Alþýðublaðið - 07.11.1987, Blaðsíða 15

Laugardagur 7. nóvember 1987
15
Igor N. Krasavin, sendiherra: „Við höfum ekki pólitiska stjórnarandstöðu sem slíka og þess vegna erengin
hætta á gagnbyltingu."

naa
náðum valdi á kjarnorkunni,
fórum fyrstir út í geiminn,
lífskjörin bötnuðu og við fór-
um á hærra menningarstig.
En þeir möguleikar, sem opn-
uðust eftir 20. þing KFS árið
1956 voru ekki nýttir til fulls.
Sökina á þvi er að rekja til
huglægra aðferða ( starfsemi
þeirrar forystu, sem N.S.
Krúshjev veitti forstöðu. Það
var leikið af fingrum fram í
stjórnun efnahagsllfsins.
Þess vegna varð á Október-
fundi miðstjórnar KFS 1964
að vinna bug á þessum öfg-
um og berjast gegn henti-
stefnu og huglægnisstefnu.
Þessar ráðstafanir gáfu góða
raun, en aðeins um tlma og
féllu því miður aftur í sama
farveg.
Að hvaða niðurstöðu kom-
umst við þegar við skoðum
söguna?
Fyrst og fremst þeirri, að
sósialisminn hefur sannað
hina gífurlegu möguleika,
sem hann býr yfir varðandi
lausn flókinna verkefna og
vandamála er varða þróun
samfélagsins. Við erum sann-
færðir um hæfileika hans til
sjálfsfullkomnunar, til þess
að uppljúka enn betur mögu-
leikum slnum, til þess að
leysa umfangsmikil verkefni
á sviði þjóöfélagsþróunar,
sem bíða okkar I upphafi 21.
aldarinnar.
Og enn ein niðurstaða og
sú sem mikilvægust er. Það
er að treyst er á sjálfstætt og
skapandi starf fjöldans, virka
þátttöku sem flestra I fram-
kvæmd þeirra umbreytinga,
sem fyrirhugaðar eru, þ.e. lýð-
ræðisþróun og enn einu
sinni lýðræðisþróun.
Ég held, að það sem hér
hefur verið sagt svari spurn-
ingu þinni, en mig langar til
þess að endurtaka að auðvit-
að hefur persónuleiki hvers
og eins leiðtoga okkar, sem
var lifandi maður eins og við,
sett svip sinn á stefnuna.
Það er óhjákvæmilegt og
ekki aðeins hjá okkur. En
meginreglur forystunnar, hin
almenna stefna flokksins og
grundvallarmarkmið hans eru
óbreytt.
Þegar nýir menn komu til
forystustarfa I mars 1985,
endurspeglaöi það þá óhagg-
andi staðreynd, að á meðal
sovésku þjóðarinnar ríkti
mikil skilningur á því að
nauðsynlegt var að gera
breytingar. Þá völdust I for-
ystuströf þeir menn, sem á
undanförnum árum hafa
skynjað ástandið og mótaö
hygmyndir um hvað þarf að
gera og hvernig. Það er hlut-
lægt fyrirbæri og þið hljótið
að vera sammála að það er
einnig gleðilegt."
Góð nágrannasambúð
við A fganistan
— Sovétrikin eru nú — 70
árum eftir byltingu — risa-
veldi með itök í ríkjum Aust-
ur-Evrópu og i Afganistan.
Hefur hugtökum Lenins verið
snúið við — eru Sovétrikin
orðin heimsveldi sem kugar
aðrar þjóðir?
„Mérvirðist þessi spurning
ekki rétt orðuð, svo að ég sé
diplómatlskur, þar sem oftar
en einu sinni hefur verið Iýst
yfir, skráð I skjöl flokksins og
ríkisins og sannað I allri 70
ára sögu okkar, að Sovétríkin
hafa aldrei átt og eiga ekki
svokallað „áhrifasvæði."
Öðru máli gegnir um þá
virðingu, sem Sovétrlkin
njóta á alþjóðavettvangi.
Já, við erum hreyknir af þvi
aö Sovétríkin skuli njóta
verðskuldaðrar virðingar
meðal hinna sóslalísku
lands, einmitt af þeirri
ástæðu að Sovét-Rússland
var fyrsta ríki verkamanna og
bænda I sögunni, þ.e. sósíal-
iskt riki (við notum ekki heit-
ið „Austur-Evrópa," en sósíal-
isk ríki eru nú ( Evrópu, Asiu
og í Rómönsku Ameriku).
