Lesbók Morgunblaðsins - 08.02.1997, Blaðsíða 15

Morgunblaóið/RAX
KÚÐAFLJÓT. Fylgdarmaðurinn, Hjörleifur í Sandaseli, kom öllum yfir heilu og höldnu.
Eftirþriggja daga bid vidfljótió var ákveóib
aó láta slag standa. Þama voru 13 mannsy
fuloróniry böm oggamalmenmy 6 hestar undir
klyjjum og 9 kýr.
hver þyrði að fylgja sér. Ferðafólkið var
nú orðið allórólegt, en þó sló á það þögn,
er það heyrði þetta. Rauf þá Egill þögnina
og kvaðst fara mundu með lestina, en hin-
ir gæti beðið þar til meira fjaraði. Guðrún
kona Bjarna, var forkur dugleg og kjark-
mikil: sagðist hún fylgja Agli, hvað sem
hinir gerðu. Var þá og allra mál að leggja
af stað, að hveiju sem yrði.
Fylgdarmaðurinn fór fyrstur, þá Egill og
svo hver af öðrum. Hélt það hóp eftir því
sem hægt var. Magnús, 5 ára sonur Guð-
mundar, var bundinn ofan í milli við klyf-
berabogann, og svo var það alla leið. Guð-
mundur reiddi Steinunni dóttur sína, en
Steinunn kona Egils, reiddi bam þeirra,
nærri ársgamlan dreng, stóran og þungan
eftir aldri. Þá var Steinunn 20 ára. Reiddi
hún drenginn alla ferðina og þarf ekki því
erfiði að lýsa. Allt gekk slysalaust. Fylgdar-
maðurinn þræddi brotið í ótal krókum og
bugðum, hinum margþjálfuðu augum hans
skeikaði ekki, það var eins og hann læsi á
bók, svo viss var hann að þekkja straumlag-
ið og sjá eftir því, hvar fært var.
Nákvæmlega tvo klukkutíma tók ferðin
yfir Kúðafljót. Dýpst var það á miðjar síð-
ur, en lengst af leiðinni var það undir kvið.
Ekki tepptist ferðafólkið aftur, en seint
gekk. Þá var enginn vegarspotti lagður og
ekkert vatnsfall brúað nema Þjórsá. Enginn
dagur var þurr til enda, allar götur blautar
og ár í vexti. Hvert kvöld kom fólkið illa
til reika í áningarstað. Engin hlífðarföt, sem
teljandi væri, sízt fyrir konurnar. í þá daga
höfðu fæstar sveitakonur séð vatnsstígvél
eða regnkápu. Alltaf var tjaldað í námunda
við bæ, og ef hægt var, fengið rúm inni í
bænum fyrir gömlu hjónin.
i áf angastaó
eftir 11 daga
Að kveldi ellefta dags, frá því lagt var
upp, náði ferðafólkið heim að Galtalæk,
ferðalokum fegið. Fátt hreif það til fagnað-
ar við fyrstu sýn. Bærinn var gamall og
óásjálegur, túnið lítið og kargaþýft, og
óræktarmóar allt í kring. En lengra frá
blasti Pollengið við, grænt og gæðalegt og
bylgjaðist í aftanblænum. Ef til vill hefur
það verið hið eina, sem hinir dugmiklu og
áræðnu Skaftfellingar báru vonir til.
Svo fátæk voru þessi ungu hjón, Stein-
unn og Egill, að orð var á gert í sveitinni,
og voru þó margir fátækir fyrir. Engin
fiðursæng var til og enginn koddi, nema
sem gömlu hjónin áttu. Ekkert hnífapar og
bollar færri en fólkið. Fjarri var það Galta-
lækjarhjónunum að fá að láni til þess að
geta notið þægilegra lífs. Egill gætti þess
að skulda ekki, og honum lánaðist að sjá
fyrir allra nauðsynlegustu lífsþörfum sínum
og sinna án þess. Ytrasta sparnaðar var
gætt, og enginn hlutur fór til ónýtis.
Þrátt fyrir vaxandi ómegð blómgaðist
búið. Þann veg farnaðist Galtalækjarhjón-
unum fyrir harðfylgi við vinnu, hagsýni og
ráðdeild. Börnin urðu átta og komust öll
upp. Myndarleg eru þau og reglusöm eins
og ætt þeirra og uppeldi hefur vísað þeim
til.“
Hér lýkur beinni tilvitnún í grein Guðríð-
ar Þórarinsdóttur. Því miður greinir hún
ekki frá leið fólksins vestur yfir Rangárþing
og upp í Tungur, en nefnir réttilega að
brúin hafi verið komin á Þjórsá. Þótt það
væri verulegur krókur, hefur sá krókur
þótt betri en keldan, það er að segja Nauta-
vað á Þjórsá, skammt vestur frá Skarðs-
fjallk Úr því komið var vestur á Þjórsár-
brú, hefur verið haldið upp Skeiðin og yfir
Hvítá á feijustaðnum hjá Iðu og ekki var
allt búið þá; eftir að komast austur yfír
Tungufljót á Króksfeiju. Einnig var hægt
að fara upp Hrunamannahrepp og ríða
Hvítá á Kópsvatnseyrum, skammt ofan við
Bræðratungu, en mér þykir ólíklegra að sú
leið hafi verið valin.
