Alþýðublaðið - 29.11.1986, Side 4

Alþýðublaðið - 29.11.1986, Side 4
4 Laugardagur 29. nóvember 1986 Ræöur frambjóöenda í prófkjörí Alþýöuflokksins í Reykjavík: Um síðustu helgi var haldinn kynningarfundur í veitinga- húsinu Broadway þar sem fram komu frambjóðendur í prófkjöri Alþýðuflokksins í Reykjavík vegna væntanlegra alþingiskosninga. í þessu blaði birtum við ræður fjögurra þeirra: Björgvins Guðmundssonar, Jóns Braga Bjarnason- ar, Jóns Sigurðssonar og Láru V. Júlíusdóttur. „Mál kvenna eru líka mál karla“ Lára V. Júlíusdóttir: Fundarstjóri, góðir fundargestir Ég býð mig fram í fjórða sæti í prófkjöri Alþýðuflokksins í Reykjavík fyrir komandi alþingis- kosningar. Alþýðuflokkurinn er í sókn og er eina stjórnmálaaflið í dag, sem launafólk getur sameinast um. Þau mál sem ég tel brýnust í dag tel ég kleift að vinna að innan flokksins, bættum hag fólksins í landinu, auknu jafnrétti, réttlátari tekjuskiptingu, betra þjóðfélagi. I starfi mínu hjá Alþýðusam- bandinu starfa ég mikið með kon- um í verkalýðshreyfingunni. Ég veit hversu erfitt er að ná fram einföld- ustu réttlætismálum í samningum. Mörg réttindamál launafólks þarf að tryggja með löggjöf, réttinda- mál, sem enn hafa ekki náðst fram í samningum, nema að takmörk- uðu leyti. Réttindamál, sem aðrar þjóðir hafa tryggt launafólki með Iöggjöf. Ég nefni sem dæmi ákvæði um fæðingarorlof. í dag er fæðing- arorlof þrír mánuðir. Að þremur mánuðum liðnum er ætlast til að móðirin yfirgefi nýfætt barn sitt til að hefja störf að nýju. Á sama tíma eru mæður hvattar til að vera sem mest með nýfæddum börnum sín- um og talið er nauðsylegt að mæð- ur hafi börn sín á brjósti sem lengst. Þegar hefja á vinnuna aftur, þarf að koma nýfæddu barni fyrir hjá ættingjum eða dagmæðrum. Dag- vistarstofnanir fyrir ung börn eru aðeins fyrir einstæð foreldri, ekki fyrir allt venjulegt fjölskyldufólk. Ekki minnkar vandinn þegar börn- in komast á skólaaldur. Sex ára börn eru í skóla 2 til 3 tíma á dag, samfelldur skóladagur er enn ekki kominn, og máltíðir ekki að fá. Hér þarf úr að bæta, koma til móts við fjölskylduna, þar sem bæði móðir- in og faðirinn eru í starfi á vinnu- markaði. Víða eru göt í því trygg- ingarkerfi sem við búum við um greiðslur launa í veikindum verka- fólks, og sem dæmi má nefna að hyggist maður skipta um starf á al- mennum vinnumarkaði, þá glatar hann við það öllum áunnum veik- indarétti og þarf að byrja að ávinna sér hann að nýju á nýjum vinnu- stað. Það eru réttlætismál sem þessi sem ég hef að ofan talið auk þeirrar misskiptingar efnislegra gæða sem við blasir í þjóðfélaginu sem knýr mig til að bjóða fram krafta mína. Ég er alin upp í alþýðustétt, fædd í Reykjavík 1951 og ólst hér upp hjá móður minni Kristínu Símonar- dóttur verkakonu í hópi fjögurra systkina. Ég varð stúdent frá Verzl- unarskólanum 1972 og lauk lög- fræðiprófi 1977. Héraðsdómslög- maður varð ég 1980. Um hríð starf- aði ég sem fulltrúi á lögmanns- stofu, og kenndi verslunarrétt í verslunarskólum í 5 vetur. Árið 1982 hóf ég störf hjá ASÍ og hef starfað þar síðan. í skóla tók ég virkan þátt í félags- málum og átti sæti í stúdentaráði á háskólaárunum. Þá var ég fulltrúi stúdenta í stjórn Lánasjóðs ís- lenskra námsmanna. Jafnréttismál hafa lengi verið mér hugleikin. Á kvennafrídaginn 1975 römbuðum við vinkonurnar niður í bæ með skilti sem á stóð skrifað „konur, skríðið upp úr pott- unum“. Þá voru miklar hræringar í málefnum kvenna, sem síðan kom- ust aftur á fullt skrið þegar konur