Lesbók Morgunblaðsins - 26.06.1999, Blaðsíða 10

GERHARD Richter: Fljót, 1995. Olía á striga, 200x320 sm.
R. B. Kitaj: Gyðingurinn (The Jewish Rider), 1984-85. Olía á striga, 151x152 sm.
EFTIR MARGRÉTI REYKDAL
Áhugamenn um myndlist þekkjg eldri listasöfn borgar-
innar en steinsnar frá Samtímalistasafninu hefur eitt
enn bæst við, safn nútímalistar sem kennt er við Astrup
Fearnley. Þegar að er gáð reynist þetta safn búa yfir
markverðum, listrænum auðæfum.
7
ISLENSKU áhugafólki um myndlist eru
vel kunn listasöfn víða um heim. En ný
musteri listarinnar hafa reyndar risið í
þeim mæli á síðustu árum, að af nógu er
að taka. Ferðum íslendinga til Noregs
hefur fjölgað undanfarin ár, og sumum
er vettvangur myndlistar í Ósló vel
kunnur. Þessi pistill er ætlaður þeim
meirihluta sem ekki hefur heimsótt nágranna-
landið allra síðustu árin og því ekki komist að
eigin raun um hvað þar er að gerast á sviði
listarinnar.
Samtímalistasafn Norðmanna, Museet for
samtidskunst, sem var opnað árið 1990, er rík-
isrekið og er til húsa í gamalli byggingu í einum
elsta hluta miðborgarinnar. Kallast það hverfi
gjaman „Kvadraturen“ og var það skipulagt á
dögum Kristjáns fjórða Danakonungs.
Steinsnar frá samtímalistasafninu er
nýjasta listasafn borgarinnar, Astrup Fe-
amley Museet for Moderne Kunst, opnað
1993. Safnið er til húsa í byggingu sem einnig
hýsir skipamiðlunarfyrirtæki. Hér hefur ein-
staklega vel tekist að aðlaga nýja byggingu að
gömlu umhverfí, auk þess sem um bráðfallega
byggingarlist er að ræða. Þá hafa innri lausnir
arkitekta í listasafninu ekki síður vakið eftir-
tekt. Samtals er flatarmál sýningarsala um
1.800 fermetrar, en það rými nýtist vel.
Reyndar er meirihluti sýningarrýmisins undir
jarðhæð. Skiptast á tiltölulega lítil lofthæð og
há og opin rými, og myndast skemmtileg
heild.
Þess má geta, að auk þessara tveggja lista-
safna hefur „Kvadraturen" að geyma Norsk
Arkitekturmuseum og Norsk Form, mörg
gallerí og sýningarstaði.
Astmp Fearnley-safnið er algerlega í einka-
eigu, rekið af sjálfseignarstofnunn. Þetta veit-
ir safninu sérstöðu meðal listastofnana lands-
ins. í fómm sínum á safnið verk margra merk-
ustu listamanna frá seinni hluta þessarar ald-
ar, erlendra sem innlendra. Er í mörgum til-
vikum um helstu verk þessarra listamanna að
ræða. Þessi verk skapa góðan grandvöll fyrir
samvinnu og samskiptum við söfn og lista-
stofnanir víða um heim. Sjálfstæð og óháð
stofnun hefur frelsi til þess að marka sína eig-
in stefnu, er laus við þau markmið og þær
skyldur sem eðlilega einkenna opinber söfn.
Astrap Fearnley safnið er því engan veginn í
sainkeppni við ríkisrekinn nágranna sinn,
ANSELM Kiefer: Land tveggja fljóta, 1985-91. Stál, blý, kopar, gler, Ijósmyndir, lífrænt efni. 370x780
á sinn fasta stað í sérstaklega byggðum sal. í daglegu tali kallast það oft „bókahillan". Verkið býr;
snertir, og hefur geysilegt aðdráttarafl á gesti safns
mm
B 81
- - ii*
II' |« i j n !i 1 ’
11 ís T? V
íl i i §
11 L m'(■n
1* þ. . 1
FRANCIS Bacon: Triptych - þrímynd eftir áhrifum frá grískum harmleik, Oresteia eftir Aescl
heldur er hér um kærkomna viðbót og aukna
breidd að ræða.
Þótt verk í eigu safnsins séu ólík að formi og
uppruna, má fínna þeim vissan samnefnara.
Hér er yfirleitt um að ræða verk sem í víðum
skilningi eru frásagnarleg eðlis, eða á ein-
hvem hátt skírskota til ytri tilveru. Ekki er
svo að skilja, að í öllum tilvikum sé um beinlín-
is „fígúratífa" list að ræða, en þessi afstaða
setur eðlilega sinn svip á innihald safnsins, og
má rekja hana til stofnenda þess.
Bresk samtímaJist skipar veigamikinn sess
meðal verka safnsins. Má nefna Franeis Bacon
annars vegar, og hins vegar miklu yngri landa
hans Damien Hirst og Gary Hume. Þó má
segja að þungamiðju safnsins (bæði bókstaf-
lega og í yfirfærðri merkingu) megi finna í sal
tileinkuðum þýska listamanninum Anselm Ki-
efer. Er þá öðru fremur átt við voldugt „blý-
bókasafn" hans, með tvínefninu The high
priestess / Zweistromland. Þetta áhrifamikla
verk býr yfír ótæmandi möguleikum hvað
snertir tilvísanir, túlkun og innlifun. Enda eru
þess mörg dæmi að gestir safnsins komi mörg-
um sinnum, eða komi langleiðis að, fyrst og
fremst til þess að upplifa þetta listaverk.
í meginhluta safnsins eru breytilegar sýn-
ingar. Hverju sinni era listaverk fengin að láni
frá söfnum og einstaklingum víðs vegar að.
Hér nægir að nefna nokkrar af sýningum síð-
ustu tveggja/þriggja ára: Ross Bleckner, Al-
berto Giacometti / Nicolas de Stael, R.B.
Kitaj, Olav Christopher Jensen, Odd Nerdr-
um. Þegar þetta er skrifað stendur yfir sýning
á verkum þýska listamannsins Gerhard Richt-
er. Richter er vafalaust meðal merkustu lista-
manna okkar tíma. Hér eru sýnd rúmlega
fímmtíu málverk frá áranum 1964 - 1998.
Gefst gestum kostur á að skyggnast inn í sér-
stæða myndveröld; annars vegar málverk
unnin með ljósmyndir að fyrirmynd, hins veg-
ar óhlutbundin verk. í báðum tilvikum eru
möguleikar málverksins kannaðir af mikilli
næmi og spurningar vakna um samband
myndar og veraleika. Gegnum verk lista-
mannsins má nálgast margar grundvallar-
spurningar um eðli og tilgang myndlistarinn-
ar. Á sannfærandi hátt brúar hann bilið milli
þess hlutbundna og óhlutbundna, grónar hug-
myndir víkja, því eiga verk hans erindi til allra
kynslóða. Þessari sýningu er (á skrifandi
stundu) að ljúka og ekki verður fjallað frekar
i
GILI
er e
ASTRUP FEARNLEY LIS7
1 O LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 26. JÚNÍ 1999