; en það hófst þró-
un sem í dag má mæla í fjölda gallería í
Reykjavík. Gallerí SÚM var á vissan hátt
hugmyndin að Gallerí Suðurgötu 7. Nýlista-
safnið á rætur sínar að rekja til gallerí SÚM.
Áhrif SÚM á yngri aldurshópa íslenzkra
myndlistarmanna em óumdeilanleg. Fram
til ársbyijunar ’83 hafði konseptlist nánast
verið ein ríkjandi, eða þangað til „Gull-
ströndin andaði" og allir ungu konseptlista-
mennimir gerðust „villtir" málarar á einni
svipstund. — Áhrif súmmara komu og fram
í Myndlista- og handfðaskóla íslands, en þar
tókst að stofna „nýlistadeild;" Hildur Há-
konardóttir var þá skólastýra og Magnús
Pálsson, e.k. ísl. útgáfa af Beuys, var alltaf
með nemendaskara í eftirdragi. Margt af
unga fólkinu hélt til framhaldsnáms í Hol-
landi vegna þess hve gott orð fór af frama
Guðmundssona og Hreins þar, en þá var
nú Vestur-Þýzkaland óvart orðið þunga-
miðja í myndli8tinni. Listfræðinemum hætti
líka til þess að fara fram hjá meintri þunga-
miðju; í Frakklandi vom t.d. gerðar tilraun-
ir til að skrifa doktorsritgerðir um SÚM —
ekki gekk það dæmi upp.
Ekki veit greinarhöftmdur hvaða sjónar-
mið liggja til gmndvallar Kjarvalsstaðasýn-
ingunni, hvort hún byggist á gömlum verk-
um eða nýjum endurgerðum. Vonandi verð-
ur þó háft erindi sem erfíði, því eins og
Nansen heimskautafari sagði: „Það er til
lítils að hlaupa ef stefnt er í skakka átt.“
Á sínum tíma var SÚM að berjast gegn
afturhaldi og tregðu. Hvort nú hefur verið
sigrazt á afturhaldinu og tregðunni, skal
hér ósagt látið. Óhætt er þó að segja, að
SÚM mddi a.m.k. braut á íslandi og víkkaði
sjóndeildarhring meðan það var og hét.
Höfundur býr I Munchen.