Lesbók Morgunblaðsins - 21.09.1996, Qupperneq 12

STAÐIRNIR sem Eirfkur leikstjóri (Pálmi Gestsson) er fenginn til að vinna á verða sí-
fellt smærri og afskekktari. Hann kann þó enn að gera hosur sínar grænar fyrir kven-
fólki á borð við Fannhvíti skólastjórafrú (Vigdís Gunnarsdóttir).
ÞORMAR skólastjóri (Örn Árnason) og út-Gerður alræmda (Guðrún S. Gísladóttir) reyna
að halda haus þrátt fyrir erfiðleika í einkalífinu.
ÞAÐ ER kyrrlátt kvöld í ónafn-
greindu íslensku sjávarþorpi.
Leikfélag Ungmennafélagsins
hefur klætt Fjalla-Eyvind Jó-
hanns Sigutjónssonar í nýjan
búning og er í óða önn að und-
irbúa uppfærsluna undir
dyggri stjórn Eiríks leikstjóra
að sunnan. Vettvangurinn er
gömul fiskvinnsluskemma og þangað eiga ýms-
ar slettirekur erindi. Má þar nefna Gerðu útgerð-
arkonu, sem hyggst endurheimta hlutverk Höllu
sem hún hafði gefíð upp á bátinn, og eiginmann
hennar, séra Jens Skúla, sem er svo sannarlega
ekki við eina flölina felldur. Þá eru Þormar skóla-
stjóri og Danúda hin pólska, makar aðalleikar-
anna, Odds orðhvata og Fannhvítar barnungu,
jafnframt á vappi. Svo ekki sé minnst á Álfdísi
sölukonu. Allir hafa eitthvað að fela og þegar
Nanna systir birtist eins og þruma úr heiðskýru
íofti í gættinni fer allt í bál og brand. Já, það
eru mikil forréttindi að búa við fallega fjallshlíð.
Þannig liggur landið í leikriti Einars Kárason-
ar og Kjartans Ragnarssonar, Nönnu systur,
sem frumsýnt verður á Stóra sviði Þjóðleikhúss-
ins í kvöld.
Nanna systir var frumsýnd hjá Leik-
félagi Akureyrar í mars á þessu ári.
Einar Kárason segir það hins vegar á
misskilningi byggt að verkið hafi verið
skrifað sérstaklega fyrir LA . „Þeim
fyrir norðan hefur sjálfsagt þótt
skemmtilegra að auglýsa verkið þannig,
þótt tilfellið sé að það hafí ekki verið
á hreinu fyrr en um það bil sem við
lukum við verkið hvar það yrði sýnt
fyrst.
Forsaga málsins er sú, útskýrir Ein-
ar, að þegar leikgerð Kjartans Ragnars-
sonar af sögu Einars Þar sem Djöflaeyj-
an rís var frumsýnd nyrðra vorið 1995
innti Viðar Eggertsson, þáverandi leik-
hússtjóri LA, Kjartan eftir því hvort
hann væri með eitthvað, sem LA gæti
gert sér mat úr, í farvatninu. „Um
þetta leyti vorum við Kjartan að leggja
lokahönd á leikritið íslensku mafíuna,
sem Leikfélag Reykjavíkur sýndi á síð-
asta leikári, og hann kannaði því hug
minn. Nanna systir var þá dauf hug-
mynd hjá Kjartani sem hann lýsti fyrir
mér á tveimur til þremur mínútum og
það var eitthvað sem kveikti áhuga
minn. Daginn sem við settum punktinn
aftan við íslensku mafíuna hófumst
við því handa við Nönnu systur.“
Í Ijósi reynslunnar
Einar segir að leikritið hafi verið
skrifað sumarið 1995, þó ekki hafi það
komið fullskapað úr pennanum. Var það því
endurskoðað fyrir frumsýninguna fyrir norðan
og aftur í vor — „í ljósi reynslunnar", eins og
höfundurinn kemst að orði. „Þótt við værum
ánægðir með árangurinn fyrir norðan sá mað-
ur, eins og alltaf, að sitthvað smávægilegt
hefði mátt gera betur. Sum atriði voru of lang-
dregin og í önnur vantaði fyllingu. Það var því
gaman að fá tækifæri til að endurskoða verkið
í vor og freista þess að sníða af því vankant-
ana. Það má eiginlega líkja þessu við að fá
tækifæri til að klippa bíómynd upp á nýtt.“
Sem fyrr segir er upphaflega hugmyndin —
efnið, formið og sögusviðið — runnin undan
rifjum Kjartans Ragnarssonar. Að sögn Einars
var það síðan „karakterstúdían" sem rak félag-
ana öðru fremur áfram, það er löngunin til að
VIÐ FALLEQA
FJALLSHLIÐ
Þjóðleikhúsið frumsýnir í kvöld Nönnu systur eftir
Einar Kárason og Kjartan Ragnarsson á Stóra svið-
inu. Er maóurinn þar miólægur í öllum sínum breysk-
leika, bjargleysi og nekt, eins og ORRI PALL ORM-
ARSSON upplifði þegar hann fylgdist með æfingu
og ræddi við leikstjórann og annan höfundinn.
Morgunbladió/Kristinn
SÉRA Jens Skúli (Sigurður Sigurjónsson) er heist til veikur fyrir víni og vífum, svo
sem Álfdísi sölukonu (Tinna Gunnlaugsdóttir).
skapa ákveðna karaktera og gera sér grein
fyrir því hvernig þeir feli sinn innri mann og
birti. „Þó ætlun okkar hafí ekki verið að skrifa
gamanleik eða farsa reyndum við alltaf að
hafa það í bakhöndinni að þetta yrði ekki leiðin-
legt leikrit."