Hróður Sovétríkjanna fer
hátt í „þriðja heiminum,"
vegna þess að við höfum allt-
af, jafnvel á hinum erfiöustu
tímum, aðstoðað þjóðfrelsis-
hreyfingar. Og Afganistan
höfum við veitt aðstoð bók-
staflega frá fyrstu dögum
hins sovéska valds, en á þaö
land er minnst sérstaklega í
spurningunni. Þegar England
hóf styrjöld gegn því árið
1919, uppfyllti Lenín hjálpar-
beiðni þessa nágranna okkar
í austri. Við vorum ekki að
„afbaka" Lenín árið 1979,
þegar við komum vinveittu
nágrannalandi aftur til að-
stoðar, eins og fyrir 60 árum
(þessi góða nágrannasambúö
hefur þróast um sex áratuga
skeið). Afganska forystan
bað aftur um þessa aðstoð
og ekki aðeins forystan ein,
þar sem hún hafði fullt um-
boð frá þjóð sinni. Þjóð, sem
hefur verið að kikna undan
grófum afskiptum erlendra
aðila.
Áframhaldandi afskipti eru
eina hindrunin i vegi stefn-
unnar um þjóðarsátt í land-
inu, sem ríkisstjórn Alþýðu-
lýðveldisins Afganistan lýsti
1 Viðtal:
Ingólfur
Margeirsson
yfir í jan. sl., hið eíns, sem
tefur fyrir eðlilegri þróun og
þvi að hið takmarkaða herlið
Sovétríkjanna verði kallað
heim. Það er skiljanlegt að
brautin til sátta er þyrnum
stráð. En hún yrði greiðfær-
ari, ef ekki væri um að ræða
tilraunir af hálfu erlendra að-
ila til að spilla þessari þróun,
sem er afgöngsku þjóðinni
nauðsynleg.
Auðvitað voru það ekki að-
eins „Stinger" eldflaugar, '
sem vöktu upp gagnbyltingu
lénsherra og dúshmanna. En
„Stinger“ í höndum þeirra,
sem búa við miöaldaskipu-
lag, varð til þess að átökin
urðu sérlega hörð og lang-
dregin. í þessu sambandi
sagði M.S. Gorbachjov, aðal-
ritari miðstjórnar KFS skýrt
og skorinort, að málin myndu
ganga hraðar fyrir sig, ef ekki
væru viss öfl, sem stæðu í
veginum, ef uppreisnarmenn
hefðu ekki í höndunum mikið
magn nýtísku vopna, ef ekki
væri haldið áfram að þjálfa
herdeildir þeirra utan landa-
mæra Afganistans og ef ekki
væri komið í veg fyrir að
flóttamenn gætu snúið aftur
til lands síns.
Við notum öll okkar áhrif á
þessu sviði. Og þó að M.S.
Gorbachjov hafi enn á ný
ftrekað að Sovétríkin eigi sér
ekki aðeins engin áhrifa-
svæði, heldur sé þar engin
löngun til þess að koma sér
upp slíkum svæðum, tel ég
að sönn pólitísk áhrif séu í
þágu afgönsku og sovésku
þjóðarinnar, í þágu samfé-
lagsins i heiminum. Át-rif
friðar, vináttu, gagnkvæms
samstarfs, þ.e. að gæða lífi
meginhugmynd og æðsta
boðskap Leníns um nauðsyn
þess að öll lönd og allar
þjóðir búi saman í friði,
gleðja okkur alltaf."
Reykja víkurfundurinn
veitti pólitíska orku
— Hvaða vonir gerðir þú
þér um varanlegan heims-
friö?
„Við trúum því að friður
haldist I heiminum. Bjartsýni
okkar er ekki aðeins komin
frá hinu marx-leniníska sjón-
armiöi, sem einkennist af trú
á bjarta framtið mannkyns-
ins. Hún byggist á nákvæmri
og djúpri skilgreiningu á nú-
verandi ástandi í heiminum,
sem hefur orðiö til þess að
fæðst hefur nýr hugsunar-
háttur með viðeigandi niöur-
stöðum, en þær eru eftirfar-
andi.