vildu minna á tilvist sína í stjórn- málum með því að bjóða fram sér- stakan lista í borgarstjórnarkosn- ingum 1982. Ég hreifst með og vildi ekki láta mitt eftir liggja, því ég tel að raddir kvenna verði að heyrast, hvar sem ráðum er ráðið í þjóðfé- laginu. Ég tel þó ekki að rétt sé að konur starfi saman í sérstökum kvennaflokki. Mái kvenna eru líka mál karla. Þau eru ekki síður jafn- réttismál og réttlætismál þeirra en kvennanna. Karlar hljóta að eiga kröfu á því að vera meira samvist- um við fjölskylduna en nú er, þegar launakjör krefjast óhóflegrar vinnu af fólki. Bætt launakjör kvenna hljóta líka að vera hags- munir karlanna. Þeir eru jú giftir sumum okkar. Það er kominn tími til að konurnar sæki fram í flokk- unum og taki þar fúllan þátt. Þær eru helmingur þjóðarinnar. I dag situr einungis ein kona á Alþingi fyrir önnur kjördæmi en Reykjavík og Reykjanes . . . Ég er nú formaður í Kvennrétt- indafélagi íslands, sem í 80 ár hefur barist fyrir jöfnum rétti karla og kvenna. Ég starfa einnig innan Framkvæmdanefndar um launa- mál kvenna, en sú nefnd var stofn- uð i framhaldi af ráðstefnu sem samband alþýðuflokkskvenna stóð fyrir haustið 1983. Þar hefur verið unnið öflugt starf kvenna frá sam- tökum á vinnumarkaði ásamt full- trúum hinna pólitísku flokka við að reyna að hafa áhrif á og stuðla að leiðréttingu á launamisrétti kvenna. Nú nýverið hélt nefndin ráðstefnu með konum úr stjórnum og samn- inganefndum verkalýðsfélaganna til að ræða það hvaða mál konur ættu að leggja áherslu á í komandi samningum. í kjölfar ráðstefnunn- ar héldum við svo tveggja kvölda námskeið í samningatækni fyrir konurnar. Með þessu er verið að reyna að tengja konur í launa- baráttu, konur úr mismunandi samböndum og félögum. Það er staðreynd að engar bætur fást nema samstaða sé fyrir hendi. Ég á sæti í Jafnréttisráði, en því er falið að framkvæma og fylgja eftir lögum um jafnan rétt og jafna stöðu kvenna og karla. Mig svíður sárt það misrétti sem konur búa við enn í dag í launamál- um. Hér verða að koma til aðgerðir stjórnvalda ásamt öflugri baráttu verkalýðshreyfingarinnar svo að hið mikla framlag kvenna í þjóðfé- laginu verði metið að verðleikum. Alþýðuflokkurinn hefur sýnt það á undanförnum árum að hann ber hag kvenna mjög fyrir brjósti, og komu hugmyndir um timabundnar aðgerðir til hagsbóta fyrir konur fyrst fram á þingi frá þingmanni flokksins, og þótti sumum furðu sæta. í dag eru þessar hugmyndir orðnar að lögum. Nú segir í jafn- réttislögum að tímabundnar að- gerðir til hagsbóta fyrir konur séu ekki brot á jafnréttislögum. Þetta ákvæði opnar nýjar víddir í ís- lenskri jafnréttisbaráttu, tækifæri sem verður að nýta. Enn hafa hug- myndir um það hvernig hægt sé að notfæra þetta ákvæði lítið verið mótaðar, hvorki í Jafnréttisráði eða annars staðar. Þótt verkalýðsmálin og jafnrétt- ismálin séu mér hugleikin tel ég að víðar þurfi að taka til hendinni. Við erum fá og búum í harðbýlu landi. Við höldum uppi velferðar- þjóðfélagi með opinberri þjónustu, heilbrigðiskerfi, tryggingarkerfi og menntakerfi, sem kostar okkur ær- ið fé. Fé sem tekið er af sameiginleg- um sjóðum okkar. Þess vegna er okkur nauðsynlegt að gæta ítrasta sparnaðar og ráðdeildarsemi alls staðar, hvar sem á er Iitið. Við verð- um að nýta það fé sem við höfum til ráðstöfunar á þann skynsamlegasta hátt sem við getum. Nauðsynlegt er að uppræta alla spillingu og sóun á almannafé og tryggja að það fé sem við leggjum í sameiginlegan sjóð nýtist sem