Alþýðublaðið - 31.10.1987, Blaðsíða 8

8
Laugardagur 31. október 1987
Hjólið er ómissamli bœði í vinnu og
á frídegi.
Vessgú, þú getur vel
hugsað um börnin
og verið með þeim
alla tíð
Pabbinn og mamman
í heimilinu
Kristín hafði fyrir fjórum
börnum aö sjá, sem öll fóru í
framhaldsnám. Ingibjörg er
elst. Hún er kennari. Halldór
var næstur í rööinni, sálfræö-
ingur og forstööumaður á
vistheimilinu Sólheimum í
Grímsnesi. Lára er lögfræð-
ingur og starfar nú sem aö-
stoðarmaður Jóhönnu félags-
málaráöherra. Yngstur er Sig-
urður, læknir í framhalds-
námi í Svíþjóð.
— Ætli hafi nokkurn tima
verið frístund hjá Kristínu eft-
ir að hún fór út að vinna?
„Maður reyndi að taka ein-
staka tíma fyrir sig. Ég hafði
óskaplega gamán af því að
dansa gömlu dansana og
stundaði þá flesta laugar-
daga í 20 ár. Ég elska alla
músík nema þessa nútíma-
múslk. Og ég hef líka voða-
lega gaman af að fara i leik-
hús. En frístundirnar voru
kannski ekki margar, þegar
maður varð að vinna þrefalt
verk. í fyrsta lagi varð ég að
fara i pínulitla vinnu til þess
að fá einhverja peninga fyrir
matnum. Síðan varð ég að
vera pabbinn og mamman á
heimilinu og gera allt.“
Það verður þögn ( samtali
okkar. Síðan heldur Kristín
áfram: „Ég var alin upp við
nægjusemi og sagði við
sjálfa mig vessgú, þú getur
vel hugsað um börnin og ver-
ið með þeim alla tíð. Það
voru líka allir svo góðir við
börnin. Ekki veit ég af hverju.
Þau eignuðust góða vini,
voru dugleg í skóla og
studdu hvert annað.
Ég hjálpaði þeim svolítið í
skólanum fyrst, en þegar þau
voru komin af stað í skólan-
um skipti ég mér minna af
þeim. Eg hafði ekki tíma,...
varð að þrífa, prjóna, sauma
og fara út að vinna. En ... ég
vildi ekki hafa misst af
þessu. Það var svo gaman að
vinna fyrir börn sem eru vinir
manns. Börnin báru út blöð
og áttu þá peninga sjálf.“
Áfangasigrar
Talið berst að konunni,
breytingaskeiöum hennar.
Kristín segist mikið þakklát
að nú skuli vera farið að
ræða þetta „tabú.“
„Það fara margar konur illa
út úr þessu, og ekki fara þær
betur sem hafa meira milli
handanna. Þá lenda þær í
dellum — allavega er hætta
á því.“ Kristin segir það hafa
bjargað sér að hún hafði
alltaf nóg að gera:
„Ef maður hefur gaman af
því sem maður er að gera, þá
er maður ekkert að hugsa út I
erfiðleikana."
— Þú segir „gaman,“ en
var þetta ekki strit?
„Jú, en sigurinn kom alltaf
inn á milli. Maöur var alltaf
að sigrast á einhverju. Að
vera með alla þessa krakka
og það var alltaf eitthvað um
að vera. Þaö eru endalausir
áfangar í lífinu, skyndipróf i
skóla, fermingar, lokapróf...
Það var alltaf verið að sigrast
á einhverju. Sigurinn var svo
mikill að geta fylgst með öll-
um börnunum ... Ég hef ver-
ið óskaplega heppin í lífinu á
mörgum sviðum, en ég hef
ekki gert kröfur. Og öfund-
sýki skal ekki inn í minn koll.
Það lærir þú, ef þú ert brotin
niður eins og ég var, þegar
ég var yfirgefin með börnin
fjögur. Passaðu þig á því að
skulda aldrei neinum neitt, ef
þú getur komist hjá því.“
— Settir þú þér slíkar regl-
ur?
„Alltaf. Ég hef aldrei skuld-
að neinum neitt. Ég vissi, að
ef ég geröi það, myndi ég
krefjast sifellt meira. Ef ég
ætla að kaupa eitthvað, vil ég
borga hlutinn út i hönd. Það
tekur kannski tíma að vinna
fyrir honum, en þú veist hvað
þú hefur."
— Þér finnst öryggi í þvi?
„Já, ég get sagt þér það,
að mér finnst fólk leiðinlegt
sem segist vera blankt um
miðjan mánuð. Það þoli ég
ekki. Þú átt bara ekki að lifa
um efni fram. Þá koma
skuldadagarnir.1' .
í sátt og samiyndi
við sjálfan sig
— Áttu ekki eitthvað inni
hjá samfélaginu, úr því að all-
ir skulda, en þú skuldar eng-
um neitt... ?
„Nei, en upp á síðkastið er
ég farin að hugsa sem svo!
