Tíminn - 03.03.1967, Side 7

FOSTUDAGUK 3. marz 1967.
ÞINGFRÉTTIR TIMINN ÞINGFRÉTTiR
Togveiðar rrainni báta verði heim-
ilaðar með sérstökum skilyrðum
Björn Fálisson mælti í neðri
deild í gær fyrir frumvarpi um
breytingu á lögum um bann gegn
botnvörpuveiðum. Fyrsta grein
frumvarpsins er swobljóðandi:
Önnur málsgrein 1. gr. laganna
orðist svo:
Heiimilt er náðherra einnig að
veita bátum, sem eru 40—100
lestir, leytfi til togveiða, innan
þeirra marka, sem ákveðin eru
í reglugerð nr. 21 19. marz 1952,
ef eftirfarandi skilyrði eru fyrir
hendi:
a. Hafrannsóknastofnunin og
Fiskifélag íslands mæli með því
að heimila togveiði og hafi gert
tillögur um takmörkun veiðisvæða
þeirra fiskibáta, sem veita á und-
anþágu.
b. Sveitarstjó'rnir eða bæjar-
stjórnir þeirra kauptúna eða kaup-
staða, sem að veiðisvæðunum
liggja, mæli með að veita slíkar
undanþágur og lýsi yfir því, að
vöntun sé á hnáefni vegna atvinnu-
ástands viðkomandi staða.
c. Að ákveðið sé, þegar bátum
er veitt undanþága til togveiða,
hvar afli skuli lagður upp til
vinnslu, og við það miðað, að verk-
un aflans fari fram þar, sem um
atvinnuskort er að ræða.“
Niðurskurður framkvæmda
Framhald af bls. 1
til að draga úr framkvæmdum og
minnka stuðning við sveitarfélög-
in. Bak við þetta er hin þráláta
trú ríkisstjórnarinnar, að það sé
leiðin til jafnvægis í þjóðarbii-
skapnum að draga úr byggingum
skóla, sjúkrahúsa og liafna, það
sé bezta meðalið gegn þenslu.
•*- Ríkisstjórnin skar niður í
fyrra hvorki meira né minna en
20% af framlögum tB verklegra
framkvæmda á fjárlögum 1966 og
hefur þá samtals ldipið 30% af
lágmarksframlögum til verklegra
framkvæmda á árunum 1966 og
1967. Með þessu er stjórnin raun-
verulega að gera fjárlagasetning-
una að hreinum skrípaleik og
þannig eru framlögin til verk-
legra framkvæmda orðin að eins-
konar framfærsiufé ráðlausrar rík-
isstjómar.
if Þá eru 20 milljónir teknar frá
sveitarfélögum landsins til við-
bótar hinu. Trúir stjómin því lík-
lega að með þessu takist henni að
minnka framkvæmdir sveitarfélag
anna. Eins og kunnugt er eiga
sveitarfélögin nú í miklum fjár-
hagserfiðleikum vegna verðbólg-
unnar þrátt fyrir há útsvör á al-
menning. Þessi niðurskurður á tekj
um sveitarfélaganna geta ekki þýtt
annað en hækkuð útsvör á al-
menning, þvi flestar framkvæmdir
sveitarfélaganna eru þess eðlis að
þær er ekki unnt að stöðva. Frá
sjónarhóli ríkisstjórnarinnar gerir
þetta víst ekkert til því að menn
fá ekki útsvarsseðilinn sinn í liend
ur fyrr en eftir kosinngar.
Eins og fyrr ságði er frumvarp
stjórnarinnar hvað snertir aðstoð
við útveginn aðeins staðfesting á
því, að sem áður hefur komið
fram í fréttum blaðsins, en frum-
varpið fer hér í heild a eftir:
1. gr. Á árinu 1967 er ríkis-
stjórninni heimilt að greiða sem
svarar 8% viðbót við það lágmarks
verð á ferskfiski öðrum en síld og
loðnu, sem Verðlagsráð sjávarút-
vegsins og yfirnefnd þess ákveða.
