Alþýðublaðið - 29.11.1986, Qupperneq 13

Laugardagur 29. nóvember 1986
13
Enn um Toscu
Ég var áður búin að fjalla um
óperuna Toscu hér í blaðinu. Hins
vegar hafa henni bætzt nýir kraftar,
sem ég ætla að fara um nokkrum
orðum.
Það var á föstudagskvöldið í
fyrri viku, sem þau Elín Ósk Ósk-
arsdóttir og Robert W. Becker tóku
við tveimur stærstu hlutverkunum í
óperunni, að undanskildu hlutverki
Maries, sem er enn í öruggum
höndum Kristjáns Jóhannssonar.
Það var annars makalaust að hlýða
á Kristján þetta kvöld, því að hann
fór á kostum og heillaði áhorfenda-
skarann upp úr sætunum.
Það sama má reyndar segja um
nýliðann Elínu Ósk í hlutverki
Toscu — la femme fatala. Elín Ósk
er kornung og stundar enn nám á
Ítalíu. Hún hefur silfurtæra rödd,
sem unun er að hlýða á, og þegar
hún söng hina frægu aríu „Visse
d’arte“ voru áhrifin slík, að manni
rann kalt vatn milli skinns og hör-
unds. Auk þess hefur Elín Ósk með-
fædda hlýju og einlægni, sem veitir
túlkun hennar aukna dvDt.
Hins vegar fannst mér hreyfing-
um Elínar ábótavant. Einhver stífni
yfir axlirnar spilltu fyrir áhrifa-
mætti leiks hennar. Með góðri
þjálfun og dansnámi væri Elínu
ekki skotaskuld úr því að ráða bót
á þessu. Aukaatriði, en skiptir samt
miklu máli í sviðsleik.
Tosca er þroskuð kona, flókinn
persónuleiki. Hún er óskahlutverk
hverrar söngkonu, hlutverk sem
þær dreymir um, en kannski ekki
fyrr en undir lok söngferils síns.
Elín Ósk byrjar hins vegar á Toscu.
Það er djarfleg ákvörðun, bæði af
þeim, sem stjórna óperunni og ekki
síður söngkonunni sjálfri. En hver
láir henni? Tækifærin eru ekki
mörg. Elín Ósk er of ung í hlutverk
Toscu, en nú vitum við samt, hvers
við megum vænta af henni í fram-
tíðinni.
Ef Robert Becker hefði verið heill
heilsu þetta kvöld, þá er ég viss um,
að hann hefði notið sín í hlutverki
hins hamslausa og afbrýðisama
Scarpia. Leikurinn var glæsilegur,
en röddin litlaus og náði ekki að
hrífa. Það er dapurlegt að fá loksins
tækifæri og láta þá flensuna leggja
sig að velli. En hver veit, eflaust er
flensan liðin hjá og Becker kominn
í réttan ham.
Ekki má gleyma að þakka Guð-
mundi Emilssyni, sem nú hefur tek-
ið við stjórninni á öllu heila gallerí-
inu, þ.e.a.s. hljómsveitog söngfólki.
Ekki verður annað sagt en að Guð-
mundur hafi staðið sig vel, þó að
hljómsveitin væri svolítið þung-
lamaleg á köflum þetta kvöld.
Hins vegar hafði Guðmundur
hemil á hljómsveitinni, þannig að
hún yfirgnæfði ekki söngvarana,
eins og oft vill brenna við. Hann
stjórnaði sem sé, og það af miklum
krafti og smekkvísi.
Ekki verður annað sagt en að
sýningin hafi gengið snurðulaust og
hafi enn fágað yfirbragð þrátt fyrir
nokkurn fjölda sýninga. Htísið var
þéttsetið áhorfendum, sem risu allir
úr sætum undir lokin og hylltu
listamennina.
Bryndís.
Róbert W. Becker í hlutverki Scarpia og Elín Ósk Óskarsdóttir í hlutverki
Toscu.
Að breyta
um lífsstíl
Myndirnar eru úr ballettinum Amalgam, eftir Hlíf Svavarsdóttur.
Islenzki listdansflokkurinn:
Listdanssýning
dansahöfundar: Hlíf Svavarsdóttir
og Nanna Ólafsdóttir
Tónlist: Lárus Halldór Grímsson,
George Crumb og Olivier Messiaen
Leikmynd og búningar: Sigurjón
Jóhannsson, Joop Stokvis og Huub
van Gestel
Lýsing: Páll Ragnarsson
Sýningarstjóri: Kristín Hauksdóttir
Þrátt fyrir basl og vonleysi í fjár-
málum er íslenzki dansflokkurinn
greinilega ekkert á því að gefast
upp. Sjaldan eða aldrei hefur hann
verið í betri þjálfun. Yfirbragð
flokksins er stílhreint og fágað.
