Lesbók Morgunblaðsins - 20.02.1999, Blaðsíða 11

iS£M$SSSsMÉi

* .1

Emerald-Búdda í Bankok.
TANNLÆKNIR að störfum úti á gangstétt í Bankok.
TAÍLENDINGAR er smávaxið og fínlegt fólk og
víða má sjá fríðar stúlkur eins og þessa sem
vann við afgreiðslu í kaffihúsi. Myndirnar af
daglegu lífi fólksins tók greinarhöfundurinn.
Sumstaðar eru alkunn vestræn einkenni
svo fyrirferðarmikil að maður spyr: Hvar er
það upprunalega og austræna; Hvar er „Órí-
entið?“. Auglýsingaskilti fyrir Sony og
Toyota eða kallinn í Kentucky Fried Chicken
líta allsstaðar eins út og verzlunarkringlurn-
ar í borgum Taflands eru lítið öðruvísi en
„mollin" á Flórída.
En innan um allt þetta aðkomufargan
skýtur Austrið upp kollinum og birtist til að
mynda í einskonar ör-musterum; búddískum
tilbeiðslustöðum, sem eru út um allt. Trúin
skiptir hér miklu meira máli en hjá okkur og
að því kem ég síðar. Umfram allt birtist
Austrið í daglegu amstri fólksins sem gerir
gangstéttar borganna að vinnustöðum. Þar
sér maður tannlækni að stöifum og hefur tól
sín og tæki í bíl.
Þar sér maður þessar burðarlitlu en seigu
konur á ferðinni með mat í körfum sem
hengdar eru á fjaðrandi stöng og bornar á
öxlinni. Þær eru að færa einhverjum kvöld-
matinn, til dæmis þeim sem vinna í búðunum
til klukkan 11. Þar sér maður fólkið matast
um leið og þar er að vinna. Það hefur oft ekki
annað rými en gólfið og þar setur það skál-
airnar með matnum - taílenzkur matur er
ævinlega í mörgum skálum - og svo sezt það
á gólfið í þessa lótusstellingu sem væri okkur
kvalræði ef við kæmumst þá nokkurntíma í
hana.
Gangstéttarnar iða af lífi og starfi. En það
er engin ágengni; ekkert svipað því sem
menn þekkja frá Kanaríeyjum. Kurteisi er
aðalsmerki Taílendinga. Eftir nokkra daga í
landinu fer manni að þykja vænt um þetta
fólk.
3
Taíland hét Siam langt fram á þessa öld og
það nafn lifir í Siamsköttum og hinum frægu
Siams-tvíburum. Landið er fimm sinnum
stærra en Island, en er landlukt að miklu
leyti. Að vestanverðu, handan við mikinn
fjallgarð, er Burma en norðan og austan við
landið eni Laos og Kambódía.
Það er hinsvegar að sunnanverðu, við Taí-
landsflóa, að landið nær að sjó, en fyrst og
fremst er opið haf frá hinum langa og mjóa
skaga suður að Malasíu. Þar er trópískt
landsvæði, regnskógar og rómuð náttúrufeg-
urð.
Segja má að Taíland sé mishá slétta,
umlukin fjallgörðum, og upprunalega hefur
landið allt verið skógi vaxið. Þrátt fyrir
frjósama jörð og nægan raka er skógurinn
víðast fremur lágvaxinn í landinu sunnan-
verðu, pálmar nokkuð yfirgnæfandi, svo og
tré sem bera ótrúlega margbreytilega ávexti.
Þessvegna þarf enginn að svelta. Stór og
smá bananatré vaxa hreint um allar trissur
og svigna undan bananaklösum. Það er mörg
matarholan hér fyrir fátækt fólk.
Fyrir aðeins um 60 árum er talið að 70%
landsins hafí verið vaxin gróskumiklum
skógi, en nú er þessi tala komin niður í 25-
18%, jafnvel enn neðar. Um leið hefur úr-
koma minnkað og þurrkar eru oftar til vand-
ræða. Á vesturlandinu og nyrst í því vex
tekkskógurinn, sem gengið var á með mis-
kunnarlausri rányi-kju svo lítið er eftir.
Hann hefur nú verið verndaður. Trúlega
hafa frændur vorir, Danir, átt sinn þátt í
þeirri eyðingu þegar þeir efndu til stóriðnað-
ar úr tekkhúsgögnum á meðan þau vora í
tízku og tekkið var flutt austan frá Taflandi.
Það er athyglisvert að Taíland varð aldrei
nýlenda og slapp eitt allra landa í þessum
heimshluta við það. Hinsvegar komu Danir
ár sinni fyrir borð í Taílandi framar öðrum
þjóðum og Taílendingar fengu danskan
bjór, en lærðu í staðinn af Dönum að
brugga sinn eigin bjór, Singha, sem sízt er
lakari.
Aðeins hefur fengizt lítilsháttar olía við
boran og af málmum er landið ekki auðugt.
Þar hefur þó í einhverjum mæli verið hægt
að vinna gull sem hefur komið sér vel þegar
klæða þarf heilu musterin.
Það gull sem aftur á móti hefur komið hin-
um almenna Taflendingi til góða fyrr og síð-
ar eru hrísgrjónin sem mynda uppistöðuna í
taílenzkri matargerð. Á suðurhluta landsins
þar sem land er flatt og rakt, til dæmis á
svæðinu frá Bankok og suður að Taílandsflóa
og ströndinni við Pattaya, var áður fyrr svo
mikil hrísgi-jónarækt að á jafn stóra svæði
var ekki annað eins til í veröldinni, ekki einu
sinni í Kína.
Nú er af miklum framfarahug og metnaði
vei'ið að leggja hraðbraut á tveimur hæð- ►
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 20. FEBRÚAR 1999 1 1