Lesbók Morgunblaðsins - 08.11.1997, Blaðsíða 20

HRÓÐMAR Ingi Sigurbjörnsson tónskáld og Árni Harðarson söngstjóri.
Morgunblaöið/Porkell
GÖMLUM STIL
Karlakórinn Fóstbræður, ásamt Birni Steinari Sól-
bergssyni organista, flytur nýtt verk eftir Hróðmar
Inga Sigurbjörnsson, De ramis cadunt folia, í Hall-
grímskirkju í dag kl. 17 en verkið var frumflutt
______á Akureyri fyrir hálfum mánuði. ORRI PALL
ORMARSSON ræddi við tónskáldið og Arna Harðar-
son, söngstjóra Fóstbræðra, sem segir verkið sæta tíð-
indum í íslenskum karlakórbókmenntum.
4. ✓
STARKVÆÐI eftir óþekktan höf-
und, varðveitt í 18. aldar handriti,
er kveikjan að verkinu De ramis
cadunt folia, fyrir karlakór og org-
el, sem Hróðmar Ingi Sigurbjörnsson tón-
skáld á Akureyri samdi fyrir Karlakórinn
Fóstbræður að beiðni söngstjórans, Arna
Harðarsonar. Er verkið, sem samið var á ár-
unum 1994-97, tileinkað Árna.
Hróðmar kveðst iðulega semja söngverk
sín út frá kvæðum - „þau verða að kveikja í
mér“ _ og „er því jafnan með allar klær úti
að leita að efni“. „Það var vinkona mín sem
benti mér á þetta ástarkvæði, De ramis
cadunt folia, og það höfðaði strax til mín,
ekki síst þar sern ég hef mikið leikið mér að
miðaldamúsík. I verkinu, sem er tónalt, nota
4 ég aðferðir miðaldanna, svo sem keðjur og
kanóna og þvíumlíka tækni. Tónmál verksins
hefur fyrir vikið yfír sér hefðbundinn blæ -
það er í gömlum stíl.“
Hróðmar samdi verkið fyrst fyrir karlakór
eingöngu - orgelið kom síðar til skjalanna.
„Verkið er frekar erfítt í flutningi. Mér leist
því betur á að hafa eitthvað til að styðja við
kórinn og orgelið var tilvalið. Verkið lengdist
nokkuð eftir að ég bætti orgelinu inní enda
fær það umtalsvert vægi.“ Orgelþátturinn er
skrifaður sérstaklega með Björn Steinar Sól-
bergsson, organista Akureyrarkirkju, í huga
og verður hann gestur Fóstbræðra á tónleik-
unum í Hallgrímskirkju.
De ramis cadunt folia var frumflutt á tón-
leikum í Akureyrarkirkju fyrir hálfum mán-
uði. Segir Hróðmar þann flutning hafa verið
afar vel heppnaðan. „Það sem maður hugsar
fyrst og fremst um, þegar maður hlustar á
tónverk í fyrsta skipti, er hvort það gengur
upp. Virkar formið, eru hlutföllin rétt og svo
framvegis. Eg var mjög sáttur við verkið á
tónleikunum í Akureyrarkirkju og held að
tekist hafi að koma þessu öllu saman. Þá get
ég ekki látið hjá líða að minnast á frammi-
stöðu Fóstbræðra - flutningurinn var virki-
lega góður.“
Spennandi hús
Hróðmar kveðst bíða spenntur eftir tón-
leikunum í Hallgrímskirkju enda gefst ís-
lenskum tónskáldum ekki oft tækifæri til að
heyra verk sín flutt tvisvar með svo skömmu
millibili. „Síðan er Hallgrímskirkja náttúru-
lega mjög spennandi hús fyrir tónlist sem
„virkar" þar inni, en hljómburðurinn getur
verið erfíður. Ég vona bara að þetta „virki“.“
Þá segir Hróðmar það ekki síður mikil-
vægt fyrir kórinn að fá tækifæri til að glíma
strax aftur við verkið eftir alla vinnuna sem
hann lagði á sig fyrir frumflutninginn. „Það
lýsir miklum metnaði og dirfsku hjá Karla-
kórnum Fóstbræðrum að panta nýtt verk
og fyrir tónsköpun í landinu skiptir frum-
kvæði af þessu tagi miklu máli. Það ber að
þakka.“
Ami Harðarson, söngstjóri Fóstbræðra,
lýkur lofsorði á De ramis cadunt folia. Verkið
sé mjög gott. „Það sem er kannski mikilvæg-
ast við þetta verk er að með því erum við að
fá bitastæða tónlist fyrir karlakóra en það
hefur ekki gerst í langan tíma hér á landi,
með örfáum undantekningum. Islensk tón-
skáld hafa einfaldlega ekki verið að semja
verk sem gera kröfur til karlakóra. Fyrir
vikið vill brenna við að karlakórar standi í
stað hvað varðar efnisval, því þegar öllu er á
botninn hvolft er ekki úr miklu að moða.