Hann hefur sem heild náð meiri
léttleika en nokkru sinni fyrr.
í síðustu viku tróð íslenzki dans-
flokkurinn upp í Þjóðleikhúsinu.
Sýningar urðu þrjár. Að þessu sinni
voru eingöngu sýnd íslenzk verk.
Hið fyrsta á efnisskránni var
„Ögurstund" eftir Nönnu Ólafs-
dóttur, en hún starfar að jafnaði við
íslenzka dansflokkinn. Nanna hef-
ur eins og fleiri látið heillast af tón-
list Messiaen, en engu að síður
fannst mér það djarft af henni að
reyna að færa tónlistina yfir í lif-
andi form, gefa henni Iíf í mannleg-
um ástríðum. Til þess er hún of tor-
ræðin venjulegu mannseyra. Enda
fór það svo, að dansatriðin voru
sundurlaus, það var engin stígandi í
verkinu, engin saga sögð, heldur
eingöngu lögð áherzla á umbúnað-
inn, formið. Nanna byggir dans
sinn á hefðbundnum stíl, sem hún
gerir þó tilraun til að rjúfa. Við það
verður verkið svolítið samhengis-
laust.
Engu að síður voru formin und-
urfögur, glaðningur fyrir augað.
Eindans Katrínar í lokin var mjög
áhrifaríkur, dansaður af töluverð-
um leikrænum tilþrifum. Þá fyrst
var eins og angistin, sem er undir-
tónninn í tónlist Messiaen, kæmi til
skila.
Augljóst var, að tekizt hefur góð
samvinna með dansahöfundi og
þeim, sem bjuggu verkinu umgerð.
Bæði lýsing og búningar undir-
strikuðu formin, hin svífandi
abstrakt form. Andlitin voru í
skugga.
í næsta verki, „Amalgam",
fannst mér hins vegar hugmyndin
að búningunum góð en útfærslan
slæm. Óþægilegur klæðnaður
truflaði áhrif verksins, þó að mér
fyndist það persónulega skemmti-
legasta viðfangsefni kvöldsins.
Hlíf Svavarsdóttir er fyrir löngu
orðin eftirsóttur dansahöfundur í
því landi, sem hún hefur lengst af
starfað í, Hollandi. Er mikill fengur
að því að fá hana til liðs við flokk-
inn. Vonandi heldur hún áfram að
leiðbeina honum í framtíðinni.
Mér fannst tónlist Lárusar
Grímssonar skemmtilega geðveikis-
leg. Taktföst, ærandi, nútímaleg,
magnast stig af stigi, þar til hún rís
í einu skerandi ópi. Slík tónlist býð-
ur ekki upp á margbrotna túlkun,
en engu að síður er hún spennandi
viðfangsefni, og Hlíf nýtti sér það
út í æsar. Aftur voru það bara
form, en að þessu sinni militarisk,
grimm, árásargjörn. Ég hefði viljað
sjá þennan dans í öðru umhverfi,
innan um bandóða unglinga, popp-
ara og mótorhjólagæja. Broadway,
Torgið, eða hvar sem var nema í
Þjóðleikhúsinu.
Seinna verk Hlífar er gerólíkt.
Þar er kafað í innstu djúp sálar-
fylgsna, mannlegar ástríður túlkað-
ar á opinskáan og einlægan hátt. í
þessum ballett eru fjögur aðalhlut-
verk. Þau eru í höndum þeirra
Katrínar Hall, Guðmundu Jóhann-
esdóttur, Patricks Dadey og Arnar
Guðmundssonar. Katrínu lætur vel
að draga fram hið ljóðræna í túlkun
sinni. Hreyfingar eru léttar og leik-
andi en samt dramatískar. Katrín
dansar með öllum líkamanum.
Stundum hefur mér fundizt hinir
löngu armar Guðmundu vera til
trafala, en að þessu sinni tókst höf-
undi að nýta til fulls hina sérkenni-
legu hæfileika hennar, og hef ég
aldrei séð Guðmundu gera betur.
Patrick Dadey er óvenju karlmann-
legur dansari. Hann hefur bæði
mýkt, kraft og hörku og vakti verð-
skuldaða hrifningu áhorfenda.