best. Þjóðartekjur á mann eru með því hæsta sem þekkist í heiminum. Við verðum að tryggja réttlátari skipt- ingu þjóðarteknanna en nú er. í skattamálum er nauðsyn ein- földunar. Afnema verður tekju- skatt á almennar launatekjur, og koma á staðgreiðslukerfi skatta. Flókið og illskiljanlegt skattakerfi hefur gert það að verkum að fólk áttar sig ekki á því hvernig skattur því er reiknaður út, allir aðrir virð- ast sleppa betur en það sjálft, og tortryggni er sáð í garð náungans. Ofurtrú skapast á sérfræðingum, og oft er látið í veðri vaka að þeir búi yfir töfraformúlum til skatt- svika. Skattkerfið á að vera þannig að enginn á að komast hjá því að telja tekjur sínar allar fram. Innra eftirlit skattsins á að vera það öflugt að allar tekjur skili sér á skattfram- tölin. Á það legg ég áherslu, því hér er um mikilvægan þátt að ræða til að jafna eigna og tekjuskiptingu í landinu. Um húsnæðismálin hefur svo mikið verið rætt á þessu ári að það er að bera í bakkafullan lækinn að ætla að bæta þar einhverju við. Til- lögur þingmanna Alþýðuflokksins um kaupleiguíbúðir eru athyglis- verðar, og til þess fallnar að bæta kjör fólksins. Sá klafi sem húsa- kaup og húsbyggingar valda al- menningi í dag hefur gert nóg af því að sundra fjölskyldum og valda óhamingju. Stórt skref var stigið með nýjum húsnæðislögum á sl. vori, en vonandi er það bara fyrsta skrefið sem stigið er í átt til betra kerfis, kerfis þar sem hagsmunir allra eru tryggðir. Við skipulag íbúðarhverfa verður að taka frekar tillit til þarfa fjölskyldunnar en nú er gert, þar sem séð verði fyrir fé- lagslegri og menningarlegri að- stöðu, og að útivistarsvæði og náttúrulegt umhverfi verði eðlilegur þáttur hverrar íbúðabyggðar. í því velferðarþjóðfélagi sem byggt hefur verið upp á undanförn- um áratugum hefur borið á því að þeir sem síst skyldi hafa orðið út- undan. Þeir sem teknir eru að reskj- ast, gamla fólkið. Ekki hefur verið nægilega unnið að skipulagningu vistunarrýmis fyrir aldraða, eða leitað leiða til að gera fólki kleift að búa við öryggi síðustu æviárin. í dag eru 1100 manns á biðlistum eft- ir vistunarrými. Vafalaust má leysa vanda stórs hluta þessa hóps með öflugri heimaþjónustu en nú er, og þannig komast hjá því að raska því lífi sem fólkið hefur hingað til lifað. Sögur af öldruðu fólki sem sent er heim af sjúkrahúsum inn á heim- ilin aftur, því ekki fæst vistun á hjúkrunardeild eru svo óhugnan- Iegar að ekki verður við unað. Við verðum einnig að huga að því hvernig hægt er að auðvelda öldr- uðum að skipta um húsnæði, selja stóra húsið sitt, eða breyta því þannig að nýtist betur þörfum þess aldraða. Við verðum líka að tryggja hinum öldruðu mannsæmandi líf- eyri með tryggingabótum og bótum úr lífeyrissjóðum. í dag eru 40% af þeim sem eru 67 ára og eldri með fulla tekjutryggingu, og hafa því engar eða sáralitlar eigin tekjur. Þetta er um 9000 manns. Velferðarþjóðfélagið má heldur ekki gleyma þeim sem minnst mega sín, þeim sem fatlaðir eru. Um 2000 öryrkjar í landinu hafa nú lítið ann- að sér til framfærslu en lífeyri al- mannatrygginga. Halda verður áfram uppbyggingu á þjónustu fyr- ir fatlaða sem grunnur var lagður að með lögum um málefni fatlaðra og gæta þess að þarfir einstaklings- ins séu ætíð í fyrrúmi. Málefni einstæðra foreldra hafa mjög verið í brennidepli á undan- förnum árum. Oftast eru þetta mæður sem ala önn fyrir börnum sínum með illa launaðri vinnu og litlum stuðningi frá föður. Með- lagsgreiðslur nægja nú fyrir greiðslu á