Við frásögn Guðríðar er því að bæta, að
þau Steinunn og Egill entust vel; ég man
vel eftir Agli á Galtalæk sem grannvöxnum,
hvítskeggjuðum öldungi. Aðeins einu sinni
heimsóttu þau æskustöðvarnar austur á
Síðu, þá bæði öldruð orðin. Fjöllin þar eystra
voru enn á sínum stað og fegurðin eins og
hún hafði alltaf verið, en það var farið að
sneiðast um gamla nágranna og kunningja.
Drengurinn nær ársgamli, sem Steinunn
reiddi yfir Kúðafljót og síðan alla leið, hét
Egill eins og faðir hans og með tímanum
varð hann bóndi á Króki í Eystritungu,
næsta bæ við Galtalæk. Það mátti segja
um þann öðlingsmann, að hann færi úr
öskunni í eldinn; frá fljótum Skaftafells-
sýslu á Fljótsbakkann, þar sem hann var
feijumaður í áratugi og raunar síðasti feiju-
bóndinn á íslandi.
Enginn vegur var fram í Bræðratungu-
hverfi og mjólkurbíllinn tók á sig krók nið-
ur að Króksfeiju. Þar var bæði mjólk, allir
aðdrættir svo og fólk, feijað yfir Tungu-
fljót. Að vetrarlagi var stundum róið í hörð-
um streng milli skara. í þá daga þótti gott
að fá að standa aftan á mjólkurbílnum,
innan um mjólkurbrúsana, og ég minnist
þess margsinnis á leið heim úr barnaskólan-
um í Reykholti, að mjólkurbfllinn beið stund-
um dágóða stund á Fljótsbakkanum á með-
an Tunguhverfismenn og Egill á Króki börð-
ust á bátkrýli í hörðum streng jökulvatns-
ins, stundum í jakaburði. Þá var gott að
hafa hreinræktaðan Skaftfelling við árina;
mann með Kúðafljótið í blóðinu svo að segja.
Áreiðanlega hefur honum liðið vel á leið
yfir fljótið í fangi móður sinnar. Það má
hinsvegar slá því föstu, að Magnús litli
Guðmundsson, 5 ára, hafi verið skelfíngu
lostinn, aleinn á hesti og bundinn við klyf-
berann úti í straumkasti Kúðafljóts. En
svona var lífið.
Heimildir: Inn til fjalla, 1952.
STEINDÓR ÍVARSSON
TILFINNING
hef ég afneitað þér
litið undan
í ótta mínum
ekki viljað sjá þig
heyra né þekkja
spottað þig í áheyrn annarra
hlegið bitrum hlátri
þegar samviskan
hefur brennt sál mína
í einmannaleika mínum
á ég þig samt
án vitundar þeirra
sem ekki skilja
að hjarta mitt
grætur þig
tár mín
drjúpa á blaðið
og má út Ijóð mitt
til þín
FORDÓMAR
vinur
þegar fáfróður hugur þinn
dæmir ásjónu mína
þegar hatursfull augu þín
særa hörund mitt
þegar forhert hjarta þitt
smánar uppruna minn
þegar krepptur hnefi þinn
misþyrmir tilveru minni
þegar eitruð tunga þín
hæðir ást mína
mundu þá
að ég er faðir þinn og móðir
systir þín og bróðir
manneskja
eins og þú
Höfundur er tölvari í Reykjavík.
GUÐNÝ G.H.
MARINÓSDÓTTIR
LJÓSA-
SKIPTI
Laugardagur í ljósaskiptunum
greinar grenitrésins
skreyttar hvítum snjó
vagga mjúklega
í léttum blænum
ljósin á brekkunni kvikna
hvert af öðru
og glitra eins og perlur
í húminu.
Gamall maður
gengur skáhallt
yfir barnaleikvöllinn
handan götunnar
og nútíð fortíð og framtíð
mynda órjúfanlega heild
í skynjun augnabliksins.
Höfundurinn er kennari og textíllista-
kona á Akureyri.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 8. FEBRÚAR 1997 15