Reyndai- eigum við mikið af fallegum eldri
lögum en verk þar sem tónmál dagsins í dag
er notað eru af skornum skammti. Við höfum
að vísu fengið að glíma við slík verk annað
slagið en ekki með mai’kvissum hætti. Því
viljum við breyta.“
Að áliti Arna dugar skammt að vinna í
söngtækni karlakóra ef nýjar áskoranir eru
ekki fyrir hendi. „Ef efla á karlakóra list-
rænt verða ný viðfangsefni að liggja fyrir,
glíman við þau skilar sér ekki einungis í
meiri breidd, heldur jafnframt betri söng!
Og mest vaxa menn vitaskuld af því að
takast á við verk sem eru að verða til í dag.“
Árni telur að skýringin á því að íslensk
tónskáld skrifi ekki meira en raun ber vitni
fyrir karlakóra felist ekki síst í því að þau
„telja þá bara vera í léttmetinu“. „Það er
auðvitað mesti misskilningur. Karlakórar
eru ekki skemmtikraftar, þó þeir geti hæg-
lega brugðið sér í það hlutverk, heldur öflug-
ur miðill. Við Fóstbræður viljum opna augu
íslenskra tónskálda fyrir þessu og Hróðmar
er bara einn af þeim mönnum sem við virkj-
um í þeim tilgangi.“
Margt ógert
Árni segir það jafnframt útbreiddan mis-
skilning að karlakórar taki raddir frá blönd-
uðum kórum. „Að bera saman karlakór og
blandaðan kór er eins og að bera saman
strengjasveit og blásarasveit _ þetta eru tvö
ólík fyrirbæri. Einmitt þess vegna er ég
sannfærður um að karlakóraformið sé síður
en svo á undanhaldi - það er svo margt
ógert!“
Aukinheldur skipar frönsk tónlist vegleg-
an sess á efnisskrá tónleikanna í dag. Hinn
franskmenntaði Björn Steinar Sólbergsson,
gestur Fóstbræðra á tónleikunum, mun
flytja Choral i E-dúr fyrir orgel eftir Cesar
Franck en að auki munu Fóstbræður syngja
Fjórar litlar bænir Heilags Frans frá Assisi
eftir Francis Poulenc, sem ekki hafa heyrst í
heild hér á landi áður. Tónleikunum lýkur á
Kór prestanna úr Töfraflautu Mozarts og
Pílagrímakórnum úr Tannháuser eftir Ric-
hard Wagner, þar sem Björn Steinar mun
leggja Fóstbræðrum lið.
Fóstbræður hafa ekki í annan tíma sungið
í Hallgrímskirkju og segir Ami mikillar eft-
irvæntingar gæta í hópnum. Varð kirkjan
fyrst og fremst fyrir valinu vegna orgelsins,
sem, svo sem fram hefur komið, hefur stóru
hlutverki að gegna á tónleikunum.
Að sögn Arna liggur mikil vinna að baki
tónleikunum, svo sem Hróðmar gaf til
kynna, og eru Fóstbræður hæstánægðir með
það hvemig hún hefur skilað sér til þeirra.
„Svo er bara að sjá hvemig vinnan skilar sér
til áheyrenda og hvernig verk Hróðmars
skilar sér í tónverkasafnið."
SCHUBERT-BRAHMS
í GERÐUBERGI
TÓNLEIKAR verða haldnir í Gerðubergi á
morgun, sunnudag, kl. 17 á kammer- og ljóða-
tónlistarhátíðinni Schubert-Brahms 1797-
1897. Munu ýmsir flytjendur syngja og leika
verk eftir bæði tónskáld.
Tónleikarnir hefjast á Sónötu í B-dúr fyrir
píanó eftir Schubert sem Valgerður Andrés-
1 dóttir flytur. Þá tekur við Sónata í f-moll op.
120 nr. 1 fyrir víólu og píanó eftir Brahms,
þar sem Guðrún Þórarinsdóttir víóluleikari og
Helga Bryndís Magnúsdóttir píanóleikari
verða í sviðsljósinu.
Að loknu hléi stíga Sigríður Gröndal
sópransöngkona og Daníel Þorsteinsson
píanóleikari á svið og flytja fjögur sönglög eft-
ir Schubert, Friihlingsglaube, Auf dem Wass-
er zu singen og Suleika 1 og 2. Tónleikunum
lýkur síðan á Der Hirt auf dem Felsen eftir
Sehubert, þar sem Sigríður og Daníel fá Ár-
mann Helgason klarínettuleikara til liðs við
sig.
Tónleikar með sömu efnisskrá voru haldnir
í Safnaðarheimili Akureyrarkirkju síðastlið-
inn sunnudag.
Morgunblaðiö/Golli
ÁRMANN Helgason, Sigríður Gröndal og Guðrún Þórarinsdóttir verða meðal flytjenda í
Gerðubergi.
-I 20 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 8. NÓVEMBER 1997