Skal viðbótin skiptast þannig, að
5% greiðist mánuðina marz og
apríl, en 11% aðra mánuði ársins.
2. gr. Til þess að standa straum af
greiðslu þeirrar viðbótar við fisk-
verðið, sem heimiluð er í 1. gr.
þessara laga, er ríkisstjórninni
heimilt að lækka greiðslur til verk
legra framkvæmda og framlaga til
verklegra framkvæmda annarra
aðila á fjárlögum ársins 1967 am
10%. Þá er ríkisstjórninni einnig
heimilt að lækka greiðslur til
Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga fyrir
árið 1966 um 20 m. Kr. frá þvi,
sem ákveðið er i 16. gr. laga nr.
31 10. júní 1964, um tekjustofna
sveitarfélaga með þeirri breytingu
sem ákveðin var með lögum nr.
67 23. des. 1964, um breytingu a
Íögum nr. 31 10. júní 1964 um
tekjuotofna sveitarfélaga.
3. gr. Á árinu 1967 er ríkis-
stjórninni heimilt að verja 20
millj. kr. til þess að greiða_ fisk-
seljendum verðbætur á línu- og
handffærafiski. Þessar greiðslur
koma til skipta á milli sjiómanna
og útgerðamanma samkvæmt samn-
ingum um hlutaiskipti.
4. gr. Heimi'lt er að greiða við-
hótarbætur á línufisk, veiddan á
tímabiilinu frá 1. október til 31.
desember 1966, umfram þá 25 aura
á kíló, sem ákveðið var með lög-
um nr. 16 16. apríl 1966, að ríkis-
sjóður skyldi greiða. Heildarverð-
Ixetur á línu- og handfærafisk á
árinu 1966 sfculu þó efcki fara
fram úr 20 millj. kr.
5. gr. Stjórn Aflatryggingasjóðs
er heimilt að áfcveða, að bætur til
togara úr sjóðnum yegna afla-
brests 1966 skuli miðast við út-
haldstíma þeirra á því ári, svo og
að setja um þetta nánari reglur
með samþykkt sjávarútvegsmála-
ráðherra.
6. gr. Stofna skal sjóð, er hafi
það hlutverk að greiða verðbætur
vegna verðfalls á frystum fiskaf-
urðum, sem framleiddar eru á ár-
inu 1967, öðrum en síldar- og
loðnuafurðum, svo sem fyrir er
mælt í 7. gr.
Riíkissjóður greiði til sjóðsins
130 millj. kr. af greiðsluafgángi
ársins 1966. Verði innstæða í sjóðn
um eftir reikningslok, skal því fé
ráðstafað sem sbofnfjárframlagi
til]Verðjöfnunarsjóðs, enda hafi þá
verið sett lög um slíkan sjóð. Ella
rennur innstæða þessi í ríkissjóð.
Riíkissjóður ábyrgist, að sjóðurinn
geti staðið við skuldbindingar þær
sem á hann eru lagðar í 7. gr.
7. gr. Sjóður sá, sem um ræðir
í 6. gr., greiðir verðbætur á fryst-
ar fiskafurðir, framleiddar á ár-
inu 1967, aðrar en síldar- og
loðnuafurðir. Verðbætur þessar
skulu nema 55% af verðlækkun,
er verða kann miðað við verðlag,
er fékkst fyrir sömu framleiðslu
á árinu 1966. Verði verðfall á
árinu 1967, er nemi meiru en
5% miðað við verðlag 1966,
skuli verðbæturnar hækka
til viðbótar um 2% af heild-
arverðlækkuninni fyrir hvert 1%
sem verðlag lækkar umfram 5%.
Greiðsla verðbóta skal þó aldrei
verða hærri en 75% af verðlækk-
un.
