Lesbók Morgunblaðsins - 18.01.1997, Blaðsíða 13

Lesbók Morgunblaðsins - 18.01.1997, Blaðsíða 13
ÞAIMN 31. janúar næstkomandi eru 200 ár liðin frá fæðingu austurríska tónskáldsins, Franz Schuberts, ÞANN 31.janúar næstkomandi eru 200 ár liðin frá fæðingu austurríska tónskáldsins, Franz Schuberts. Af því til- efni hefur hollenski píanó- leikarinn og hljómsveitar- stjórinn Gerrit Schuil efnt til tónlistarhátíðar þar sem fram koma um tuttugu inn- lendir og erlendir listamenn. Frá 18. janúar til 31. maí verða alls haldnir níu tónleikar þar sem flutt verður mikið úrval söngljóða og kammerverka eftir Schubert. Einnig mun söngkonan, Elly Ameling, koma til landsins í byijun apríl og halda námskeið — masterclass — fyrir íslenska söngvara að viðstöddum áheyrendum. Hátíðin hefst í dag, laugardag, kl. 17 með Ijóðatónleikum Rannveigar Fríðu Bragadóttur þar sem hún syngur lög eftir Schubert við undirleik Ger- rit Schuil. „Þetta er stórt skref á mínum tónlistar- ferli,“ sagði Rannveig Fríða Bragadóttir í samtali við Morgunblaðið. „í fyrsta lagi er það einstæður heiður að fá að taka þátt í svo metnaðarfullri hátíð þar sem svo mjög hefur verið vandað til dagskrárinnar. í öðru lagi er þetta í fyrsta sinn sem ég syng heila tónleika með sönglögum eftir Schu- bert. Ég steig hálft skref fyrir tveimur árum þegar ég flutti sönglög hans á tónleikum hér á landi. Schubert söng ég þá aðeins fyrir hlé, en nú spannar hann alla efnis- skrána. Og víst er það mér ljúft því að söngvarnir hans standa hjarta mínu nær en nokkur önnur tónlist heimsins. Samt er vegurinn til Schuberts bæði langur og tors- óttur og það er ekki öllum gefið að syngja söngljóðin hans. Þó að tónlist hans liggi vel fyrir söngvurum þá þarf margt fleira að vera til reiðu ef vel á að takast. Söngvar- inn þarf ekki aðeins að eiga til háþróaða tækni, heldur verður hann að beita sterkri innlifun og hafa þekkingu á tónverkinu sem og þeirri menningu sem ól það af sér. En þegar tekst að sameina allt þetta, þá er gaman að lifa.“ Lék Schubert ú fyrstu tónleikum sinum Gerrit Schuil segist hafa kynnst Schu- bert ungur. „Ég spilaði tónlist eftir hann á fyrstu tónleikum mínum; það var árið 1959 og ég var níu ára. Schubert hefur verið eitt af uppáhaldstónskáldunum mínum síð- an, kannski vegna þess að ég hafði mikinn áhuga á söng, var kórdrengur eins og reynd- ar Schubert sjálfur." — Hvað var það sem heillaði þig svo mjög í tónlist Schuberts? „Það sem mér er efst í huga,“ segir Gerrit, „ekki bara hvað snertir söngljóðin TOFRARNIR FELAST í RÖDDINNI SEM SYNGUR Morgunblaöió/Þorkell GERRIT Schuil og Rannveig Fríða Bragadóttir á æfingu fyrir tónleikana sem eru þeir fyrstu á Schubert-hátíðinni sem stendur fram í maí. heldur alla hans tónlist, er þessi einstæða lagræna gáfa sem á engan sinn líka í allri tónlistarsögunni. í tónlist Schuberts er alls staðar að finna rödd sem syngur og það er kjarninn í töfrum hans. Þessi syngjandi laglína nær síðan tökum á hlustandanum með ósköp einföldum brögðum. En samt er það svo að því einfaldari sem tónverkin kunna að virðast þeim mun erfiðari eru þau í raun og veru. Svo ég taki „Heiðarrósina“ sem dæmi þá er hún að mínu viti eitt erfið- asta sönglag sem Schubert samdi. Það þarf svo mikið til að koma látleysinu og einlægn- inni til skila í slíku lagi. Og þótt um sé að ræða hljóðfæratóTnlist þá er hún alltaf hugs- uð út frá söngröddinni. Þó að enginn sé að syngja þá fyrirfinnst alltaf syngjandi rödd í tónlist Schuberts. Schubert var brautryðjandi að ýmsu leyti. Hann lyfti ljóðasöngnum upp á æðra plan. Sérkenni hans er að hann gerði undirleikinn miklu mikilvægari en hann hafði verið hjá fyrri höfundum. Hjá honum ljær undir- leikurinn laginu sál; hann er í forgrunni en söngurinn fylgir frekar eftir. Þetta var al- veg nýtt á sínum tíma. Með þessu kemst undirleikarinn í mjög náin tengsl við ljóðið. Það var líka óvenjulegt hvað hann var í miklum tengslum við listamenn í öðrum greinum; hann varð fyrir miklum áhrifum af bæði skáldum og myndlistarmönnum og sótti innblástur í verk þeirra. Svo er það auðvitað einstakt hvað hann var afkastamikill á sinni stuttu ævi en hann lést aðeins 31 árs gamall. Hann samdi meira en 600 sönglög, 15 strengjakvart- etta, óperur og fleira. Þrátt fyrir þetta gaf hann sér góðan tíma til skemmtana; hann hafði gaman af því að drekka vín og gera sér glaðan dag með vinum sinum. Kannski hefur hann bara ekkert sofið, ég veit það ekki, en þessi afköst eru ótrúleg í augum nútímamanns. Annars vitum við lítið um ævi Schuberts." Hvernig söngurinn orkar á súlinu — Hveiju skiptir lífshlaup Schuberts fyr- ir skilning okkar á tónsmíðum hans? „Að mínu viti er það aukaatriði," sagði Gerrit. „Að því leyti gegnir til dæmis öðru máli um Beethoven, því að haldgóð þekking á ævi hans kann stundum að auðvelda skiln- ing á tónlist hans. En þó að eitt og annað sé vitað um Schubert þá þykir mér það skipta merkilega litlu máli. Margt verður samt skiljanlegra í ljósi þess lífs sem mót- aði hann. Þetta ótrúlega næmi hans á eðli söngsins á sér skýringu í þeirri staðreynd að hann öðlaðist tónlistarþroska sinn sem barn og unglingur í kór. Þetta starf gaf honum tilfinninguna fyrir því hvað söngur LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 18. JANÚAR 1997 1 3

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.