Fyrst fólk er með krítarkort
og fær að borga með löngum
fresti, get ég alveg beðið um
afslátt, af því að ég borga allt
út í hönd. Það þykir óskap-
lega frekt af mér að fara fram
á slíkt, en ég fæ kannski
10% afslátt."
— En hvað með sjálfa
þig? Veitir þú þér eitthvað
sjálf?
„Nei. Ég er nísk fyrir sjálfa
mig. Þá er ekkert keypt þegar
kemur að mér — en handa
öðrum skal það vera eitthvað
fallegt."
— Var ekki sárt að geta
aldrei veitt sér neitt?
„Nei, ég lét það ekki eftir
mér að hugsa þannig. Það
var mér nóg að fara út í nátt-
úruna. Ganga kannski einn
stóran hring um Nauthólsvik.
Á sumrin fór ég líka á sunnu-
dagsmorgnum með þau
yngstu upp i Heiðmörk. Við
tókum Lögbergsvagninn, og
svo var gengið allan daginn.
Þessar ferðir enduðu allar á
sama hátt... Keyptur ís í
turninum á Lækjartorgi og
borðaður heima. Þá voru allir
saddir og ánægðir.
Þá varstu búin að vera úti
allan daginn eins og hitt fólk-
ið, sem hafði nóg til alls. Þú
hafðir skoðað náttúruna,
blómin og kannski kónguló-
arvef — og lifað í sátt og
samlyndi við þig og alla. Þú
ert engum háður... Ef þú
hefur þetta svona i lífinu
þarftu ekki að öfundast út i
einn eða neinn ... Ég hef
ekki verið ósátt út í lífið."
Viötal:
Þorlákur Helgason
V '
Við verðum
að vinna saman
— Hvernig líst þér á
kvennabaráttuna? Hefur
staða konunnar breyst?
„Sem betur fer hefur margt
breyst frá stríði. Uppfræðsla
er miklu opnari í dag. Þegar
ég fermdist í stríðsbyrjun er
svo mikið tabú að uppfræða
stúlkurnar, að margar þeirra
vissu ekki hvað var að hafa
tíðir. Þetta var sorglegt.
Sannkallaður molbúaháttur.
Ég er ekki rauðsokki í
orðsins fyllstu merkingu. Ég
vil að konur séu virtar en
þetta má ekki ganga of langt.
Við konur erum til. Og allir
þurfa stuðning hver af öðr-
um. Það má ekki svívirða
aðra. Við verðum að standa
saman.
Þetta hefur blessunarlega
breyst. Þegar ég var að alast
upp var það t.d. ekki til siðs
að karlmaður næði sér í
vatnsglas upp í skáp, væri
hann þyrstur. Núnaeru pabb-
inn og mamman jafnvíg, enda
mátti þetta breytast.
En jafnréttið tekur tíma.
Það er ekki svo langt síðan
konur fóru t.d. í langskóla-
nám.“
Ekki pólitísk —
en jafnaðarmanneskja
— Hefurðu verið pólitisk?
Kristín svarar þessu ekki
samstundis. Hún virðist ekki
eiga eiginlegt svar við þessu.
Kannski hefur hún ekki verið
spurð að þessu áður.
„Ég veit ekki hvað skal
segja. Hitt er annað mál að
öll mín fjölskylda hefur fylgt
jafnaðarstefnunni. Og ég hef
alla tíð verið jafnaðarmann-
eskja í orðsins fyllstu merk-
ingu. Ég vil hlúa að öllum
minni máttar, en ég tel mig
ekki pólitíska."
— Hvað gefur helst lifinu
gildi, og hver er helsti löstur
okkarí dag?
„Heiðarlegheit eru númer
eitt, tvö og þrjú. „Tíminn líður
trúðu mér," segir mikinn
sannleik.
Mestur löstur finnst mér
heimtufrekja. Ég er á því að
menn geti beðið um hlutina,
en frekjan er bara svo mikil
Undirförulsháttur er slæmur
ávani. Það kemur alltaf að
skuldadögunum hjá öllum. Ef
þú tekur eitthvað að þér eða
að þú gerir kröfur til annarra,
skalt þú fyrst gera kröfur til
sjálfs þín."
— Hefur þér aldrei fundist
erfitt að lúta þessum kröfum
til sjáfrar þín?
„Eg hef bara látið það eiga
sig að gera kröfur," segir
Kristin og hlær við.
„Ég var alin upp við þenn-
an hugsunarhátt. Auðvitað
hefur maður orðið að leggja
hart að sér, en það er bara
mitt mál. Maður vildi..."
Kristín hugsar sig um og
segir svo: „Það er best að
vera ekki að pexa yfir hlutun-
um.“
— Viltu ekki taia um að
þú hafir lagt hart að þér?
„Nei. Uppskeran er svo
mikil.
Ég verð þó að viðurkenna
eitt: Þegar ég varð sextug,
heimtuðu börnin mín að gera
mér glaðan dag. Ég varð að
láta undan. Ég hafði aldrei
fyrr haldið upp á afmælið
mitt."