Skipta skal freðfiskframleiðsl-
unni í nokkra meginflokka eftir
fisktegundum, og skulu verðbætur
reiknaðar af hverjum flokki fyrir
sig. Um framkvæmdir á greiðsl-
um úr sjóðnum fer að öðru leyti
eftir reglum, er sjávarútvegsmála-
ráðherra setur.
8. gr. Ríkissjóður leggur fram 50
millj. kr. á árinu 1967, er verja
skal til framleiðniaukningar frysti
húsa og annarra endurbóta í fram-
leiðslu frystra fiskafurða. Seöia-
banki íslands úthlutar þessu til
tiltekinna framkvæmda í samráði
við Landsbanka íslands og Út-
vegsbanka íslands eftir reglum,
sem sjávarútvegsmálaráðherra set-
ur.
9. gr. Á árinu 1967 heimilast að
greiða úr ríkissjóði 10 milj, kr.
til verðbóta á útfluttar afurðir af
öðrum fiski en síld og loðnu eftir
reglum, sem sjávarútvegismiálaráð-
herra setur._
10. gr. f samráði við samtök
framleiðenda og þær lánasbofnan-
ir er sérstaklega starfa fyrir sjáv-
arútveginn, lætur rífcisistjórnin
fram fara athugun á rekstrarað-
stæðum og fjárhagslegri uppbygg-
ingu frystiiðnaðarins. Á grundvelli
bennar verði gerðar tillögur, er
miði að því að bæta rekstrargrund
völl frystihúsanna, svo sem með
bættri uppbyggingu iðnaðarins,
aukinni hráefnisöflun, tæknihreyt-
ingum og fjárfhagslegri endurskipu
lagningu. Til þess að greiða fyrir
slíkum aðgerðum og í sambandi
við þær er Ríkisábyrgðasjóði heim-
ilt að gefa eftir kröfur á einstök
frystihús, ef slíkt er óhjákvæmilcgt
til þess að koma þeim á viðun-
andi grundvöll, en<]a fallist aðrir
kröfuliafar einnig á eftirgjafir,
eftir því sem eðlilegt þykir. Allar
tillögur um eftirgjafir á krö'fum
ríikissjóðs skulu lagðar fyrir fjár-
veitinganefnda til samþykktar.
Heimilt er fjármálaráðherra að
gefa eftir greiðslur stimpil- og
þinglýsingagjalda vegna eigenda-
skipta, sem þurfa að eiga sér stað
í sambandi við þessar aðgerðir.
11. gr. Lög þesisi öðlast þegar
gildi. Jafnframt eru úr gildi felld
lög nr. 16 16. apríl 1966, um ráð-
stafanir vegna sjávarútvegsins.
I greinargerð segir Björn:
„Árið 1958 var firkveiðilandhelg
in ákveðin 12 mí'lur frá grunn-
Iínupunktum. íslenzkum togveiði-
skipum voru þó veittar nokkrar
undanþágur til veiða innan 12
mílna línunnar á vissum árstím-
um og ákveðnum svæðuon. íslenaku
togararnir virðast hafa hlýtt þess-
um reglum, en togbátar sunnan-
lands eigi til fulls.
Algengt var, að 50—100 lesta bát
ar stunduðu togveiðar, áður en
fiskveiðilandhelgin var stækkuð,
en mjög var það misjafnt eftir
landslhlutum. Fór það m.a. eftir
botnlagi veiðisvæðanna og bve auð
velt var að afla fisks með öðrum
veiðitækjum. Veiðisvæði togbáta
voru einkum sunnan við land og
norðan. Minni togbátar geta eigi
veitt á miklu dýpi. Aðstaða þeirra
varð því mun lakari við útfærsiu
landhelginnar. Þróunin hefur oið-
ið sú, að norðanlands hefur veiði
togbáta lagzt niður. Kostnaður
við útgerð Tínubáta hefur farið
vaxandi, og rekstur þeirra ber sig
eigi. Nær ógerlegt hefur verið að
fá nægan mannskap á línubáta.