Árum saman hefur Örn Guð-
mundsson verið eini fastráðni karl-
dansari flokksins, og hefur hann
hvað eftir annað sýnt mjög góð til-
þrif. Hins vegar fannst mér að
þessu sinni gæta þreytu í hreyfing-
um Arnar. Hann var þungur á sér,
virkaði annars hugar.
Og skyldi engan undra. Það er
Örn sem hefur veg og vanda af af-
komu flokksins, og eins og aðrir
hefur hann áhyggjur af framtíð-
inni. Það blæs ekki byrlega fyrir
dansflokknum um þessar mundir
frekar en annarri menningarstarf-
semi í þessu landi. Það eru ekki
bara veggir og útbyrði Ieikhússins,
sem eru látnir molna, heldur býr öll
innri starfsemin við ömurlegan
fjárskort, sem hefur lamandi áhrif
Iangt út I samfélagið.
Þrátt fyrir góða þjálfun, ný við-
fangsefni var samt einhver doða-
blær yfir sýningu dansflokksins að
þessu sinni. Hann er kominn að
endimörkum tilveru sinnar í
óbreyttri mynd. Því er ekki að neita,
að flokkurinn hefur staðnað. Hann
kemst ekki lengra án þess að ger-
breyta um Iífsstíl, fá nýtt blóð. Því
er ekki ólíkt farið með dansflokk-
inn og pólitíska flokka (ég nefni
engin nöfn). Ef fólkið kemur ekki í
flokkinn, þá verður flokkurinn að
fara til fólksins. Allir verða að
þekkja sinn vitjunartíma, hvort
sem það eru pólitískir foringjar eða
sólódansarar. Það verður að opna
flokkinn, hleypa hæfileikafólki að,
fylgjast með takti tímans.
Ef við skoðum áhorfendahóp
dansflokksins, þá sjáum við, að
hann hefur lítið breytzt frá því að
flokkurinn hóf göngu sína (píslar-
göngu, liggur mér við að segja). Af
hverju bætist ekki i þennan hóp? Af
því að flokkurinn hefur ekkert nýtt
að segja, hann er farinn að endur-
taka sig í sífellu.
Gerbreyta um lífsstíl, sagði ég.
Hvernig væri að brjótast út, skipta
um umhverfi? Hvernig væri að
reyna að ná til þeirra hópa, sem
aldrei fara í leikhús, en eru þó leit-
andi að einhverju tjáningarformi?
Nú er rétti tíminn, því að einmitt
þetta prógram skírskotar sterkt til
nútímaþankagangs. Mér dettur í
hug LR skemman, gamli Búrskál-
inn á Melunum. Þar hefur Leikfé-
lagið hreiðrað um sig, því skyldi
dansflokkurinn ekki fá þar aðstöðu
líka? Sakar ekki að reyna. Úti um
allan bæ eru ótal skemmur og gím-
öld, sem vantar einhvern tilveru-
grundvöll. Á þann hátt tækist ís-
lenzka dansflokknum að vekja for-
vitni og áhuga.
Ég bendi góðfúslega á, að AI-
þýðuflokkurinn (þar sem þetta er
skrifað fyrir Alþýðublaðið) var líka
einu sinni lítill og staðnaður. En
með því að beita nýjum aðferðum
og opna flokkinn, prédika á verts-
húsum og kaffistofum tókst honum
að lokum að ná eyrum fólksins.
Hann er ekki litill lengur. Hvernig
væri, ef íslenzki dansflokkurinn
gerði eins? Bryndís
if! LAUSAR STÖÐUR HJÁ
'iv REYKJAVIKURBORG
Tvö ný vistheimiii fyrir börn.
Við óskum eftir að ráða eftirfarandi starfsmenn á nýju
heimilin.
— fóstrur, þroskaþjálfa og annað fólk með uppeldis-
fræðilega menntun. Sérstök áhersla verður lögð á
vinnu með börn og foreldra. Um er að ræða vakta-
vinnu (morgun og kvöldvaktir).
— ráðskonu og aöstoðarmanneskju I eldhús.
— næturvaktir — hér getur verið um hlutastarf að
ræða.
Umsóknum ber að skila til Starfsmannahalds Reykja-
víkurborgar, Pósthússtræti 9,5 hæð, ásérstökum eyðu-
blöðum sem þar fást, fyrir kl. 16.00 mánudaginn 8. des.
nk.
Upplýsingar um störfin veita forstöðukonur á Vist-
heimili barna að Dalbraut 12, s 31130 og Helga Jó-
hannesdóttir félagsráðgjafi s. 685911.