Andrés Sigurvinsson leikstýrði Nönnu systur
hjá Leikfélagi Akureyrar og endurtekur nú leik-
inn. Fá dæmi eru um að leikstjórar hafí sett
sama verkið upp í tveimur atvinnuleikhúsum
með svona skömmu millibili og kveðst Andrés
hafa fyllst geig þegar Stefán Baldursson Þjóð-
leikhússtjóri viðraði hugmyndina við hann í
vor. „Mér fannst þetta einfaldiega skelfileg til-
hugsun, enda var sýningin rétt komin á kopp-
inn fyrir norðan og frumsýningarskrekkurinn
ennþá í mér. Stefán bað mig hins vegar um
að hugsa málið í tvo sólarhringa og á þeim
tíma gerði ég mér grein fyrir að þetta væri
ansi skemmtileg ögrun fyrir leikstjóra — að fá
tækifæri til að fínna nýja fleti á verki sem
maður var nýbúinn að setja upp. Ég sló því til
og sé ekki eftir því. Þetta hefur verið alveg
ofboðslega skemmtileg vinna og nú ætla ég
að eyða því sem eftir er starfsævinnar í að
setja Nönnu systur upp hjá öllum áhugamanna-
leikfélögum landsins," segir leikstjórinn og
glottir við tönn.
Aóeins ein leió
Andrés kveðst ekki nálgast Nönnu systur
öðruvísi að þessu sinni — í hans huga er að-
eins ein leið að verkinu. „Og hún er sú að finna
í sameiningu þann heim, þetta pláss, sem við
Kunnugir munu vafalítið reka upp
stór augu þegar þeir sjá sviðsmynd
Vignis Jóhannssonar en leikurinn á
sér nú stað í fiskvinnsluskemmu í stað
félagsheimilis áður. Á þessu kveðst
Andrés bera allmikla ábyrgð, þar sem
hann hafi viljað snúa baki við gamla
umhverfinu tíl að festast ekki í fyrri
uppfærslunni. Þá sé svið Þjóðleikhúss-
ins mun stærra í sniðum og bjóði upp
á fleiri möguleika.
Einar Kárason hefur verið sífellt
meira áberandi í íslensku leikhúslífi
hin síðari misseri, einkum í félagi við
Kjartan Ragnarsson, en hefur hann í
hyggju að láta meira að sér kveða á
þeim vettvangi — og þá jafnvel upp á eigin
spýtur? „Undanfarið hef ég verið mjög upptek-
inn af smásagnasafni sem ég er nýbúinn að
klára og kemur út í haust. Þar er ég á heima-
velli. Samvinnan við Kjartan hefur á hinn bóg-
inn gengið mjög vel; við skemmtum okkur
konunglega þegar við erum að vinna saman
og erum fljótir að komast í stuð. Þessi sam-
vinna byggir á því að hæfileikar okkar liggja
ekki á sama sviðinu og verkaskiptingin er því
skýr. Þess vegna er ég viss um að við Kjartan
eigum eftir að vinna meira saman í framtíð-
inni. Eða eins og ég sagði manninum, sem
spurði mig nýverið hvenær við Kjartan myndum
hætta að vinna saman, þá reikna ég ekki með
að vinna með honum lengur en næstu þrjátíu
árin. Síðan sé ég bara til.“
erum að beina sjónum okkar að. Gefa því líf.
Skapa trúverðugt fólk. Og í þessu tilfelli nýtt
pláss. Því með nýjum leikurum kemur ný sýn
og ný áhersluatriði.“
Leikstjórinn leggur hins vegar áherslu á að
hér séu tvær ólíkar sýningar til umræðu. „Þeg-
ar fólk hefur heyrt hvað ég er að fást við um
þessar mundir eru viðbrögð þess jafnan á einn
veg: „Hvað, það verður ekki mikið mál fyrir þig
að setja Nönnu systur upp. Þú gerir þetta bara
alveg eins!“ En auðvitað getur þetta aldrei orð-
ið alveg eins. Leikhúsið býður einfaldlega ekki
upp á það. Sýningin fyrir norðan náði hins veg-
ar geysilega góðu flugi og vonandi tekst okkur
jafnvel upp að þessu sinni."
Undir þetta tekur Einar: „Það eru hreinar
Iínur að hér er ný sýning á ferðinni. Til að
mynda hló ég á allt öðrum stöðum núna en
fyrir norðan þegar ég sá sýninguna í fyrsta sinn
frá upphafi til enda.“
Tíu leikarar taka þátt í uppfærslu tjóðleik-
hússins á Nönnu frænku. Hlutverk Eiríks leik-
stjóra er í höndum Pálma Gestssonar, Sigurður
Siguijónsson leikur séra Jens Skúla og Öm
Árnason Þormar skólastjóra. í hlutverkum systr-
anna, Gerðu og Nönnu, eru Guðrún S. Gísladótt-
ir og Ólafía Hrönn Jónsdóttir en Vig-
dís Gunnarsdóttir leikur Fannhvíti, hina
bamungu eiginkonu skólastjórans.
Tinna Gunnlaugsdóttir bregður sér í
gervi Álfdísar sölukonu, en það hlut-
verk hefur fengið aukið vægi, og Ró-
bert Amfinnsson hefur hlutverk leigu-
bílstjóra, sem keyrir Nönnu, með hönd-
um. Þá leika Hjálmar Hjálmarsson og
Harpa Amardóttir hjónaleysin Odd og
Danúdu, en sú síðarnefnda tók jafn-
framt þátt í uppfærslu LA á verkinu.
Búningar eru eftir Þórunni E. Sveins-
dóttur og Björn J. Guðmundsson ann-
ast lýsingu.
Úr félagsheimili i
fiskvinnsluskemmu
12 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 21. SEPTEMBER 1996