Veldur þar miklu um aukin síld-
veiði og fjölgun stórra síldveiði-
báta. Færabátar stunda ekki veið-
ar nema tíma úr árinu, og atfli
þeirra er takmarkaður. Tilfinnan-
leg vöntun hefur því verið á fisfc-
magni til að fullnægja þörfum
fiskvinnshisföðva og til úrbóta tak
markaðri atvinnu í kauptúnum og
kaupstöðum norðanlands. Þessa
•hefur einkum gætt vestan til á
Norðurlandi. Ilúsavík, Raufarhöfn
og Þórshöfn liggja nær úthafinu
en kauptúnin við Iíúnaflóa og
Skagaifjörð. Skemmra er á fiskimið
og því auðveldara að afla fisks á
minni báta. Vinna við verkun og
vinnslu síldar hefur verið þeim
mun meiri sem austar dregur.
Sunnanlands stunda bátar togveið
ar án þess að taka fullt tillit til
þess, hvað lög og reglur mæla fyrirl
um. Virðist vera þegjandi sam-
komulag línu- og netabáta annars
vegar og togbáta hins vegar, að
þeir fyrr nefndu kæri eigi, en þeir
síðari valdi eigi veiðafæratjóni.
Sunnanlands og vestan eru aðal-
hrygningarstöðvar fisksins og_ mik
i'l veiði í marz og apríl. Út af
Vestfjörðum eru mjög góð skil-
yrði til línuveiða, en óhentugt til
togveiða fyrir minni báta. Kaup-
túnin á vestuilhluta Norðurlands
haifa því önnur og lakari skilyrði
til fisköflunar en algengast er f
öðrum landsihlutum. Eina ráðið til
úrbóta á þessum stöðum er at
veita nokkrum bátum undanþágu
til togveiða að einhverju leyti
innan þeirra marka, sem ákveðin
eru í reglugerð nr. 21 19. marz
1952. Sjálfsagt er að framkvæma
slíka undanþágu í samráði við tiski
fræðinga okkar og sveitar- eða
bæjarstjórnir þeirra staða, sem út-
gerð viðkiomandi báta er starfrækt
frá. Rétt væri að ákveða tölu bát-
anna og þau veiðisvæði, sem heim-
ilt væri að stunda togveiðar á
innan landihelgi. Reynslan yrði svo
að skera úr um það, hvað hag-
kvæmast væri í þessum efnum.
Norðlendingar hafa eigi viljað
brjóta fiskveiðilöggjöfina. Þess
eiga þeir ekki að gjalda. Ég álít,
að framtíð vissra kauptúna norð-
lands sé að verulegu leyti undir
því komin, að ráðstafanir í þá
átt, sem þetta frumvarp gerir ráð
fyrir, verði gerðar sem fyrst. Mun-
ur á aðstöðu togbáta og línubáta
er einkum þessi:
a. Hægt er að komast af með
5 manna áhöfn á togbát, sem 11
menn vinna við línubát, sem er
50—100 lestir.
b. Veiðarfærakostnaður tog-
báta er mun minni og beitukostn-
aður enginn, en sá liður er nú
mjög tilfinnanlegur.
c. Hægt er að stunda togveið-
ar 8—10 mánuði árlega norðan-
Framhald á bls. 14
Bætur almannatrygginga
verði útsvarsfrjálsar
☆ í gær fór fram í neðri deild
þriðja umræða um frv. ríkisstjórjt
arinnar um breytingu á lögum úm
tekjustofna sveitarfélaga, en efni
þess er, að fylgt skuli skattvísitölu
við álagningu útsvara.