dagvistunarrými, þannig að allan annan kostnað verður móðirin að greiða. Með skattíviln- unum hefur nokkuð verið létt und- ir, barnabótum og forgangi þessa hóps að dagvistunarrými og skóla- dagheimilum. Nauðsynlegt er að styðja við bakið á einstæðum for- eldrum með öllum hugsanlegu móti, og tryggja það að börn sem alin eru upp hjá einu foreldri þurfi ekki að líða fyrir það á nokkurn hátt. Framtíð þjóðfélagsins veltur á því hve mikla rækt það leggur við uppeldi yngstu kynslóðarinnar og hvaða möguleika það veitir henni til vaxtar og þroska. Menntun og skólaganga eru ein meginnauðsyn atvinnulífs og samfélags. Fjárhagur búseta og félagsumhverfi mega ekki valda því að fólk fari á mis við skólagöngu. Við verðum að leggja aukna áherslu á verkmenntun og starfsþjálfun fólks og greiða fyrir fullorðinsfræðslu og endurmennt- un, svo að fólk geti bætt sér upp þá skólagöngu sem það fór á mis við fyrr á ævinni og lagað sig að breyt- ingum á vinnumarkaði. Efla þarf starfsfræðslu í skólum og nánari tengsl verða að skapast milli skóla og atvinnulífs. Offramleiðsla há- skólafólks má ekki verða á kostnað samdráttar verkmenntunar og menntunar í þeim greinum sem at- vinnulíf þjóðarinnar byggir á. Við verðum að tryggja það að skóla- kerfið standi öllum til boða, að kostnaður við menntun sé greiddur af almannafé, og að fólki verði með réttlátum lántökum gert mögulegt að stunda framhaldsnám. Benda má á þá miklu lyftistöng sem Lána- sjóður íslenskra námsmanna hefur verið íslensku námsfólki, fólki sem ella hefði ekki getað stundað fram- haldsnám af fjárhagsástæðum. Hann hefur gert fólki úr alþýðustétt mögulegt það sem áður var ómögu- legt, ekki hvað síst konum. í dag eru konur í öllum deildum í meirihluta á fyrsta ári i Háskóla íslands, nema verkfræði og raunvísindadeild. Þetta er ef til vill tímanna tákn. Við þurfum að tryggja valddreif- ingu til að auka hlutdeild almenn- ings í stefnumótun, aðhald hans að stjórnendum og beint samband hans við stórnvöld og almanna- stofnanir. Efla verður sjálfsstjórn heimamanna í byggðarlögum og landshlutum og einfalda hið flókna ríkisbákn og auka ábyrgð lýðkjör- inna fulltrúa á öllum stigum stjórn- sýslu. Við verðum að tryggja að stjórnsýsla sé hafin yfir sérhags- muni og uppræta klíkuskap við ákvarðanatöku. Við verðum að tryggja að allir séu jafnir fyrir lög- unum og að dómstólar og löggæsla sé óvilhöll. í utanríkis og varnar- málum tel ég að sú stefna sem AI- þýðuflokkurinn hefur fylgt þjóni best hagsmunum og öryggi þjóðar- innar. Alþýðuflokkurinn er í sókn. Hann hefur nú tækifæri til að verða hinn raunverulegi flokkur alþýðu þessa lands, undir merki jafnaðar- stefnu. Jafnaðarstefnan felur i sér hugsjónir lýðræðis og félagshyggju. Markmiðið er að koma á þjóðfélagi þar sem ríkir jafnrétti allra til fram- leiðslugæðanna. Látum draumana rætast undir öflugri forystu fólks sem berst undir merkjum lýðræðis og félagshyggju. Ég býð mig fram í fjórða sæti á framboðslista flokksins í komandi kosningum, og tel að ég geti vegna reynslu minnar, starfa og þekkingar komið að liði. Ég óska eftir stuðn- ingi ykkar til að svo megi verða. Ég við ykkur um að hugsa um heill flokksins í framtíðinni þegar þið metið það hvernig framboðslisti komandi kosninga verði sem sterkastur. Nú veltur á að vel takist til. Ég vil að lokum þakka það traust sem mér hefur verið sýnt og þann stuðning sem fólk hefur veitt mér á undanförnum dögum og vik- um.

x

Alþýðublaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.