„Það er skráð i skjöl flokksins og
sannað i allri 70 ára sögu okkar, að
Sovétríkin hafa aldrei átt og eiga
ekki svokallað „áhrifasvæði“,“
segir sendiherra Sovétríkjanna.
— í kjölfar fjögurra áratuga
vígbúnaðarkapphlaups á
sviði kjarnorkuvopna stendur
mannkynið bókstaflega
frammi fyrir þeirri spurningu,
hvort það lifir af;
— Þrátt fyrir djúpstæðar
andstæður í heiminum í dag
og grundvallarágreining milli
ríkjanna, sem hann mynda, er
hann samtengdur, innbyrðis
háður og er viss heild.
Þar af leiðir að leiðin til
þess að koma á traustum og
kjarnorkuvopnalausum heimi,
sem þjóðirnar þrá, en þær
eru orðnar þreyttar á fjand-
skap, leiðin til ofbeldislauss
heims, þar sem hver og einn
getur haldið sjónarmiöum
sínum á sviði heimspeki,
stjórnmála og trúmála, felst i
viðræðum milli ríkja, sameig-
inlegri mótun samkomulags
um helstu atriðin á hinni al-
þjóðlegu dagskrá og fyrst og
fremst um afvopnunarmál.
í afstöðu okkar til brýnna
mála samtímans, göngum við
út frá hinni almennu stefnu,
sem V.l. Lenín mótaði og þró-
aði, þ.e. í samræmi við eðli
sósíalismans, þar sem aöal-
áherslan er lögð á frið. Með
aðstoð hins nýja hugsunar-
háttar höfum við rökstutt
nauðsyn þess að koma á
allsherjar öryggiskerfi við að-
stæður afvopnunar, lagt til
áætlun um útrýmingu kjarn-
orkuvopna fyrir aldamót og
borið fram ótal aðrar tillögur.
Þannig er hinn nýi hugsunar-
háttur með sínum mannlegu
mælikvörðum, sem beinast
að skynsemi og hreinskilni,
ekki yfirlýsing og hvatning,
heldur heimspeki aðgerða og
lífs, sem er að þróast og er
þegar í gangi. Leiðtogafund-
urinn i Reykjavlk í október sl.
varð vonartákn um kjarnorku-
vopnalausan heim, veitti hin-
um nýja hugsunarhætti póli-
tíska orku og gerði henni
kleift að festast í sessi í hin-
um ýmsu hópum samfélags-
ins og á stjórnmálasviðinu
og gerði pólitisk samskipti
enn árangursrfkari. Fyrirhug-
uð undirritun samkomulags
um útrýmingu tveggja teg-
unda kjarnorkuvopna, sem
M.S. Gorbachjov og R. Reag-
an munu undirrita á fundi
sínum í Washington verður
hvati í þá átt að taka enn rót-
tækari skref. Við treystum á
styrk Reykjavíkurfundarins
og munum leita markvisst
leiða til þess að leysa þau
mál er varöa fækkun strateg-
(skra vopna þar sem farið
verður að Samningnum um
eldflaugavarnir.
Mig langar til þess að
leggja áherslu á að sovéska
þjóöin er bjartsýn hvað varð-
ar traustan frið. Þarna höfum
við í huga aðstæöur, sem eru
afar mikilvægar fyrir framtið-
ina, þ.e. að sósfalisminn er að
fara yfir á nýtt stig i þróun
sinni. Endurskipulagningin i
Sovétrikjunum hefur að
geyma mikla möguleika á
sviði friðsamlegrar sambúð-
ar. Hún gerir Sovétríkjunum
kleift að taka þátt í vinnu-
skiptingu og auðlindaskipt-
ingu sem aldrei fyrr. Visinda-
legur og tæknilegur styrkur
og framleiðslustyrkur Sovét-
ríkjanna verður æ mikilvæg-
ari hluti alþjóðatengsla og
það eflir og styrkir efnislegan
grundvöll allsherjar friðar- og
öryggiskerfis á alþjóðavett-
vangi í rikum mæli.“
Framlag íslands
— Hvernig mun almenn-
ingur í Sovétrikjunum halda
upp á byltingarafmælið?
framhald á bls. 16