☆ Við 2. umræðu um frv. hafði
Þórarinn Þórarinsson flutt þá breyt
ingatillögu við 33. grein laganna,
að „bætur almannatrygginga skulu
undanþegnar útsvarsálagningu" en
samkvæmt þessari grein nú, er
sveitarstjórnum „heimilt að undan-
þiggja bætur almannatrygginga út-
svarslagningu ag einhverju eða
öllu leyti.“ Mörg bæjarfólög hafa
notað þessa heimild til að undan-
þiggja útsvarsálagningu örorku- og
sjúkrabætur og ellilaun. A. m. k.
eitt bæjarfélag, Kópavogur, hefur
einnig undanþegið fjölskyldubætur
útsvarsálagningu.
☆ Guðlaugur Gíslason tók fyrstur
til máls og las bréf frá félagsmála
ráðuneytinu og Sambandi ísl. sveit
arfélaga, sem hafði fengið tillögu
Þórarins til umsagnar. Fólagsmála-
ráðuneytið taldi tillöguna þurfa j
nánari athugun, en Samband (sl. I
sveitarfélaga mælti gegn henni.
■fr Þórarinn Þórarinsson sagði,
ag flest bæjarfélögin og mörg <
sveitarfélögin hefðu notað sér und
anþáguiheimildina til að undan-
'Þiágja sjúkra- og örorkubætur og
ellilaun útsvarsálagningu. Væri
því orðið rétt og tímabært, að
þessi regla yrði gerð almenn, enda
mæltu öll heilbrigð rök með því,
að þessar bætur væru útsvarsfrjáls
ar.
☆ Þórarinn kvað það rangt, sem
haldið hefði verið fram, að aðeins
hinir efnuðustu högnuðust á því,
ef fjöþkyldubætur væru undan-
þegnar útsvari. Flestir verkamenn’
sem ynnu að ráði eftir- og auka-
vinnu, þyrftu að greiða í útsvar
30% af nokkrum hluta tekna sinna.
Yfirleitt greiddu því verkamenn
30% af fjölskyldubótum í útsvar
eða með öðrum orðum, ef fjöl-
skylda fær bætur greiddar með
þremur börnum, þá fara bæturnar
með þriðja barninu nær alveg í út-
svar.
■fr Þá minnti Þórarinn á, að verð
stöðvun stjórnarinnar hefði það
takmark, að laun yrðu lítið háerri á
þessu ári en seinasta ári. Hins veg
ar er fyrirsjáanlegt, að útsvör, sem
einstaklingar greiða, verða mun
hærri i ár en í fyrra, þrátt 'yrír
skattavísitöluna þar sem launatekj
ur í krónutölu hafa orðið mun
hærri 1966 en 1965. Sanngjarnt
væri því, að hér yrði komið nokkuð
til móts við þá, sem erfiðasta hafa
aðstöðuna, eins og gamla fólkið og
stærstu fjölskyldurnar.
☆ Þórarinn kvaðst viðurkenna,
að teikjustofnar sveitarfélaganna
væru ekki ríflegir miðað við þær
skyldur, sem á þeim hvíla. Því
hefðu Framsóknarmenn lagt til
hvað eftir annað, að athugað yrði
að tryggja þeim nýja tekjustofna.
Útsvörin gætu ekki verið fullnægi
andi tekjustofn fyrir au, ef þau
ættu að vera í hófi: Annars virtist
ríkisstjórnin ekki vera á þessu
máli, þar em verið væri að leggja
á borð þingmanna stjórnarfrum-
varp, sem fæli m. a. í sór að skerða
tekjur jöfnunarsjóðs sveitarfélag-
anna um 20 millj. kr.
☆ Magnús Jónsson fjármálaráð-
herra hvatti til þess, að engar breyt
ingar yrðu gerðar á frumvarpinu
•fr Benedikt Gröndal bar fram
breytingatillögu við tillögu Þórar
ins um að undanþiggja ellilaun út-
svarsálagningu að vissu marki
Samkvæmt ósk hans og Þórarin?
var umræðunni frestað, svo að tóm
gæfist til að abhuga tillögu Bene-
dikts.